Klimontów (województwo małopolskie)

Klimontów
	wieś
	; Dwór
Państwo	Polska
Województwo	małopolskie
Powiat	proszowicki
Gmina	Proszowice
Liczba ludności (2011)	1145
Strefa numeracyjna	12
Kod pocztowy	32-112
Tablice rejestracyjne	KPR
SIMC	0331837
	Położenie na mapie gminy Proszowice Klimontów
	Położenie na mapie Polski Klimontów
	Położenie na mapie województwa małopolskiego Klimontów
	Położenie na mapie powiatu proszowickiego Klimontów
	50°12′58″N 20°18′52″E/50,216111 20,314444
	Multimedia w Wikimedia Commons

Klimontów – wieś w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie proszowickim, w gminie Proszowice.

Integralne części wsi Klimontów^[3]^[4]
SIMC	Nazwa	Rodzaj
0331843	Hołdowiec	część wsi
0331850	Niwy	część wsi
0331866	Stara Wieś	część wsi
0331872	Wielopole	część wsi
0331889	Wojewódzka	część wsi

Wieś duchowna Klimuntów, własność Opactwa Benedyktynek w Staniątkach położona była w drugiej połowie XVI wieku w powiecie proszowskim województwa krakowskiego^[5].

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa krakowskiego.

Edukacja edytuj

W Klimontowie działa Szkoła Podstawowa im. Św. Jadwigi Królowej, publiczna ośmioletnia szkoła podstawowa, w szkole zorganizowany jest również oddział przedszkolny.

Historia szkoły edytuj

Kiedy w 1885 roku właścicielami Klimontowa zostali Dziedziccy stan budynku szkolnego był opłakany. Nowy właściciel Klimontowa w pierwszym roku po objęciu wsi podjął trud budowy nowej szkoły, gdyż stara była w bardzo złym stanie. W tymże samym roku za namową Adama Dziedzickiego zabrano się do budowy nowej szkoły. W 1915 roku szkoła była jednoklasowa. W 1917/18 r. w szkole było już 4 oddziały a uczęszczało 140 dzieci. Dalsza rozbudowa szkoły to lata 1946/47 i wtedy do starego, parterowego budynku dobudowano piętrowe skrzydło o 4 izbach lekcyjnych. W 1955 roku rozebrano starą część szkoły, a na tym miejscu wybudowano drugą nową. Znajdowały się w niej 2 izby lekcyjne, pokój na pomoce naukowe, kancelarię i 10 pomieszczeń mieszkalnych. Trzecia rozbudowa szkoły to rok 1988. Maria Gładysz, pełniąca funkcję dyrektora szkoły powołała Społeczny Komitet Rozbudowy Szkoły i współpracując ze społeczeństwem, władzami Gminy i Kuratorium Oświaty doprowadziła do zakończenia budowy szkoły w 1992 roku. Równocześnie została wyremontowana starsza część budynku, wymieniono przy tym okna i instalację centralnego ogrzewania. Dobudowane skrzydło mieściło 4 sale lekcyjne, nową kotłownię, zastępczą salę gimnastyczną i sanitariaty. Decyzją Zarządu Gminy i Miasta w Proszowicach z dnia 25 marca 1999 r. zostało założone Gimnazjum w Klimontowie. Decyzja weszła w życie z dniem podpisania z mocą od 1 września 1999 r. W Klimontowie pozostała również sześcioklasowa Szkoła Podstawowa. W części budynku mieściła się pracownia komputerowa i trzy klasy gimnazjum. W ten sposób powstał Zespół Szkół w Klimontowie^[6].

Historia edytuj

Wieś Klimontów rozciąga się od 3,5 km do 4,5 km na NE od Proszowic. Jest to jedna z najstarszych wsi w gminie Proszowice^[7].

Nazwy odnotowane w Słowniku historyczno-geograficznym województwa krakowskiego w średniowieczu^[8]:

1228 in Lutouici z fals. z XIII w.,
1242 Luthcouycze z aut.,
1243 Lutowice z aut., Climentow, Luthouice z fals.,
1253 Climontow,
1254 Lutovici Climentow dictum,
1259 in Lutouich nomine, que nunc Climontow appellatur,
1270 Climentow,
1384 de Climentowicz,
1401 Climantow,
1403 Clementhow,
1449 de Clymąthowa,
1452 Klimyanthow,
1497 in Clymvnthowo,
1518 in Clymynkow.

