Joanna Kośmider
Joanna Maria Kośmider z domu Starkiewicz (ur. 2 sierpnia 1938 w Warszawie, zm. 23 listopada 2023 w Szczecinie[1]) – polska inżynier-chemik, specjalizująca się w dziedzinie inżynierii środowiska, w olfaktometrii przemysłowej i środowiskowej. Była badaczką psychofizyki węchu, prof. dr hab. n. techn. inż., związana z Zachodniopomorskim Uniwersytetem Technologicznym w Szczecinie.
| Data i miejsce urodzenia |
2 sierpnia 1938 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
23 listopada 2023 |
| profesor nauk technicznych | |
| Specjalność: ochrona środowiska, odorymetria, zapachowa jakość powietrza | |
| Alma Mater | |
| Doktorat |
1970 |
| Habilitacja |
1992 – inżynieria środowiska |
| Profesura |
18 października 2004 |
| Nauczyciel akademicki | |
| Uczelnia |
Politechnika Szczecińska |
| Odznaczenia | |
 
| |
Życiorys edytuj
Była córką dwojga profesorów Witolda Starkiewicza – lekarza-okulisty i Julii Latkowskiej-Starkiewiczowej – pediatry.
Po przeniesieniu się do Szczecina po II wojnie światowej ukończyła tam liceum pedagogiczne, a następnie (w 1961 r.) Wydział Chemiczny Politechniki Szczecińskiej, ze specjalnością technologii włókien sztucznych i syntetycznych. Napisała pracę magisterską pt. Wpływ warunków alkoholizy polioctanu winylu na średni ciężar cząsteczkowy otrzymanego polialkoholu winylu. Promotorem pracy był prof. Tadeusz Rosner. Bezpośrednio po ukończeniu studiów została zatrudniona w Katedrze Chemii Fizycznej tej uczelni jako asystent, następnie (od 1963 r.) jako starszy asystent, adiunkt (od 1970 r.), profesor nadzwyczajny (od 1999 r.). Doktorat (obroniony w 1970 r.) napisała na temat: Chromatograficzne metody analizy gazowych produktów reakcji utleniania chlorków kwasem azotowym, a jej promotorem był prof. Stanisław Bursa. Habilitację uzyskała w dziedzinie nauk technicznych w zakresie inżynierii środowiska na Wydziale Inżynierii Środowiska Politechniki Wrocławskiej w 1992 r. za pracę pt. Sensoryczne metody oceny zapachowej jakości powietrza i skuteczności dezodoryzacji. W 2004 r. uzyskała tytuł profesora nauk chemicznych[2][3].
Praca zawodowa edytuj
Od 1993 r. była kierownikiem, utworzonej przez siebie, pierwszej w Polsce[4], Pracowni Zapachowej Jakości Powietrza. W latach 2000–2007 była również kierownikiem Zakładu Ekologicznych Podstaw Inżynierii Środowiska, utworzonego w Instytucie Inżynierii Chemicznej i Procesów Ochrony Środowiska Politechniki Szczecińskiej. Na uczelni prowadziła zajęcia z przedmiotów: globalne problemy ekologii, podstawy ekologii, dezodoryzacja gazów, chemia fizyczna, inżynieria materiałowa, korozja i ochrona przed korozją[4].
Specjalizowała się w takich dziedzinach jak: odorymetria – pomiary emisji i immisji, sztuczny węch, dezodoryzacja gazów, modelowanie dyspersji odorantów[5]. W stworzonej przez nią pracowni opracowano metody analizy sensorycznej: określenia przygruntowych stężeń odorantów, oznaczenia intensywności zapachu i jego hedonicznej jakości, ocen skuteczności dezodoryzacji itp. We współpracy z uniwersytetami w Lubece, Surrey i Tokio potwierdzono możliwość wykorzystania chromatografu gazowego (wyposażonego w sztuczną sieć neuronową) w odorymetrii.
Na zamówienie Ministerstwa Ochrony środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa, opracowała we współpracy z Politechniką Wrocławską i Politechniką Warszawską koncepcję krajowej strategii zmniejszania uciążliwości zapachowej[5].
W ostatnich latach pracy zawodowej rozwijała badania percepcji zapachu mieszanin odorantów, próbując wyjaśnić powodowane przez te zapachy zagadkowe problemy psychofizyczne[5], prowadziła aktywną działalność pedagogiczną i dydaktyczną: zajęcia dydaktyczne dotyczące olfaktometrii, opieka nad kolejną pracą doktorską, opieka nad Studenckim Kołem Naukowym Zapachowej Jakości Powietrza.
Po przejściu na emeryturę interesowała się nadal mechanizmami powstawania wrażeń węchowych i innymi zagadnieniami z zakresu psychofizyki. Pełniła funkcję konsultanta w Pracowni Zapachowej Jakości Powietrza, której prowadzenie przekazała swojej doktorantce, dr inż. Małgorzacie Friedrich[6]. Była aktywną wikipedystką (m.in. artykuły na temat olfaktometrii).
