Kościół Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny i św. Józefa w Woli Rzeczyckiej
Kościół pw. Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny i świętego Józefa w Woli Rzeczyckiej – zabytkowy kościół parafialny, rzymskokatolicki w diecezji sandomierskiej w dekanacie Pysznica[1].
 nr rej.: A-540 z 28.07.1987
| |||||||||||||||||||
| Kościół parafialny | |||||||||||||||||||
.jpg) Zespół kościoła | |||||||||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Województwo | |||||||||||||||||||
| Miejscowość | |||||||||||||||||||
| Wyznanie | |||||||||||||||||||
| Kościół | |||||||||||||||||||
| Parafia |
Parafia Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny i św. Józefa w Woli Rzeczyckiej | ||||||||||||||||||
| Wspomnienie liturgiczne |
31 maja i 19 marca | ||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||
Położenie na mapie gminy Radomyśl nad Sanem  | |||||||||||||||||||
Położenie na mapie Polski  | |||||||||||||||||||
Położenie na mapie województwa podkarpackiego  | |||||||||||||||||||
Położenie na mapie powiatu stalowowolskiego  | |||||||||||||||||||
 50°39′07,081″N 22°01′38,987″E/50,651967 22,027496
| |||||||||||||||||||
| Strona internetowa | |||||||||||||||||||
Świątynię konsekrował bp Karol Józef Fischer 26 maja 1928[1]. Do 1992 był pod wezwaniem Nawiedzenia św. Elżbiety[2]. Pierwotnie, kościół miał być poświęcony Matce Bożej Królowej Korony Polskiej, lecz zbieg okoliczności spowodował inaczej, w 1915 r. przygotowano już obraz patronacki do ołtarza głównego, który namalował krakowianin Zygmunt Wierciak (1881–1950)[3].
Zespół kościoła tworzą cztery kapliczki i dzwonnica[1]. Zespół kościelny wpisany do rejestru zabytków[4].
W latach 1993–2002, dokonano całkowitej renowacji wnętrza kościoła i konserwacji organów[1]
Historia edytuj
Kościół został zbudowany w latach 1912–1914 z inicjatywy kapucyna z Rozwadowa, o. Hieronima Rybę, w miejscu zwanym przez miejscowych Jasną Górką. Powodem budowy kościoła w Woli Rzeczyckiej był utrudniony dostęp wiernych z tej okolicy do kościoła w Rozwadowie, z powodu braku mostów na Sanie. Zniszczony podczas walk pozycyjnych nad Sanem w czasie I wojny światowej, odbudowany w latach 1919–1924. Autorem projektu był architekt Kazimierz Świerczyński, inżynier Departamentu Technicznego c.k. Namiestnictwa we Lwowie.
Architektura edytuj
Świątynia zbudowana jest w stylu neogotyku nadwiślańskiego. Kościół, wykazuje cechy charakterystyczne dla Galicji lat 80. XIX w. – łączenie form romańskich i gotyckich. Świerczyński zaprojektował romańską strukturę kościoła, dodając do niej gotycki ostry łuk i renesansowy strop kasetonowy. Położenie kościoła na wzniesieniu uwarunkowała bliskość Sanu (groźba zalania podczas wylewów rzeki) oraz kształt i wielkość działki na Jasnej Górce.
Jednonawową bryłę kościoła rozplanował na rzucie prostokąta z prezbiterium, zamkniętym trójboczną apsydą. Korpus główny posiada niewielką kruchtę (tzw. babiniec), z której prowadzi wejście na chór, mieszczący organy mechaniczno-pneumatyczne, a po obu stronach prezbiterium wybudowano niewielką zakrystię i skarbczyk na rzucie kwadratu. Do przykrycia korpusu głównego świątyni zastosował dwuspadowy dach, a do pomieszczeń pomocniczych – dachy pulpitowe. Na szczycie dachu nawy głównej umieścił ośmioboczną wieżę z sygnaturką.
Elementy gotyckie to wyłącznie materiał – czerwona cegła, z którego wzniesiono kościół oraz charakterystyczny kształt ostrego łuku pojawiającego się przy prezbiterium, otworach okiennych i drzwiowych.
Nie otynkowany z zewnątrz, prezentuje skromną kolorystykę i fakturę zwykłej cegły nadgryzionej zębem czasu. Gdzieniegdzie wmurowano w ściany pociski artyleryjskie na pamiątkę ostrzałów świątyni podczas I i II wojny światowej[5] .
Wnętrze edytuj
Wchodzących do świątyni wejściem głównym, wita napis umieszczony na łuku portalu nawy: Panie, umiłowałem ozdobę domu Twego i miejsce mieszkania chwały Twojej (Ps XXV 8).
W polu archiwolty umieszczony Chrystus Ukrzyżowany w promienistej poświacie. Na suficie widnieje alegoria Niebios (błękitne tło ze stylizowanymi gwiazdami), Boga Ojca (trójkąt z okiem, tzw. oko opatrzności wyrażające wszechwiedzę i wszechmoc Boga), Chrystusa (krzyż łaciński) i Ducha Świętego (biała gołębica w aureoli)[5].
