Kazimierz Czarnocki

polski historyk, dziennikarz, publicysta, działacz sportowy

Kazimierz Czarnocki (ur. 22 sierpnia 1912 w majątku Burakowce, w gminie Lachowicze[1], zm. 2 grudnia 1981[2]) – polski dziennikarz, w czasie II wojny światowej żołnierz Konfederacji Narodu i Armii Krajowej, członek Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość, po II wojnie światowej działacz społeczny w Elblągu, działacz sportowy, prezes Polskiego Związku Łyżwiarstwa Szybkiego.

Życiorys edytuj

Okres przed II wojną światową edytuj

Był synem Michała Czarnockiego i Oliwii Czarnockiej, z d. Szreniawy Węgleńskiej. Jego ojciec był w okresie międzywojennym urzędnikiem państwowym, po II wojnie światowej pełnił funkcje kierownicze w PGR-ach[1].

W 1931 ukończył Gimnazjum im. Romualda Traugutta w Brześciu nad Bugiem, w 1936 studia na Wydziale Konsularnym Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie[1]. W latach 1936-1938 był dziennikarzem warszawskich pism Kurier Polski i Czas[3]. W 1938 został dyrektorem ekspozytury Ligi Morskiej i Kolonialnej w Brześciu nad Bugiem[3]. Równocześnie był korespondentem Polskiej Agencji Telegraficznej, redaktorem naczelnym tygodnika Polesie i pisma Ruch Polesia. Związany był z Obozem Narodowo-Radykalnym[4].

II wojna światowa i konspiracja powojenna edytuj

Po wybuchu II wojny światowej został członkiem Konfederacją Narodu. Według własnej relacji kierował Wydziałem Techniki i Kolportażu w Komisji Propagandowej KN, następnie był komendantem grupy załóg wydzielonych Lwów i Wilno, od 1942 dowódcą rejonu operacyjnego Mazowsze[5]. W grudniu 1942 został członkiem Armii Krajowej, służył w kontrwywiadzie Oddziału Warszawa AK], w referacie Informacji Różnych, następnie jako kierownik Referatu Prasy i Spraw Miejskich. W tym czasie wydał broszurę Mit wielkiej Polski[4]. Bezpośrednio przed wybuchem powstania warszawskiego opuścił miasto i zamieszkał w Milanówku. Na początku 1945 nawiązał kontakt ze swoim przełożonym z kontrwywiadu Wincentym Kwiecińskim. Był jego faktycznym zastępcą w strukturach wywiadowczych Organizacji NIE, następnie jako szefa Wydziału Informacji Obszaru Centralnego Delegatury Sił Zbrojnych na Kraj, prezesa Obszaru Centralnego Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość i prezesa III Zarządu Głównego WiN[6]. Formalnie w komendzie Obszaru Centralnego WiN i następnie w III Zarządzie Głównym WiN pełnił funkcję I zastępcy ds. politycznych[7]. Redagował także miesięcznik Obszaru Centralnego WiN Honor i Ojczyzna[8]. Był członkiem i sekretarzem Komitetu Porozumiewawczego Organizacji Demokratycznych Polski Podziemnej[9].

W czerwcu 1946 został aresztowany przez Urząd Bezpieczeństwa i w nieznanych okolicznościach zwerbowany do współpracy[10]. Przyczynił się do zatrzymania w styczniu 1947 Wincentego Kwiecińskiego[11]. Po likwidacji III Zarządu Głównego WiN uczestniczył w rozpracowywaniu siatki wywiadowczej Witolda Pileckiego[12].

Działalność zawodowa i społeczna w Elblągu edytuj

Od 1951 mieszkał w Elblągu. Tam w latach 1953-1958 był kierownikiem oddziału Dziennika Bałtyckiego[2]. Od 1951 należał do Stronnictwa Demokratycznego, w latach 1958-1974 był sekretarzem komitetu powiatowego SD w Elblągu, w latach 1975-1976 przewodniczącym Komitetu Wojewódzkiego SD tamże, od 1976 członkiem Centralnej Komisji Rewizyjnej SD[6]. Był radnym Miejskiej Rady Narodowej w Elblągu, jednym z organizatorów Muzeum w Elblągu[6]. Był redaktorem pracy zbiorowej Z dziejów Elbląga (wyd. 1956) i autorem albumu Elbląg 1945 r. i dziś (wyd. 1969)[13].

W 1951 został wiceprzewodniczącym koła sportowego Włókniarz Elbląg, od 1953 był jego prezesem. W 1957 został prezesem nowo powstałego klubu sportowego Orzeł Elbląg[14]. W latach 1964-1968 był prezesem Polskiego Związku Łyżwiarstwa Szybkiego[15][16]

Ordery i odznaczenia edytuj

Został odznaczony Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari, trzykrotnie Krzyżem Walecznych, Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1964) i Złotym Krzyżem Zasługi, a także Złotą Odznaką „Zasłużony Działacz Kultury Fizycznej”, Odznaką "Zasłużony dla Ziemi Gdańskiej" (1976) i Odznaką "Za zasługi dla rozwoju Elbląga" (1975)[2][3].

Przypisy edytuj

  1. a b c Łabuszewski 2021 ↓, s. 39.
  2. a b c Łabuszewski 2021 ↓, s. 43.
  3. a b c Słownik dziennikarzy i publicystów Pomorza 1945–2005, wyd. Gdańsk 2008, s. 30
  4. a b Łabuszewski 2021 ↓, s. 39-40.
  5. Łabuszewski 2021 ↓, s. 40.
  6. a b c Łabuszewski 2021 ↓, s. 42.
  7. Tomasz Łabuszewski Komenda Obszaru Centralnego "NIE"-DSZ-WiN, "31", "Zatoka", "Wisła" w: Obszar Centralny Zrzeszenia WiN 1945-1947, wyd. IPN, Warszawa 2018, s. 190
  8. Wojciech J. Muszyński Charakterystyka prasy konspiracyjnej Obszaru Centralnego WiN w latach 1945-1947 - organy centralne oraz przegląd czasopism terenowych w: Obszar Centralny Zrzeszenia WiN 1945-1947, wyd. IPN, Warszawa 2018, s. 218
  9. Łabuszewski 2021 ↓, s. 49.
  10. Łabuszewski 2021 ↓, s. 52.
  11. Łabuszewski 2021 ↓, s. 56-57.
  12. Łabuszewski 2021 ↓, s. 59.
  13. Elbląg. Historia w datach od 1945 do 1980
  14. Historia KS Orzeł Elbląg
  15. Dominik Tchórzewski Łyżwiarstwo szybkie w czasach PRL – Część VII
  16. Dominik Tchórzewski Łyżwiarstwo szybkie w czasach PRL – Część VIII

Bibliografia edytuj

  • Tomasz Łabuszewski: Kazimierz Czarnocki. Człowiek do zadań specjalnych. w: Oblicza zdrady?. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej, 2021. ISBN 978-83-8229-068-4.