Wikipedia

Kazimierz Wiktor

Kazimierz Tomasz Wiktor herbu Brochwicz (ur. 1844 lub 1845 w Niebocku, zm. 20 października 1903 w Krakowie) – polski właściciel ziemski.

Kazimierz Wiktor
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

1844 lub 1845
Niebocko

Data i miejsce śmierci

20 października 1903
Kraków

Narodowość

polska

Rodzice

Jan, Adela

Małżeństwo

Lucyna z d. Górska

Dzieci

Jan, Stanisław

Krewni i powinowaci

Jakub Wiktor (wuj)

Multimedia w Wikimedia Commons
Nagrobek Kazimierza i Lucyny Wiktorów w Zarszynie
Epitafium Kazimierza Wiktora w kościele Franciszkanów w Sanoku

Życiorys edytuj

Kazimierz Tomasz Wiktor[1] urodził się w 1844 lub 1845[2][a] jako syn Jana Wiktora herbu Brochwicz (1812–1877) i Adeli z domu Czermińskiej herbu Cholewa (1822-1904)[3]. Był bratankiem Jakuba Wiktora i bratem Heleny (1850-1873, po mężu Fihauser)[4].

Uzyskał wykształcenie w zakładzie rolniczym w Dublanach[5]. Od czasu ukończenia tej uczelni do końca życia był członkiem i działaczem Galicyjskiego Towarzystwa Gospodarskiego, stowarzyszeniem kierującym jego macierzystą uczelnią[5]. W 1893 zastępcą przewodniczącego oddziału sanocko-lisko-brzozowskiego GTG[6], pełnił funkcję wiceprezesa przez 20 lat, od 1897 był prezesem oddziału sanockiego[5], członkiem komitetu (od 27 czerwca 1894 do końca życia)[7][5], zaś merytorycznie udzielał się w sekcji hodowlanej[5]. Był prezesem oddziału Towarzystwa Gospodarskiego Ziemi Sanockiej[8][9].

Na swojej ziemi oddawał się uprawie roli[3]. Zgłoszony do udziału w Wystawie Powszechnej 1873 w Wiedniu przedstawiał w grupie II (rolnictwo, leśnictwo itp.) zboże, chmiel, konopie, w grupie IV (artykuły żywności) likwory i rozolisy, w grupie V (przemysł tkanin i odzieży) wyroby powroźnicze[10]. Na tej wystawie za chmiel otrzymał medal zasługi[11]. 17 grudnia 1873 otrzymał pierwszy w Galicji złoty medal i srebrną zastawę stołową za wzorowe gospodarstwo[5]. W 1890 uzyskał złoty medal na wystawie wiedeńskiej za wzorowe gospodarstwo[5]. Posiadał prawo propinacji, które pod koniec 1894 wydzierżawił na obszar Posady Sanockiej spółce Schiffer & Türk (propinatorom miejskim)[12]. Dzierżawcą propinacji w Posadzie Sanockiej pozostawał do końca życia[13]. Udzielał się w życiu gospodarczym. Od około 1887 do około 1896 był szacownikiem dóbr dla okręgu C. K. Sądu Obwodowego w Sanoku[14]. Był działaczem Galicyjskiego Towarzystwa Kredytowego Ziemskiego z siedzibą we Lwowie: około 1878 był członkiem wydziału okręgowego w Sanoku[15], od około 1881 do około 1889 był zastępcą prezesa[16], później zastępcą członka wydziału (około 1889/1890)[17], zastępcą prezesa (około 1890 do około 1899)[18] i prezesem (od około 1899 do końca życia)[19]. Był prezesem rady nadzorczej Powiatowego Towarzystwa Zaliczkowego w Sanoku[20]. W 1902 był w powiecie sanockim jednym z czterech ocenicieli przy tłumieniu zarazy płucnej u bydła rogatego[21]. Był wiceprezesem zarządu powiatowego w Sanoku Towarzystwa „Kółek Rolniczych” z siedzibą we Lwowie (1894, 1895)[22]. Był członkiem zwyczajnym Macierzy Szkolnej dla Księstwa Cieszyńskiego[23].

