Wikipedia

Kanczyl

rodzaj ssaków

Kanczyl[6] (Tragulus) – rodzaj ssaków parzystokopytnych z rodziny kanczylowatych (Tragulidae). Wobec zwierząt z tego rodzaju potocznie bywa używana nazwa „myszojeleń”[7][8][9][10][11], która jest dosłownym tłumaczeniem angielskiej nazwy zwyczajowej mouse-deer[12].

Kanczyl
Tragulus
Brisson, 1762[1]
Ilustracja
Przedstawiciel rodzaju – kanczyl jawajski (T. javanicus)
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ssaki

Podgromada

żyworodne

Infragromada

łożyskowce

Rząd

parzystokopytne

Podrząd

przeżuwacze

Infrarząd

Tragulina

Rodzina

kanczylowate

Rodzaj

Tragulus

Typ nomenklatoryczny

Cervus javanicus Osbeck, 1765

Synonimy
Gatunki

6 gatunków – zobacz opis w tekście

Zasięg występowania
Mapa występowania
Azja Południowo-Wschodnia -
obszar występowania kanczyli z rodzaju Tragulus
Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Zasięg występowania edytuj

Występują w Azji Południowo-Wschodniej[13][14][15].

Charakterystyka edytuj

Długość ciała 37–68 cm, ogona 4–9 cm; masa ciała 1,5–4,5 kg[14][16]. Charakteryzują się budową ciała delikatniejszą od wodnokanczyla afrykańskiego, cienkimi kończynami i małymi racicami.

Systematyka edytuj

Rodzaj zdefiniował w 1762 roku francuski zoolog Mathurin Jacques Brisson w publikacji swojego autorstwa dotyczącej systematyki ssaków[c][1]. Brisson w swoim pierwotnym opisie nie wymienił żadnego gatunku, w ramach późniejszego oznaczenia w 1998 roku Międzynarodowa Komisja Nomenklatury Zoologicznej na gatunek typowy wyznaczyła kanczyla jawajskiego (T. javanicus)[2].

Etymologia edytuj

  • Tragulus: łac. tragus „koza”, od gr. τραγος tragos ‘koza’; przyrostek zdrabniający -ulus[17].
  • Lagonebrax (Lagonobrax): gr. λαγως lagōs ‘zając; νεβραξ nebrax ‘młody jeleń, jelonek’[18]. Gatunek typowy: Gloger wymienił dwa gatunki – Moschus meminna Erxleben, 1777 i Moschus javanicus J.F. Gmelin, 1788 (= Cervus javanicus Osbeck, 1765) – nie wyznaczając gatunku typowego.

Podział systematyczny edytuj

Do rodzaju należą następujące gatunki[19][16][13][6]:

Uwagi edytuj

  1. ↑ Nazwa nieważna, odrzucona do celów nomenklatorycznych decyzją ICZN[2].
  2. ↑ Niepoprawna późniejsza pisownia Lagonebrax Gloger, 1841.
  3. ↑ Publikacja Brissona została uznana za nieważną ze względu na niekonsekwentne stosowanie nazewnictwa binominalnego, jednak nazwa Tragulus została zachowana aby uniknąć zamieszania nomenklatorycznego[2].

Przypisy edytuj

  1. ↑ a b M.J.Brisson: Regnum animale in classes IX. distributum, sive, Synopsis methodica, sistens generalem animalium distributionem in classes IX, & duarum primarum classium, quadrupedum scilicet & cetaceorum, particularem divisionem in ordines, sectiones, genera & species, cum brevi cujusque speciei descriptione, citationibus auctorum de iis tractantium, nominibus eis ab ipsis & nationibus impositis, nominibusque vulgaribus. Wyd. Editio altera auctior. Lugduni Batavorum: Apud Theodorum Haak, 1762, s. 65. (łac.).
  2. ↑ a b c ICZN. Regnum Animale ..., Ed. 2 (M.J. Brisson, 1762): rejected for nomenciatural purposes, with the conservation of the mammalian generic names Philander (Marsupialia), Pteropus (Chiroptera), Glis, Cuniculus and Hydrochoerus (Rodentia), Meles, Lutra and Hyaena (Carnivora), Tapirus (Perissodactyla), Tragulus and Giraffa (Artiodactyla). „The Bulletin of zoological nomenclature”. 55 (1), s. 64–71, 1998. (ang.). 
  3. ↑ P.S. Pallas: Spicilegia zoologica: quibus novae imprimis et obscurae animalium species iconibus, descriptionibus atque commentariis illustrantur. T. 2. Berolini: Prostant apud Gottl. August. Lange, 1779, s. 28. (łac.).
  4. ↑ C.W.L. Gloger: Gemeinnütziges Hand- und Hilfsbuch der Naturgeschichte. Für gebildete Leser aller Stände, besonders für die reifere Jugend und ihre Lehrer. Cz. 1. Breslau: A. Schulz, 1841, s. 137. (niem.).
  5. ↑ Á. Mones, F. Petter, A. Turner, A.L. Gardner, F. de Beaufort, L. Granjon, J.M. Pons, M. Tranier, C. Jones, N. Sivasothi, J.L. Eger, B. Sigé, M.E. Holden, S. Aulagnier, G.B. Corbet, J. Hartenberger, H. de De Bruijn, M. Vianey-Liaud, J.J. Hooker & A. Gentry. Comments on the proposed conservation of some mammal generic names first published in Brisson’s (1762) Regnum animale. „The Bulletin of zoological nomenclature”. 52 (1), s. 78–93, 1995. (ang.). 
  6. ↑ a b Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 169–170. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
  7. ↑ W Wietnamie odnaleziono myszo-jelenia. Naukowcy sądzili, że ten gatunek wyginął. gazeta.pl, 2019-11-13. [dostęp 2021-05-01].
  8. ↑ kanczyl jawajski Arnold. Zoo Warszawa. [dostęp 2021-05-01]. Cytat: Nowy współlokator, szerzej znany jako „myszojeleń”, zrobił duże wrażenie na stałym mieszkańcu woliery - wieloszponie rdzawogrzbietym (Polyplectron inopinatum), ale wygląda na to że nie będą sobie przeszkadzały – oba gatunki pochodzą z Azji Południowo - Wschodniej.
  9. ↑ Marlena Chudzio: Malutki myszojeleń w łódzkim zoo to samiczka. RMF24.pl, 2021-04-08. [dostęp 2021-05-01].
  10. ↑ W zoo w Bristolu urodził się myszojeleń. Jest wysokości ołówka. Wprost.pl, 2021-04-23. [dostęp 2021-05-01].
  11. ↑ Nowy myszojeleń w łódzkim Zoo!. Urząd Miasta Łodzi, 2021-04-08. [dostęp 2021-05-01].
  12. ↑ Myszojeleń w Ogrodzie Zoologicznym w Łodzi. TVP3 Łódź, 2021-04-08. [dostęp 2021-05-01]. Cytat: Tłumacząc z języka angielskiego (mouse-deer) nazwa tego zwierzęcia to myszojeleń.
  13. ↑ a b C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 304–306. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).
  14. ↑ a b E. Meijaard: Family Tragulidae (Chevrotains). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 2: Hoofed Mammals. 2011, s. 330–333. ISBN 978-84-96553-77-4. (ang.).
  15. ↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Tragulus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-04-05]. (ang.).
  16. ↑ a b Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 585–586. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
  17. ↑ Palmer 1904 ↓, s. 685.
  18. ↑ Palmer 1904 ↓, s. 361.
  19. ↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-11-26]. (ang.).

Bibliografia edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Kanczyl&oldid=73071126”