Jest autorką lub współautorką ponad 120 prac naukowych[7], ośmiu książek, podręczników i skryptów oraz czterech opatentowanych wynalazków. Była również promotorem czterech przewodów doktorskich[5] i kilkudziesięciu prac dyplomowych w dziedzinie ochrony powietrza[5], szczególnie dezodoryzacji i odorymetrii[4].
Niektóre publikacje edytuj
Spośród publikacji z lat 1960–2009 wymieniane są m.in. wydawnictwa zwarte[5][7]:
- Dezodoryzacja gazów i ścieków (razem ze Stanisławem Bursą, Marianną Stanisz-Lewicką i Marią Kicińską), Wydawnictwo Naukowe Politechniki Szczecińskiej; tom I, wyd. 1985, OCLC 750470603; tom II, wyd. 1986, OCLC 749641221; tom IV wyd. 1990, OCLC 805327116 (tom III – nie ukończony).
- Globalne problemy ekologii. Problem 1: Odnawialne źródła energii, Wydawnictwo Naukowe Politechniki Szczecińskiej, 1991. OCLC 804124710.
- Odory, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, 2002. ISBN 978-83-01-13744-1.
Członkostwo w organizacjach edytuj
- Polskie Towarzystwo Chemiczne
- Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Przemysłu Chemicznego[8].
Odznaczenia i nagrody edytuj
- Nagroda Ministra Szkolnictwa Wyższego za doktorat
- Złoty Krzyż Zasługi – 1982
- Medal Komisji Edukacji Narodowej – 1994
- Nagroda Ministerstwa Edukacji Narodowej – 2003[8].
Życie prywatne edytuj
Jej siostra, Ewa Pronicka, jest profesorem, kierownikiem Kliniki Chorób Metabolicznych Instytutu Pediatrii Centrum Zdrowia Dziecka w Międzylesiu pod Warszawą.
Joanna Starkiewiczówna wyszła za mąż w 1958 roku za Andrzeja Kośmidra (1937–2000). Miała troje dzieci: Andrzeja (ur. 1971) – przedsiębiorcę, Agatę (ur. 1976) – biologa i Bartosza (ur. 1976) – mechanika[8].
Od sierpnia 2010 roku wikipedystka[9]. Na swojej stronie w tym projekcie napisała: Byłoby wspaniale, gdyby wszyscy emerytowani nauczyciele zechcieli poświęcić energię i wolny czas na popularyzację swoich dziedzin wiedzy w naszej Wikipedii :)[10].
Zmarła 23 listopada 2023 w wieku 85 lat w Szczecinie[1]. Została pochowana na tamtejszym Cmentarzu Centralnym[11].
Przypisy edytuj
- ↑ a b Z głębokim żalem zawiadamiamy, że dnia 23.11.2023 zmarła prof. Joanna Kośmider [online], Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie [dostęp 2023-11-27].
- ↑ Sylwetka Joanny Kośmider na stronie Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego [zarchiwizowane 2013-12-23].
- ↑ Prof. dr hab. inż. Joanna Kośmider, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI) [dostęp 2023-11-27].
- ↑ a b c Kto jest kim w inżynierii ekologicznej 2000. Wyd. 4. T. 1: Specjaliści inżynierii ekologicznej. Warszawa: Polskie Towarzystwo Inżynierii Ekologicznej, 1999, s. 86–87. ISBN 978-83-900432-0-3.
- ↑ a b c d e f Krzysztof Pikoń (red. naczelny): Złota Księga Nauk Technicznych. Wydawnictwo Helion, 2003, s. 192–193. ISBN 83-7361-187-8.
- ↑ Małgorzata Friedrich (Bojarska). [w:] Strona internetowa PZJP ZUT [on-line]. Pracownia Zapachowej Jakości Powietrza ZUT. [dostęp 2015-06-11].
- ↑ a b Wykaz publikacji Pracowni Zapachowej Jakości Powietrza. [dostęp 2011-11-17].
- ↑ a b c Hübners Who is Who. Who is Who, Verlag für Personenenzyklopädien, 2008. ISBN 978-3-7290-0072-8.
- ↑ Prof. Joanna Kośmider. odory.zut.edu.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-12-23)]. na stronie Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego w Szczecinie [dostęp z dnia: 2015-06-12].
- ↑ Wikipedystka:Joanna Kośmider [online], pl.wikipedia.org [dostęp 2023-12-03].
- ↑ Wyszukiwarka miejsca pochówku w Szczecinie. cmentarze.szczecin.pl. [dostęp 2023-12-31].
Bibliografia edytuj
- Sylwetka Joanny Kośmider na stronie Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego [zarchiwizowane 2013-12-23].
- Prof. dr hab. inż. Joanna Kośmider, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI) [dostęp 2023-11-27].
- Odory – Olfaktometria – Dezodoryzacja. Pracownia Zapachowej Jakości Powietrza, Pracownia Zapachowej Jakości Powietrza [zarchiwizowane 2013-11-14].
- O nas, [w:] Strona internetowa PZJP ZUT [online], Pracownia Zapachowej Jakości Powietrza [zarchiwizowane 2015-05-31].