Był członkiem Rady c. k. powiatu sanockiego, pierwotnie wybrany w 1874 z grupy większych posiadłości, pełnił funkcje zastępcy członka wydziału (od 1874), członka wydziału (od około 1875)[24], następnie około 1890 wybrany z grupy gmin wiejskich i był członkiem wydziału powiatowego[25], po czym w grudniu 1896 ponownie wybrany z grupy większych posiadłości[26] i pełnił mandat w kolejnych latach[27], po raz ostatni wybrany z grupy większych posiadłości w 1903 tj. w ostatnim roku swojego życia[28] (w tym samym roku zmarł[29] (po śmierci jego miejsce zajął Tadeusz Poźniak[30]). Był członkiem deputacji miasta Sanoka, która w 1880 spotkała się z podróżującym po Galicji cesarzem Austrii Franciszkiem Józefem I w Krakowie i we Lwowie[31].

Po rodzicach Janie i Adeli Wiktorach odziedziczył wsie Długie[32], Posada Zarszyńska[33], Wróblik Szlachecki[34], Zarszyn[35][2], Niebieszczany. Na początku XX wieku posiadał w Długiem obszar 144,8 ha, a w Zarszynie 847,3 ha[36]. W Zarszynie był właścicielem browaru, który dzierżawili od niego Rosenblatt i Zuker[37]. Posiadał też Wróblik Królewski[3]. Władał majątkiem ziemskim tzw. „klucza zarszyńskiego”[3].

Jego żoną od 1876 była Lucyna z domu Górska herbu Szeliga (1858-1898)[2][3]. Ich synami byli Jan Duklan[38] (1878–1944, który odziedziczył rodzinne majątki), Stanisław Tomasz (ur. 1880)[1], Władysław (ur. 1882)[39][2][3].

Zmarł nagle 20 października 1903 w Krakowie[3][40][41]. Został pochowany w grobowcu rodzinnym na cmentarzu w Zarszynie 24 października 1903[3]. Nad grobem przemawiał Włodzimierz Kozłowski[42]. We wspomnieniu pośmiertnym na łamach „Gazety Lwowskiej” Kazimierz Wiktor został określony jako „najwybitniejszy obywatel ziemi sanockiej”[3].

W 1908 ziemianie sanoccy ustanowili epitafium Kazimierza Wiktora, które zostało umieszczone w północnej, lewej nawie bocznej w kościele Franciszkanów w Sanoku. Inskrypcja brzmi: „Kazimierzowi Wiktorowi właścicielowi Zarszyna ur. 1845 r. w Niebocku zm. 1903 w Krakowie. Wiernemu synowi ojczyzny ukochanemu bratu ziemianie sanoccy 1908”[43].

Uwagi edytuj

  1. ↑ Rok urodzenia 1844 został podany na nagrobku Kazimierza Wiktora. Rok urodzenia 1845 podał Jerzy Sewer Dunin-Borkowski, został wskazany na tablicy pamiątkowej w kościele franciszkanów w Sanoku oraz na stronie internetowej Sejm Wielki.

