Katastrofa samolotu Avro Lancaster w Luqa
Katastrofa samolotu Avro Lancaster w Luqa w 1952 – wypadek samolotu wojskowego, który miał miejsce na Malcie 30 grudnia 1952, kiedy bombowiec Avro Lancaster rozbił się wkrótce po starcie z bazy lotniczej RAF Luqa na terenie dzielnicy mieszkalną w Luqa. Zginęło trzech z czterech członków załogi samolotu i jedna osoba cywilna na ziemi. Katastrofa spowodowała również rozległe zniszczenia mienia. Przyczyną katastrofy była awaria silnika.
 Avro Lancaster podobny do tego, który uległ wypadkowi | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejsce | |
| Data |
30 grudnia 1952 |
| Rodzaj |
Wypadek |
| Przyczyna |
Awaria silnika |
| Ofiary śmiertelne |
4 |
| Ranni |
3 |
| Statek powietrzny | |
| Typ |
Avro Lancaster ASR.III |
| Użytkownik |
No. 37 Squadron RAF |
| Numer |
SW344 |
| Start | |
| Liczba załogi |
4 |
| Ofiary śmiertelne |
3 |
| Ranni |
1 |
Położenie na mapie Malty  | |
Położenie na mapie Morza Śródziemnego  | |
 35°51′30,5″N 14°29′21,9″E/35,858472 14,489417
| |
Tło wydarzenia edytuj
Samolot uczestniczący w wypadku był samolotem poszukiwawczo-ratowniczym Avro Lancaster ASR.III o numerze seryjnym SW344. Samolot został zbudowany podczas II wojny światowej, a po zakończeniu konfliktu został zmodyfikowany do celów poszukiwawczo-ratowniczych na morzu. Dostarczono go do No. 37 Squadron RAF w kwietniu 1951. Samoloty tego typu stały się przestarzałe w 1952, a eskadra planowała w 1953 zastąpić swoje Lancastery samolotami Avro Shackleton[1].
W samolocie zasiedli pilot John C. E. Smith, drugi pilot Charles Glanville, radiooperator John Crawford Logan i inżynier pokładowy Wilfred Morris. Był to pierwszy lot Glanville’a jako kapitana[1].
Wypadek edytuj
W dniu wypadku samolot miał wziąć udział w locie szkoleniowym. Po przeprowadzeniu rutynowych kontroli silnik samolotu został uruchomiony i samolot kołował do pasa 06 RAF Luqa. O godzinie 11.40, w trakcie startu, jeden z bliższych kadłuba samolotu silników Rolls-Royce Merlin zaczął „przerywać”, aby przestać działać całkowicie podczas startu samolotu[1].
Gdy trzy z czterech silników nadal działały, Smith przejął kontrolę nad samolotem i próbował wrócić na lotnisko, aby wykonać awaryjne lądowanie. Jednak samolot leciał zbyt wolno, jego wysokość była zbyt niska i skręcał w prawo, a niecałe trzy minuty po starcie rozbił się w dzielnicy mieszkaniowej w mieście Luqa[1].
Samolot zahaczył o jeden z domów, a następnie rozbił się w St. George Street, uderzając w trzy kolejne domy. Po zderzeniu z ziemią samolot zapalił się, jego szczątki spadły na New Street. Ogon samolotu wylądował na placu budowy, gdzie odbudowywano zniszczony przez wojnę dom, a części skrzydeł i silników wylądowały na domach, w ogrodach lub na ulicy. Katastrofa pozostawiła szlak zniszczenia o długości około 275 metrów, wiele domów zostało poważnie uszkodzonych lub zniszczonych[1].
Akcja ratunkowa edytuj
Akcja poszukiwawczo-ratownicza była początkowo prowadzona przez strażaków z RAF Luqa i policję maltańską. Inni ratownicy, w tym zespoły z RAF Hal Far i RAF Ta Kali oraz z Malta Dockyard, przybyły na miejsce katastrofy wkrótce potem. Brytyjscy ratownicy medyczni i specjaliści, a także personel United States Navy, którzy stacjonowali w Ħal Far również udzielali pierwszej pomocy ofiarom[1].
Trzech z czterech członków załogi Lancastera przeżyło bezpośrednią katastrofę, ale zostało ciężko rannych. Dwóch z nich zmarło w szpitalu w ciągu kilku godzin od katastrofy lub następnego dnia, pozostawiając pilota Smitha jako jedynego ocalałego. Mieszkanka Luqa doznała poważnych poparzeń w wyniku pożaru paliwa w jednym ze skrzydeł samolotu, który wylądował w jej ogrodzie. Została zabrana do szpitala św. Łukasza, gdzie zmarła 1 stycznia 1953. Co najmniej dwie inne osoby doznały mniej poważnych oparzeń i również zostały zabrane do szpitala[1].
Następstwa katastrofy edytuj
Po katastrofie obchody Nowego Roku w RAF Luqa zostały odwołane, aby uszanować ofiary. Dwóch członków załogi zostało pochowanych 2 stycznia 1953 na cmentarzu wojskowym Mtarfa, podczas gdy szczątki radiooperatora Crawforda Logana przewieziono do Szkocji i tam pochowano. Mieszkanka Luqa, która zmarła z powodu odniesionych obrażeń, została pochowana na cmentarzu parafialnym w Luqa[1].
Katastrofa spowodowała rozległe uszkodzenia wielu budynków, a 14 nieruchomości doznało jakiejś formy uszkodzenia. Wyznaczony przez sąd architekt i Wydział Robót Publicznych zbadali odpowiednio uszkodzenia budynków mieszkalnych i strefy usługowej. Jedna rodzina, której dom został poważnie uszkodzony, otrzymała zastępcze zakwaterowanie w budynku, który został zbudowany z przeznaczeniem na posterunek policji w Luqa. W dniu katastrofy dowódca RAF Luqa wysłał do proboszcza parafii Luqa czek na 25 funtów[a] jako pierwszą pomoc dla ofiar. Royal Air Force był później skłonny zapłacić odszkodowanie ex gratia, ale nie tyle, ile żądali ci, którzy stracili mienie w katastrofie. Lider Partii Pracy Dom Mintoff prowadził kampanię na rzecz przyznania odpowiedniego odszkodowania, a ostatecznie komisja ds. Roszczeń sporządziła raport, który przyznał odszkodowanie na podstawie wyceny biegłych[1].
Jeden z pierwszych ratowników na miejscu katastrofy, szef sekcji straży pożarnej RAF Luqa Cecil F. Harrison, został 1 września 1953 odznaczony British Empire Medal za swoje czyny podczas akcji ratunkowej. Znalazł dwóch członków załogi, którzy zostali wyrzuceni z samolotu, pocieszał ich pośród płonących resztek samolotu i wzywał pomoc, aż nadeszła[1].
Dochodzenie edytuj
Przeprowadzono oficjalne dochodzenie, które wykazało, że sierżant Smith nie był odpowiedzialny za spowodowanie wypadku[1].
Współcześnie edytuj
Dziś nie ma pomnika ani tablicy upamiętniającej ten wypadek[1].
Zobacz też edytuj
Uwagi edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e f g h i j k l Richard Caruana: 60 years ago: Lancaster crashes into Luqa village. [w:] Times of Malta [on-line]. 2012-12-30. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-02-15)]. (ang.).
- ↑ Lawrence H. Officer, Samuel H. Williamson: Five Ways to Compute the Relative Value of a UK Pound Amount, 1270 to Present. MeasuringWorth.com, 2014. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-05-19)]. (ang.).