Wnętrze nawy głównej pokrywa drewniany strop kasetonowy, w kolorze palisandru, ozdobiony rozetami ze złoceniami. Strop posiada 19 rzędów, po 10 sztuk kasetonów w każdym z nich. Pod chórem są dwa rzędy po 9 kasetonów pełnych oraz trzy połówki. W sumie jest ich prawie 210 sztuk. Twórcą planów i jednocześnie jednym z wykonawców stropu był Jan Budziło (1908–1983) z pobliskiego Pniowa. Ściany nawy głównej, zostały pokryte bogatym kolorystycznie ornamentem geometryczno-roślinnym wykorzystując tzw. technikę patronu (szablonu z wyciętym deseniem). Płaszczyznę ścian podzielono na cztery poziome sektory. Pierwszy, w bezpośrednim sąsiedztwie sufitu, wypełnia fryz z liści winorośli i motywem krzyża z wkomponowanym sercem pośrodku, drugi – stanowią przestrzenie międzyokienne ozdobione głównym motywem nawy, w postaci kilimów o bogatej skali barwnej, obwiedzionych bordiurą. Trzeci sektor wypełnia szachownica z powtarzającymi się dwoma rysunkowo przetworzonymi krzyżami trójlistnymi, zwieńczona zacheuszkami (miejscami oznaczającymi miejsca konsekracji kościoła), czyli 12 świecznikami przyściennymi z dominującym krzyżem trójlistnym o czerwonej barwie, zamkniętym w owalu otoczonym palmowymi liśćmi. Kwadraty szachownicy rozmieszczono w pięciu poziomych rzędach. Mają one fakturę kamienia piaskowego. Czwarty sektor, odgraniczony od pozostałych geometrycznym wzorem „wężyka generalskiego”, to iluzjonistyczna okładzina ścienna imitująca marmurowe płyty. Posadzka kościoła została wykonana z płyt piaskowca.
Wyposażenie kościoła stanowią drewniane ołtarze z pocz. XX w.: główny z obrazem Nawiedzenia NMP z 1928 r. autorstwa Władysława Barwickiego z Lublina, oraz dwa boczne i prospekt organowy z tego samego czasu, które zaprojektował Jan Budziło.
Etapy realizacji wnętrza edytuj
W latach 1926–1929 wykonano ołtarz główny i ołtarze boczne. Ołtarze boczne wykonali miejscowi stolarze Andrzej Wydra z Kępy Rzeczyckiej i Jan Latawiec z Woli Rzeczyckiej, pod kierunkiem rzeźbiarza Andrzeja Lenika z Krosna – wykonawcy ołtarza głównego[6]. Około 1928 roku wykonany został ozdobny strop kasetonowy, a nieco później ambona i drewniane ławki.
W 1928 roku pod ołtarzem głównym została zakupiona i zawieszona wieczna lampka wykonana w warsztacie K. Stupnickiego z Przemyśla[6].
W 1934 roku przystąpiono do wykonania polichromii we wnętrzu kościoła. Prace nad polichromią prowadził artysta malarz Czesław Szyjkowski ze Lwowa, wraz z malarzem Józefem Kułaczem z Rozwadowa[6]. Prace malarskie w kościele, ze względu na sukcesywne pozyskiwanie funduszy, przeprowadzono w trzech etapach. W czasie pierwszego etapu, trwającego od 22 kwietnia do 1 lipca 1934 r., wykonano projekt oraz pomalowano ściany nawy; w drugim – od 1 maja do 1 lipca 1935 r. – wymalowano plafon i częściowo ściany prezbiterium (freski ze sceną „Zwiastowania” i „Odnalezienia Jezusa w świątyni”), zaś w trzecim – od 15 kwietnia do 5 czerwca 1937 r. – dokończono prezbiterium (freski ze sceną „Narodzenia” i „Ofiarowania”) oraz kruchtę[5]. Prace malarskie, wykończenia wnętrza kościoła zakończono 1.VI.1938[6].
Kapliczki edytuj
4 kapliczki przykościelne, z ołtarzykami, umieszczone w narożach placu kościelnego, służące do procesji Bożego Ciała, zostały wybudowane w latach 1919 - 1924[2].
Dzwonnica edytuj
.jpg)
Dzwonnicę przykościelną, typu parawanowego, wolno stojącą, posiadającą trzy arkady, wymurowano w 1924 r. i początkowo zamontowano w niej cztery niewielkie dzwony pochodzące z rewindykacji z Rosji (efekt wojny polsko-bolszewickiej z 1919–1920 r.). Rok później dzwonnicę przemurowano i zamontowano w niej trzy dzwony w tonacji H-dur, wykonane przez renomowany zakład ludwisarski Felczyńskich z Przemyśla. Każdy z nich posiada imię: Maria (250 kg) – patronka kościoła, Hieronim (150 kg) – budowniczy kościoła oraz Tadeusz (80 kg) – pierwszy proboszcz[5].
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d Wola Rzeczycka - Nawiedzenia NMP. diecezjasandomierska.pl, 2017-05-01. [dostęp 2023-05-19]. (pol.).
- ↑ a b Historia parafii » Parafia Wola Rzeczycka. wolarzeczycka.pl. [dostęp 2023-05-20]. (pol.).
- ↑ Obraz Matki Bożej Królowej Korony Polskiej » Parafia Wola Rzeczycka. wolarzeczycka.pl. [dostęp 2023-05-20]. (pol.).
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo podkarpackie, Narodowy Instytut Dziedzictwa,
- ↑ a b c d Architektura zespołu sakralnego » Parafia Wola Rzeczycka. wolarzeczycka.pl. [dostęp 2023-05-19]. (pol.).
- ↑ a b c d Zabytki - Turystyka - Gmina - Gmina Radomyśl nad Sanem [online], www.radomysl.pl [dostęp 2023-05-21].
Bibliografia edytuj
- Kazimierz Kuczman (Wspólnie z ks. Wilhelm Gaj-Piotrowski, M. Stańkowski, K. Jańczyk i A. Nieznalski): Nadsańska Jasna Górka, Sandomierz 2008.