Przypisy edytuj

  1. ↑ a b CK Gimnazjum Państwowe Wyższe w Sanoku. Katalog główny, rok szkolny 1891/1892 (zespół 7, sygn. 13). AP Rzeszów – O/Sanok, s. 35.
  2. ↑ a b c d Rocznik szlachty (II) 1883 ↓, s. 729.
  3. ↑ a b c d e f g h i S. p. Kazimierz Wiktor. „Gazeta Lwowska”. Nr 243, s. 4, 24 października 1903. 
  4. ↑ Kozłowski 1903 ↓, s. 467, 468.
  5. ↑ a b c d e f g Kozłowski 1903 ↓, s. 468.
  6. ↑ Kronika. „Gazeta Przemyska”. Nr 6, s. 3, 19 stycznia 1893. 
  7. ↑ Szematyzm Królestwa Galicji i Lodomerii z Wielkim Księstwem Krakowskim na rok 1894, s. 637; 1895, s. 637; 1896, s. 638; 1897, s. 638; 1898, s. 735; 1899, s. 735; 1900, s. 735; 1901, s. 737; 1902, s. 822; 1903,s. 822; 1904, s. 822.
  8. ↑ Kronika. „Gazeta Sanocka”. Nr 23, s. 4, 5 czerwca 1904. 
  9. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1895. Lwów: 1895, s. 650.
  10. ↑ Gospodarstwo, przemysł i handel. „Gazeta Lwowska”. Nr 163, s. 2, 3, 17 lipca 1872. 
  11. ↑ Agaton Giller: Polska na Wystawie Powszechnej w Wiedniu 1873 r. Listy Agatona Gillera. T. 1-2.. Lwów: 1873, s. 249.
  12. ↑ Kronika. „Gazeta Sanocka”. Numer okazowy, s. 3, 16 grudnia 1894. 
  13. ↑ Księga uchwał Rady Miejskiej w Sanoku od 22.11.1900 - 4.02.1907 roku. sanockabibliotekacyfrowa.pl. s. 174. [dostęp 2021-12-13].
  14. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1888. Lwów: 1888, s. 66.
    •Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1890. Lwów: 1890, s. 68.
    •Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1891. Lwów: 1891, s. 68.
    •Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1892. Lwów: 1892, s. 68.
    •Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1893. Lwów: 1893, s. 68.
    •Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1894. Lwów: 1894, s. 68.
    •Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1895. Lwów: 1895, s. 68.
    •Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1896. Lwów: 1896, s. 68.
  15. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkiem Księstwem Krakowskiem na rok 1879. Lwów: 1879, s. 495.
  16. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkiem Księstwem Krakowskiem na rok 1882. Lwów: 1882, s. 515.
    •Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1884. Lwów: 1884, s. 496.
    •Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1885. Lwów: 1885, s. 497.
    •Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1886. Lwów: 1886, s. 500.
    •Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1887. Lwów: 1887, s. 500.
    •Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1888. Lwów: 1888, s. 500.
    •Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1889. Lwów: 1889, s. 583.
  17. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1890. Lwów: 1890, s. 582.
  18. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1891. Lwów: 1891, s. 582.
    •Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1892. Lwów: 1892, s. 582.
    •Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1893. Lwów: 1893, s. 582.
    •Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1894. Lwów: 1894, s. 582.
    •Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1895. Lwów: 1895, s. 582.
    •Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1896. Lwów: 1896, s. 582.
    •Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1897. Lwów: 1897, s. 582.
    •Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1898. Lwów: 1898, s. 695.
    •Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1899. Lwów: 1899, s. 695.
  19. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1900. Lwów: 1900, s. 695.
    •Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1901. Lwów: 1901, s. 695.
    •Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1902. Lwów: 1902, s. 775.
    •Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1903. Lwów: 1903, s. 775.
    •Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1904. Lwów: 1904, s. 775.
  20. ↑ Statystyka Stowarzyszeń Zarobkowych i Gospodarczych w Galicyi z W. Księstwem Krakowskiem i Sprawozdanie Związku Stowarzyszeń Zarobkowych i Gospodarczych za rok 1897. R. 24. Lwów: 1898, s. 50.
