Rezerwat przyrody Jezioro Liwieniec
Rezerwat przyrody Jezioro Liwieniec – rezerwat faunistyczny położony na zachód od miasta Prabuty (gmina Prabuty, powiat kwidzyński, woj. pomorskie). Obejmuje teren jeziora Liwieniec oraz przyległe obszary bagienne[3]. Niemal w całości położony jest we wschodniej części Morawskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu[4].
 Łabędzie nieme na jeziorze Liwieniec | |
| rezerwat faunistyczny | |
| Typ | |
|---|---|
| Podtyp | |
| Państwo | |
| Województwo | |
| Położenie | |
| Data utworzenia |
1967 |
| Akt prawny | |
| Powierzchnia |
114,52 ha |
| Powierzchnia otuliny |
153,87 ha |
| Ochrona | |
Położenie na mapie gminy Prabuty  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa pomorskiego  | |
Położenie na mapie powiatu kwidzyńskiego  | |
 53°45′33″N 19°11′16″E/53,759167 19,187778
| |
| Położenie | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowości nadbrzeżne | |
| Region | |
| Morfometria | |
| Powierzchnia |
0,828 km² |
| Wymiary • max długość • max szerokość |
|
| Głębokość • maksymalna |
|
| Hydrologia | |
| Rzeki zasilające | |
| Rzeki wypływające | |
| Rodzaj jeziora | |
Jezioro Liwieniec edytuj
Liwieniec to płytkie (maks. 1,7 m) przepływowe jezioro wytopiskowe o powierzchni 82,80 ha. Przybrzeżną część jeziora porasta bujnie rozwinięta roślinność szuwarowa, w związku z czym powierzchnia otwartego lustra wody to jedynie około 68 ha[3]. Przez jezioro przepływa rzeka Liwa. Dno płaskie i zamulone. Jezioro ulega zjawisku eutrofizacji, do czego przyczynił się dopływ ścieków z miasta Prabuty, który miał miejsce do 1994 roku, kiedy to w pobliżu wschodniego brzegu jeziora wybudowano oczyszczalnię ścieków[4]. Mimo że w znacznym stopniu ograniczyło to zanieczyszczanie wód jeziora, to znajdująca się w zlewni jeziora oczyszczalnia nadal jest punktowym źródłem zanieczyszczeń, a stan jeziora nie ulega poprawie[4].
W południowej części jeziora znajduje się niewielka wyspa[3].
Ogólne informacje o rezerwacie edytuj
Rezerwat przyrody „Jezioro Liwieniec” został utworzony zarządzeniem Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego z dnia 7 października 1967 r. w celu zachowania piękna krajobrazu oraz miejsc gniazdowania łabędzia niemego, mewy śmieszki oraz wielu innych gatunków ptaków[5]. Rezerwat powstał na powierzchni 82,80 ha[5] i obejmował początkowo jedynie teren jeziora Liwieniec.
Zarządzeniem Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Gdańsku z dnia 20 kwietnia 2015 r. powiększono go do 114,52 ha oraz wyznaczono wokół rezerwatu otulinę o powierzchni 153,87 ha[2]. Zmieniono też cel ochrony, którym jest obecnie „zachowanie ekosystemu jeziora eutroficznego wraz z charakterystycznymi dla niego biotopami i biocenozami w szczególności populacji i siedlisk gatunków ptaków wodno-błotnych”[1][2].
Na mocy obowiązującego planu ochrony ustanowionego w 2016 roku, obszar rezerwatu objęty jest ochroną czynną[1][6].
Fauna edytuj
Rezerwat „Jezioro Liwieniec” jest ważnym lęgowiskiem dla ptaków wodno-błotnych. W szerokim pasie trzcin gniazdują m.in. trzciniak, trzcinniczek, brzęczka, rokitniczka, bąk i błotniak stawowy[4]. Ze względu na wypłycanie i zarastanie zbiornika wodnego spada liczebność takich ptaków jak kaczki, łyski czy perkozy[4], spadło także znaczenie rezerwatu jako miejsce lęgowe wymienionych w akcie powołującym gatunków: mewy śmieszki i łabędzia niemego[3].
