Janusz Wojsławic

Janusz Wojsławic – pierwszy kasztelan wyszogrodzki urzędujący w XII wieku.

Pochodził z możnego rodu Powałów. Był synem Dobromiły, córki Kiełcza, oraz Wojsława Powały – jednego z najwybitniejszych możnych w Polsce przełomu XI i XII wieku. Jego bratem był Trojan - prokurator (zarządca dóbr książęcych) za czasów Bolesława Kędzierzawego oraz być może margrabia w rejonie Wizny.

Posiadał dwóch synów: Żyra – późniejszego wojewodę mazowieckiego (zm. ok. 1187 r.) i Sasina oraz nieznaną z imienia córkę, która wyszła za mąż za księcia pomorskiego i została matką księcia gdańskiego Sambora (1150-1205), występującego w 1178 r. Wnuk Janusza Gedko (syn Sasina) sięgnął po urząd biskupa płockiego (1206-26), zaś jego bezpośrednim następcą został drugi z wnuków Olt Żyrowic.

Janusz za oddane usługi synom Salomei – żony Krzywoustego otrzymał od nich w latach 30.-40. XII wieku m.in. Wyszogród oraz dobra pieńskie położone na prawym brzegu Wisły.

W 1145 r. został wymieniony (wraz z małżonką Sulisławą) w dokumencie Mieszka Starego adresowanego do klasztoru benedyktynów (od 1113 r. kanoników regularnych) w Trzemesznie jako ofiarodawca wsi Stelno, fundator kościoła św. Jana Ewangelisty w obrębie klasztoru (uposażonego wsiami ze wschodniej Wielkopolski) oraz ofiarodawca połowy dochodów z karczem, ceł i targów w Wyszogrodzie wraz ze wsią Łoskot i jazem na Brdzie.

Większość historyków uważa, że Janusz sprawował urząd kasztelana wyszogrodzkiego nadany przez Mieszka III Starego, dzierżąc Wyszogród jako beneficjum urzędnicze (kasztelańskie).

Bibliografia

• Śliwiński Błażej: Pogranicze kujawsko-pomorskie w XII-XIII wieku : z dziejów Bydgoskiego i Wyszogrodzkiego w latach 1113-1296: Warszawa-Poznań: Państwowe Wydawnictwo Naukowe: 1988