    •Ogłoszenie. „Gazeta Lwowska”. Nr 1, s. 12, 3 stycznia 1900. 
  21. ↑ Wykaz mężów zaufania wybranych na ocenicieli przy tłumieniu zarazy płucnej u bydła rogatego. „Gazeta Lwowska”. Nr 94, s. 14, 25 kwietnia 1902. 
  22. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1895. Lwów: 1895, s. 656.
    •Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1896. Lwów: 1896, s. 656.
  23. ↑ Sprawozdanie Macierzy Szkolnej dla Księstwa Cieszyńskiego z dziesiątego roku jej istnienia tj. 1894 złożone przez zarząd na walnem zgromadzeniu dnia 4 maja 1895. s. 9.
  24. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1875. Lwów: 1875, s. 294-295.
    •Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1876. Lwów: 1876, s. 301.
    •Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1877. Lwów: 1877, s. 279.
  25. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1891. Lwów: 1891, s. 273.
    •Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1892. Lwów: 1892, s. 273-274.
    •Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1893. Lwów: 1893, s. 273-274.
    •Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1894. Lwów: 1894, s. 273.
    •Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1895. Lwów: 1895, s. 273.
    •Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1896. Lwów: 1896, s. 273.
    •Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1897. Lwów: 1897, s. 273.
  26. ↑ Wybory do Rady powiat. z Sanoka i z powiatu. „Gazeta Sanocka”. Nr 90, s. 3, 20 grudnia 1896. 
  27. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1898. Lwów: 1898, s. 330.
    •Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1899. Lwów: 1899, s. 330.
    •Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1900. Lwów: 1900, s. 330.
    •Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1901. Lwów: 1901, s. 330.
    •Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1902. Lwów: 1902, s. 352-353.
    •Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1903. Lwów: 1903, s. 352-353.
  28. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1904. Lwów: 1904, s. 352-353.
  29. ↑ Z Rady Powiatowej. „Gazeta Sanocka”. Nr 26, s. 1, 26 czerwca 1904. 
  30. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1905. Lwów: 1905, s. 352.
  31. ↑ Aleksander Nowolecki: Pamiątka podróży cesarza Franciszka Józefa I po Galicyi i dwudziesto-dniowego pobytu jego w tym kraju. Kraków: Wydawnictwo Czytelni Ludowej H. Nowoleckiego, 1881, s. 227.
  32. ↑ Tadeusz Pilat: Skorowidz dóbr tabularnych w Galicyi z Wielkiem Ks. Krakowskiem. Lwów: 1890, s. 42.
  33. ↑ Tadeusz Pilat: Skorowidz dóbr tabularnych w Galicyi z Wielkiem Ks. Krakowskiem. Lwów: 1890, s. 162.
  34. ↑ Tadeusz Pilat: Skorowidz dóbr tabularnych w Galicyi z Wielkiem Ks. Krakowskiem. Lwów: 1890, s. 238.
  35. ↑ Tadeusz Pilat: Skorowidz dóbr tabularnych w Galicyi z Wielkiem Ks. Krakowskiem. Lwów: 1890, s. 246.
  36. ↑ Alojzy Zielecki, Życie gospodarcze, W epoce autonomii galicyjskiej, w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995. s. 405.
  37. ↑ Alojzy Zielecki, Życie gospodarcze, W epoce autonomii galicyjskiej, w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995. s. 407.
  38. ↑ CK Gimnazjum Państwowe Wyższe w Sanoku. Katalog główny, rok szkolny 1891/1892 (zespół 7, sygn. 13). AP Rzeszów – O/Sanok, s. 170.
  39. ↑ CK Gimnazjum Państwowe Wyższe w Sanoku. Katalog główny, rok szkolny 1894/1895 (zespół 7, sygn. 18). AP Rzeszów – O/Sanok, s. 89.
  40. ↑ Kozłowski 1903 ↓, s. 467.
  41. ↑ Powiatowe Tow. Zaliczkowe / Kronika. „Gazeta Sanocka”. Nr 23, s. 2, 3, 5 czerwca 1904. 
  42. ↑ Kozłowski 1903 ↓, s. 467-469.
  43. ↑ Franciszek Oberc: Pomniki i tablice pamiątkowe Sanoka. Sanok: 1998, s. 41-42. ISBN 83-909787-1-7.
    •Witold Pobiedziński: Przewodnik po kościele i klasztorze Franciszkanów w Sanoku. Sanok: Muzeum Historyczne w Sanoku, 2007, s. 36. ISBN 978-83-60380-12-3.

Bibliografia edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Kazimierz_Wiktor&oldid=71778104”