Jezioro Czaple (Równina Gorzowska)
Jezioro Czaple (niem. Schmollnitz See) – jezioro powytopiskowe w Polsce, położone w województwie zachodniopomorskim, na Równinie Gorzowskiej, 2,5 km na północny wschód od wsi Smolnica. Składa się z dwóch śródleśnych jezior (Czaple Duże i Czaple Małe) połączonych przesmykiem. Długość linii brzegowej 2050 m[2]. Na południowo-zachodnim brzegu jeziora Czaple Duże znajduje się niezagospodarowane kąpielisko, obok pozostałości wczesnośredniowiecznego grodziska. Zlewnia Kosa, zlewnia bilansowa Myśla[3].
.jpg)
| |
| Położenie | |
| Państwo | |
|---|---|
| Region | |
| Wysokość lustra |
51,3[1] m n.p.m. |
| Morfometria | |
| Powierzchnia |
26,1 ha[1] |
| Wymiary • max długość • max szerokość |
|
| Głębokość • średnia • maksymalna |
|
| Długość linii brzegowej |
2050 m[1] |
| Objętość |
2009,7 tys. m³[1] |
| Hydrologia | |
| Rzeki zasilające | |
| Rzeki wypływające | |
Położenie na mapie gminy Dębno  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa zachodniopomorskiego  | |
Położenie na mapie powiatu myśliborskiego  | |
 52°48′54″N 14°39′58″E/52,815000 14,666111
| |
Od 2 połowy IX w. do XI w. istniało na półwyspie jeziora grodzisko słowiańskie (być może plemienia Lubuszan), w literaturze powojennej nazywane Smoliniec Wielki (nazwa utworzona od niem. Schmollnitzer Große Mühle, młyna wzmiankowanego już w księdze ziemskiej margrabiego brandenburskiego Ludwika Starszego z 1337 r.[4]). Wielkość podstawy grodu wynosi 60 × 80 m, podwyższenie wału w stosunku do jego wnętrza (majdanu) wynosi 2-2,5 m, zaś powierzchnia majdanu około 1150 m². Stanowiło ono element systemu grodów zabezpieczających lokalne szlaki handlowe (w tym okresie powstają również grody w Witnicy, Raduniu i Mętnie Małym). Nie można wykluczyć, że pomiędzy wałami grodziska istniało podgrodzie. Stanowisko to przypadkowo odkryli w 1963 r. biwakujący tu harcerze ze Szczecina. W 1975 r. Pracownia Archeologiczno-Konserwatorska PP PKZ Oddział w Szczecinie pod kierunkiem Eugeniusza Cnotliwego przeprowadziła badania weryfikacyjne, w wyniku których pozyskano 37 fragmentów naczyń glinianych, ręcznie lepionych, obtaczanych przy krawędzi wylewu i do załomu brzuśca; datowane na 2 połowę IX w.[5].
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e f g h Jerzy Jańczak (red.), Atlas jezior Polski, t. I, Poznań: Bogucki Wydawnictwo Naukowe, 1996, s. 90-91, ISBN 83-86001-29-1.
- ↑ Karty z dziejów Dębna. Dębno: PPH "Zapol" Dmochowski Sobczyk, 2005, s. 31. ISBN 83-60140-35-9.
- ↑ Biuletyn Informacji Publicznej Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Szczecinie. Wody powierzchniowe śródlądowe wykorzystywane do celów rekreacyjnych, a w szczególności do kąpieli.
- ↑ Molendinum paruum super Smolnitz. Molendinum medium ad ibidem. Molendinum illorum de Marwitz super Smolnitz (Mały młyn nad Smolnicą. Średni młyn tamże. Młyn Marwitzów nad Smolnicą). Ludwig Gollmert: Das Neumärkische Landbuch Markgraf Ludwigs des Älteren vom Jahre 1337. Nach einer neu aufgefundenen Handschrift des vierzehnten Jahrhunderts. Frankfurt am Oder: 1862, s. 13.
- ↑ Antoni Porzeziński: Osadnictwo ziemi cedyńskiej we wczesnym średniowieczu. Archeologiczne studium osadnicze. Chojna: Stowarzyszenie Historyczno-Kulturalne "Terra Incognita", 2012, s. 29. ISBN 978-83-932245-3-1.