Język kayeli
Język kayeli (a. caeli, cajeli, gaeli, kajeli)[1][2] – wymarły język austronezyjski, który był używany w prowincji Moluki w Indonezji, na wyspie Buru wśród członków ludu Kayeli.
| Obszar | |||
|---|---|---|---|
| Liczba mówiących | |||
| Klasyfikacja genetyczna | |||
| |||
| Status oficjalny | |||
| UNESCO | 6 wymarły↗ | ||
| Ethnologue | 9 drzemiący↗ | ||
| Kody języka | |||
| ISO 639-3 | kzl | ||
| IETF | kzl | ||
| Glottolog | kaye1241 | ||
| Ethnologue | kzl | ||
| BPS | 0672 0 | ||
| W Wikipedii | |||
| |||
| Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu. | |||
Był zdecydowanie odrębny od języka buru[3]. Posługiwała się nim ludność w rejonie zatoki Namlea w północno-wschodniej części wyspy oraz na terenach wzdłuż wybrzeża[4].
Według Ethnologue dzielił się na trzy dialekty: kayeli właściwy, leliali (liliali), lumaete (lumaiti, lumara, mumaite)[1]. Dialekt leliali był dość odrębny od pozostałych[5], jego ostatni użytkownik zmarł w 1989 roku[1][6]. Dialekt lumaete nie został bliżej poznany[7]. C.E. Grimes (2000, 2010) dodatkowo wymienia dialekt ilat[8][9]. Moksela (nieopisany i również wymarły) także bywa zaliczany do dialektów kayeli[7][9].
W 1989 roku nie był już powszechnie używany. Podczas badań terenowych C.E. Grimes z trudem zdołał znaleźć cztery osoby, które zachowały znajomość tego języka. Żadna z nich nie używała kayeli od przeszło 30 lat i kłopotliwe okazało się zebranie nawet podstawowego słownictwa[5].
Kayeli został wyparty przez języki malajski amboński i lisela (li enyorot, uchodzący za dialekt języka buru)[1][4][10]. Od XVII w. malajski służył jako środek kontaktów międzyetnicznych (w interakcjach z Ternate, Ambończykami, Makasarczykami, Jawajczykami i Holendrami), a rola kayeli została zredukowana do domen wewnętrznych (dom, negocjacje ślubne)[11]. Pomimo zaniku rodzimego języka ludność Kayeli zdołała zachować swoją tożsamość etniczną[4].
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d M. Paul Lewis, Gary F. Simons, Charles D. Fennig (red.), Kayeli, [w:] Ethnologue: Languages of the World, wyd. 19, Dallas: SIL International, 2016 [dostęp 2020-06-07] [zarchiwizowane z adresu 2016-08-13] (ang.).
- ↑ Alfred F. Majewicz, Języki świata i ich klasyfikowanie, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1989, s. 86–87, ISBN 83-01-08163-5, OCLC 749247655 (pol.).
- ↑ Grimes 2010 ↓, s. 78.
- ↑ a b c Grimes 2000 ↓, s. 99.
- ↑ a b Grimes 2010 ↓, s. 74.
- ↑ Grimes 2010 ↓, s. 75.
- ↑ a b Grimes 2000 ↓, s. 101.
- ↑ Grimes 2000 ↓, s. 74.
- ↑ a b Grimes 2010 ↓, s. 76.
- ↑ Wurm 2007 ↓, s. 502.
- ↑ Grimes 2010 ↓, s. 84.
Bibliografia edytuj
- Charles E. Grimes: Defining speech communities on Buru Island: a look at both linguistic and non-linguistic factors. W: Charles E. Grimes (red.): Spices from the East: Papers in Languages of Eastern Indonesia. Canberra: Pacific Linguistics, Research School of Pacific and Asian Studies, Australian National University, 2000, s. 73–103, seria: Pacific Linguistics 503. DOI: 10.15144/PL-503.73. ISBN 0-85883-460-X. OCLC 46827844. (ang.).
- Charles E. Grimes: Digging for the Roots of Language Death in Eastern Indonesia: The Cases of Kayeli and Hukumina. W: Margaret Florey (red.): Endangered Languages of Austronesia. Oxford: Oxford University Press, 2010, s. 73–89. DOI: 10.1093/acprof:oso/9780199544547.003.0004. ISBN 978-0-19-954454-7, ISBN 978-0-19-157121-3. ISBN 978-0-19-172026-0. OCLC 507435850.
- Stephen A. Wurm: Australasia and the Pacific. W: Christopher Moseley (red.): Encyclopedia of the World’s Endangered Languages. Abingdon–New York: Routledge, 2007, s. 425–577. DOI: 10.4324/9780203645659. ISBN 978-0-203-64565-9. OCLC 47983733. (ang.).