Kamienica przy pl. Solnym 17 we Wrocławiu
Kamienica przy pl. Solnym 17 – narożna kamienica znajdująca się przy Placu Solnym 17 i Ofiar Oświęcimskich 2 we Wrocławiu.
 nr rej. 126, poz. 2251 z 14.08.2003 (gminna ewidencja zabytków)
| |
 Kamienica przy pl. Solnym 17 | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Adres |
Plac Solny 17 |
| Styl architektoniczny | |
| Kondygnacje |
cztery |
| Właściciel |
Thomas Räbel (1720) |
Historia i architektura kamienicy
edytuj
Barokowa kamienica została wzniesiona w roku 1700, na miejsce wcześniejszego budynku o średniowiecznym rodowodzie. Była dwupiętrowym budynkiem o siedmioosiowej fasadzie. Poszczególne kondygnacje były dzielone gzymsami międzykondygnacyjnymi. Pod gzymsem koronującym, w osi umieszczono dwuosiową facjatę w formie aediculi zakończoną trójkątnym tympanonem i otoczoną wolutami[1]. Po obu stronach facjaty znajdowały się dwie małe lukarny zwieńczone trójkątnymi tympanonami. Budynek był pokryty dachem mansardowym[1]. Barokowa kamienica została pokazana na rysunku Wernera z 1736 roku[2].
W drugiej połowie XIX wieku kamienica została przebudowana[3]. W archiwach zachował się projekt przebudowy czterokondygnacyjnej fasady z roku 1867. Jego autorem był Herrn von Ruffer[4]. Na zachowanej litografii autorstwa Roberta Geisslera datowanej na lata 1866–1875 kamienica ma wygląd podobny do tej z projektu[5].
Kolejna przebudowa miała miejsce w latach 1890–1896, a nad pracami czuwał mistrz murarski Adolf Kassner[6]. Fasada budynku zyskała wówczas eklektyczne formy z przewagą detali neobarokowych. Narożnik budynku był szczególnie zaakcentowany: od strony placu Solnego, w zewnętrznej osi na trzeciej i czwartej kondygnacji umieszczono wykusz, narożnik był boniowany i przypominał w swej formie obelisk[7]. Gzyms wieńczący, zarówno od strony placu, jak i ulicy Ofiar Oświęcimskich był wygięty łukowo, a nad nim umieszczono kopułę ozdobioną rzeźbionymi postaciami i wazonami. Cały budynek do czwartej kondygnacji był pokryty pozornym boniowaniem. W północnej osi zewnętrznej umieszczony był taki sam jak w części południowej wykusz, a nad nim znajdował się gzyms wieńczący wygięty w łuk, ale przerwany u szczytu. Nad nim umieszczono jednoosiowy szczyt z oknem łukowym wstawionym pomiędzy kolumienkami podtrzymującymi ozdobny trójkątny tympanon z wieńczącym wazonem. Na parterze i pod wykuszami umieszczono duże okna wystawowe[7]. Kalenicowy dach był urozmaicony szczytami i lukarnami. Na dachu umieszczono napis reklamowy sporządzony z pojedynczych liter[7].
W 1720 roku kamienica należała do Thomasa Räbela[3]. 22 czerwca 1808 roku w budynku otworzono pierwszą we Wrocławiu restaurację, której właścicielem był Heinrich Bunke[8][9]. W latach 1895–1944 roku w budynku prócz sklepów na parterze działała restauracja i piwiarnia Münchener Löwenbräu Alberta Schäffera, a po przebudowie w 1896 przemianowana na Münchener-Augustiner Bräu. Była to filia bawarskiego browaru o tej samej nazwie Münchner Augustiner-Bräu istniejącego już od 1328 roku. Z końcem 1910 roku piwiarnię pod szyldem Augustiner-Bräu przejął Johann Freiwald[7][9].
Po 1945 roku
edytujW 1945 roku, podczas działań wojennych kamienica została poważnie zniszczona. Kamienica została odbudowana na wzór barokowej kamienicy, ale została podniesiona o jedną kondygnację[3]. Od lat 60. XX wieku do XXI wieku w kamienicy znajdowała się siedziba Powszechnej Kasy Oszczędności, a do 2010 PKO BP.
Przypisy
edytuj- ↑ a b Brzezowski 2005 ↓, s. 286.
- ↑ pl. Solny, Wrocław - zdjęcia [online], polska-org.pl [dostęp 2022-11-25].
- ↑ a b c Brzezowski 2005 ↓, s. 287.
- ↑ Kamienica nr 17 (2), Wrocław - zdjęcia [online], polska-org.pl [dostęp 2022-11-25].
- ↑ Południowa strona pl. Solnego, pl. Solny, Wrocław - zdjęcia [online], polska-org.pl [dostęp 2022-11-25].
- ↑ Eysymontt 2011 ↓, s. 335.
- ↑ a b c d Kirschke 2005 ↓, s. 129.
- ↑ Z dziejów gastronomii Przedmieścia Mikołajskiego - cz.I [online], Smaki Wrocławia, 14 lipca 2010 [dostęp 2022-11-25] (pol.).
- ↑ a b Dawny Wrocław miał swój Oktoberfest i najlepszy browar z Monachium [online], Smaki Wrocławia, 16 września 2014 [dostęp 2022-11-25] (pol.).
Bibliografia
edytuj- Wojciech Brzezowski: Dom mieszkalny we Wrocławiu w okresie baroku. Wrocław: Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, 2005.
- Rafał Eysymontt, Jerzy Ilkosz, Agnieszka Tomaszewicz, Jadwiga Urbanik (red.): Leksykon architektury Wrocławia. Wrocław: Via Nova, 2011.
- Krystyna Kirschke: Fasady wrocławskich obiektów komercyjnych z lat 1890–1930: struktura, kolorystyka, dekoracja. Wrocław: Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, 2005. ISBN 83-7085-918-6.
- Gminna Ewidencja Zabytków, Urząd Miejski Wrocławia, 18 kwietnia 2019 [dostęp 2019-06-03] (pol.).