Jan Jaworowski
Jan Jaworowski ps. Maryśka (ur. 16 maja 1920 w Łomży, zm. 10 października 1944 w Warszawie) – podharcmistrz, porucznik, w powstaniu warszawskim początkowo dowódca 1. drużyny, a następnie dowódca II plutonu „Alek” w kompanii „Rudy” batalionu „Zośka” Armii Krajowej.
 Grób na Powązkach Wojskowych | |
 Porucznik
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
od 1939 |
| Siły zbrojne | |
| Główne wojny i bitwy | |
| Odznaczenia | |
 
| |
Wczesne lata edytuj
Syn nauczyciela matematyki Hipolita Jaworowskiego i Zofii z domu Jagodzińskiej. Służył w 1 Łomżyńskiej Drużynie Harcerskiej. W 1938 ukończył Gimnazjum im. Tadeusza Kościuszki w Łomży. Po maturze zdał pomyślnie egzamin na Wydział Lekarski Uniwersytetu im. Stefana Batorego w Wilnie. Studiów jednak nie podjął, gdyż odbywał kurs podchorążych rezerwy w Mazowieckiej Szkole Podchorążych Rezerwy Artylerii w Zambrowie.
II wojna światowa edytuj
W wojnie obronnej 1939 służył w 33 pułku piechoty w 18 Dywizji Piechoty. Wraz z pułkiem 18 września dotarł do Kowla. Uniknął aresztowania przez NKWD dzięki pomocy polskich kolejarzy, którzy dawali żołnierzom swoje mundury. Z Kowla przedostał się do Brześcia, gdzie znajdowała się jego rodzina. Ojciec Jana został poinformowany o tym, że znajduje się na liście NKWD do wywózki do gułagu i Jaworowscy uciekli do Siedlec.
Był instruktorem I Kursu Podchorążych Rezerwy Piechoty, zorganizowanego przez Narodowe Siły Zbrojne. Prowadził zajęcia m.in. ze znajomości broni i map sztabowych.
Od 1943 r. przebywał w Warszawie. Studiował medycynę na Tajnym Uniwersytecie Ziem Zachodnich. Do batalionu „Zośka” trafił dzięki znajomości ze studentami, którzy do „Zośki” należeli. Brał udział w akcji wykolejenia i ostrzelania niemieckiego pociągu na odcinku Tłuszcz-Urle. Jako instruktor wziął udział w akcji Par. I.
W pierwszych dniach powstania warszawskiego uczestniczył w walkach o „Gęsiówkę”, Pawiak, cmentarze na Woli i magazyny przy ul. Stawki. 8 sierpnia, po śmierci Eugeniusza Koechera został dowódcą plutonu „Alek”, a 14 sierpnia, po śmierci Jerzego Jagiełły, objął funkcję zastępcy dowódcy 2. kompanii „Rudy”. Ok. 19/22 sierpnia 1944 został ciężko ranny. Wtedy też na stanowisku dowódcy zastąpił go Andrzej Makólski.
Jan Jaworowski zmarł 10 października w szpitalu św. Stanisława (Wojewódzki Szpital Zakaźny) z ran odniesionych 22 sierpnia. Miał 24 lata. Początkowo pochowany w zbiorowej mogile. Ekshumowany przez brata Tadeusza i pochowany na Powązkach Wojskowych w kwaterach żołnierzy i sanitariuszek batalionu „Zośka” (kwatera A20-3-12)[1].
Odznaczenia edytuj
Odznaczony Krzyżem Walecznych i Orderem Virtuti Militari rozkazem Dowódcy AK nr 400 z 31 VIII 1944. Uzasadnienie brzmiało: „za odznaczenie się w walkach Grupy «Północ» na Starym Mieście”[2].
Jego imieniem nazwana jest 16 Grunwaldzka Drużyna Harcerska z Kędzierzyna-Koźle[3].
Linki zewnętrzne edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ Wyszukiwarka cmentarna – Warszawskie cmentarze. cmentarzekomunalne.com.pl. [dostęp 2019-11-25].
- ↑ Dane według: Wielka Ilustrowana Encyklopedia Powstania Warszawskiego, tom 4. Kawalerowie Orderu Wojennego Virtuti Militari – Powstanie Warszawskie. Opracował Andrzej Krzysztof Kunert, Dom Wydawniczy "Bellona", Warszawa 1997. ISBN 83-87224-00-6.
- ↑ Bohater drużyny. 16 GDH im. Jana Jaworowskiego. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-06)].
Bibliografia edytuj
- Barbara Wachowicz: Wierna Rzeka Harcerstwa. Tom IV. To "Zośki" wiara! Gawęda o Harcerskim Batalionie AK "Zośka". cz. 2. Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2005, s. 113-136. ISBN 83-7399-030-5.
- Anna Borkiewicz-Celińska: Batalion "Zośka". Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1990. ISBN 83-06-01851-6.