Ze ssaków można tu spotkać gatunki związane ze środowiskiem wodnym: piżmaka, wydrę czy norkę amerykańską. Z pobliskiego kompleksu leśnego teren rezerwatu penetrują lisy i jenoty[3].
W wodach jeziora występują takie gatunki ryb jak: szczupak, płoć, leszcz, krąp, lin, karaś, okoń czy węgorz[3].
Flora edytuj
Ze względu na niewielką różnorodność występujących typów fitocenoz flora roślin naczyniowych rezerwatu jest raczej uboga[4]. Występują tu zbiorowiska roślinne takie jak zespół spirodeli wielokorzeniowej (Spirodeletum polyrhizae), zespół grążela żółtego i grzybieni białych (Nupharo-Nymphaeetum albae), szuwar trzcinowy (Phragmitetum australis), szuwar wąskopałkowy (Typhetum angustifoliae), szuwar z turzycą ciborowatą i szalejem jadowitym (Cicuto-Caricetum pseudocyperi), zarośla łozowe (Salicetum pentandro-cinereae) czy ols torfowcowy (Sphagno squarrosi-Alnetum)[4].
Z roślin zagrożonych odnotowano tu takie gatunki jak: rogatek krótkoszyjkowy, kukułka krwista, groszek błotny czy nerecznica grzebieniasta[4].
Turystyka edytuj
Na rzece Liwa, na odcinku przebiegającym przez teren jeziora Liwieniec, wyznaczono szlak do pływania sprzętem wodnym bez napędu silnikowego, bez możliwości penetracji stref brzegowych jeziora[7].
Zagrożenia edytuj
Oprócz wspomnianych już zanieczyszczeń wód, eutrofizacji i postępującego procesu wypłycania jeziora, podstawowym zagrożeniem dla środowiska rezerwatu jest bliskość zabudowań miasta Prabuty i związana z tym działalność człowieka – m.in. zanieczyszczenie atmosfery, kłusownictwo wędkarskie i rybackie, rekreacyjne użytkowanie jeziora (np. spływy kajakowe) i związane z tym jego zaśmiecanie i płoszenie zwierząt, niszczenie strefy brzegowej od strony miasta, gdzie teren działek i ogródków styka się bezpośrednio z taflą jeziora[3][6].
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d Rezerwat przyrody Jezioro Liwieniec. [w:] Centralny Rejestr Form Ochrony Przyrody [on-line]. Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska. [dostęp 2019-06-08].
- ↑ a b c d Zarządzenie Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Gdańsku z dnia 20 kwietnia 2015 r. w sprawie rezerwatu przyrody „Jezioro Liwieniec”. [w:] Dz. Urz. Województwa Pomorskiego poz. 1512 [on-line]. 2015-05-07. [dostęp 2019-06-08].
- ↑ a b c d e f g Malwina Liszewska: Rezerwat Jezioro Liwieniec i rzeka Liwa. [w:] www.prabuty.pl [on-line]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-02-15)].
- ↑ a b c d e f g h Uzasadnienie do planu ochrony rezerwatu przyrody „Jezioro Liwieniec”. 2016. [dostęp 2019-06-08].
- ↑ a b Zarządzenie Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego z dnia 7 października 1967 r. w sprawie uznania za rezerwat przyrody (M.P. z 1967 r. nr 61, poz. 288)
- ↑ a b Zarządzenie Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Gdańsku z dnia 17 lutego 2016 r. w sprawie ustanowienia planu ochrony dla rezerwatu przyrody „Jezioro Liwieniec”. [w:] Dz. Urz. Województwa Pomorskiego poz. 1084 [on-line]. 2016-03-15. [dostęp 2019-06-08].
- ↑ Zarządzenie Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Gdańsku z dnia 3 czerwca 2015 r. w sprawie wyznaczenia szlaku „Jezioro Liwieniec”. [dostęp 2019-06-08].
Bibliografia edytuj
- Jan Bałdowski Warmia i Mazury, mały przewodnik Wydawnictwo Sport i Turystyka Warszawa 1977 s. 179
Linki zewnętrzne edytuj
- Malwina Liszewska: Rezerwat Jezioro Liwieniec i rzeka Liwa. [w:] www.prabuty.pl [on-line]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-02-15)].