Wieś była pierwotnie własnością drobnej szlachty i zwała się Lutowice. W 1228 r. Lutowice przeszły w ręce Klemensa z Ruszczy, herbu Gryf, kasztelana krakowskiego i od jego imienia pochodzi obecna nazwa wsi Klimontów. Przez wieki dobra wchodzące w skład Klimontowa były własnością klasztoru benedyktynek w Staniątkach koło Niepołomic. W 1774 r. stały się własnością skarbu. Potem kilka razy zmieniali się właściciele wsi, od skarbu nabył ją Józef Sołtyk, który w 1813 r. sprzedał w Janowi Rudnickiemu^[9]. Potem właścicielami byli Kamoccy. W 1881 r. przeszły w ręce Dziedzickich (ojca, następnie syna). Nowy właściciel Klimontowa Dziedzicki w pierwszym roku po objęciu wsi podjął trud budowy nowej szkoły, gdyż stara była w bardzo złym stanie.

Wszystko wskazuje na to, że Klimontów w dawnych czasach posiadał dwór obronny. Jednym z dowodów na to, są obszerne lochy ciągnące się dziesiątkami kilometrów, biegnące na wschód (znaleziono wejście do nich w Nagórzanach, dawny powiat Pińczowski), jak i na południe i zachód. Odnoga prowadząca na południe łączyła prawdopodobnie dwór w Klimontowie z zamkiem Królowej Bony, który znajdował się w Proszowicach.

Ciekawostką jest, że wydra Pana Paska pochodziła ze Szreniawy. Rodzina wyder gnieździła się jeszcze przed i w czasie ostatniej wojny w małej rzeczce płynącej przez łąki klimontowskie. A czarny ogier, na którym król Jagiełło wyruszył pod Grunwald na rozprawę z Krzyżakami, wyrósł na łąkach szreniawskich.

Zabytki edytuj

Obiekt wpisany do rejestru zabytków nieruchomych województwa małopolskiego^[10].

Zespół dworski: dwór, park, A-619 z 14.03.1990 [A-480/M] - skreślono budynek dworu decyzją z dnia 17.03.2016 r.

7 września 2015 roku dwudziestowieczny drewniany dwór szlachecki został zniszczony w wyniku pożaru^[11].

Warunki naturalne edytuj

Wieś Klimontów rozłożyła się przede wszystkim w dolinie rzeki Klimontówki (dopływ Szreniawy) płynie ona praktycznie przez środek wsi. Wzdłuż niej musieli osiedlać się pierwsi mieszkańcy. Pierwotnie teren był tu pokryty lasem, który wycinano, bądź wypalano. Zamieniono go w pola uprawne ze względu na urodzajne gleby w tej okolicy (czarnoziemy lessowe).

Wieś ta mogła być kiedyś większa, z czasem jednak ulegała okrojeniu, przez zakładanie nowych osad w sąsiedztwie (głównie w XIV w.). Granice wsi są poprowadzone granicami wododziałów poszczególnych dopływów rzeki Szreniawy.

Klimontów – dziś edytuj

Wieś ma 868,39 ha powierzchni oraz 1145 (luty 2011) ludności. We wsi znajduje się 289 zagród (2005) oraz: szkoła podstawowa z salą gimnastyczną, ośrodek zdrowia, kościół parafialny i cmentarz, drewniany dwór szlachecki wybudowany na początku XX w. (według projektu St. Witkiewicza – tego samego, który projektował w tamtych czasach najpiękniejsze wille w Zakopanem) i zabytkowy park z pięknymi starymi drzewami, remiza OSP, boisko sportowe.

Ze względu na przebiegającą przez Klimontów i zyskującą na znaczeniu drogę wojewódzką nr 776 we wsi rozwija się drobny przemysł i usługi – powstała ferma drobiu, placówka banku, fabryka pomp natomiast w dawnym sklepie GS powstała piekarnia.

Organizacje społeczne edytuj

W Klimontowie swoją siedzibę mają: LKS Agricola Klimontów, Ochotnicza Straż Pożarna KSRG Klimontów^[12]^[13], Koło Gospodyń Wiejskich Klimontów^[14].

Parafia Klimontów edytuj

W Klimontowie znajduje się parafia pod wezwaniem Najświętszej Maryi Panny Królowej Polski^[15].

Młyn nad rzeką Szreniawą
Zabytkowy dwór z pocz. XX w.
Krzyż 1864 r.
Krzyż pocz. XX w.
Krzyż 1899 r.
Kościół pw. NMP Królowej Polski zrealizowany według projektu architekta Krystiana Seiberta
Budynek poczty i ośrodka zdrowia