Kroki w nieznane

Kroki w nieznane – cykl antologii opowiadań fantastycznych, rozpoczęty w 1970 r. jako autorski projekt Lecha Jęczmyka, wydawany przez „Iskry”. Do 1976 r. ukazało się 6 tomów antologii.

Cykl został wznowiony w roku 2005 r. przez wydawnictwo Solaris, które zaczęło ponownie wydawać Kroki w nieznane w formule podobnej do tej z lat 70. Główną część każdego tomu stanowiły opowiadania autorów anglojęzycznych, uzupełniały je opowiadania pisarzy z innych krajów. Pierwszy tom „odhibernowanego” almanachu ułożyli Lech Jęczmyk i Konrad Walewski, kolejne dwa opracował Konrad Walewski, pozostałe przygotował Mirek Obarski.

Historia

Były to, obok niektórych tomów serii Fantastyka-Przygoda i redagowanych później przez Jęczmyka Rakietowych szlaków, jedne z nielicznych wówczas książek w Polsce przedstawiających opowiadania fantastyczne znanych zachodnich autorów. Zakładał coroczne publikowanie najlepszych pozycji światowej fantastyki. W 1976 r., po wydaniu sześciu tomów cykl został zamknięty z przyczyn politycznych. Coraz więcej tłumaczy fantastyki (np. Stanisław Barańczak czy Irena Lewandowska) trafiało na indeks nazwisk autorów objętych zakazem druku. Dodatkowo, Jęczmyk odmówił zamieszczenia w nim opowiadań sowieckich, gdyż – jego zdaniem – dostępne ówcześnie były kiepskiej jakości, a redakcja nie zgodziła się na wydanie skompilowane jedynie z prozy zachodniej, co potwierdza w wywiadzie Janina Zielonko, ówczesna kierowniczka redakcji przekładów „Iskier”.

Odbiór

Cykl został opisany jako "cieszący się ogromną estymą w świecie polskich miłośników fantastyki. Maciej Parowski pisze, że kolejne tomy antologii były wzorcowym wprowadzeniem do literatury ery kosmicznej.

Redaktorzy antologii

• Lech Jęczmyk (1970-1976, 2005)
• Konrad Walewski (2005–2007)
• Mirek Obarski (2008–2013)

Zawartość tomów

Kroki w nieznane 1

Pierwszy tom wydany został w roku 1970. Ma 458 stron. Wyboru dokonał Lech Jęczmyk.

Inwazja Marsjan

• Dlaczego? – Dymitr Bilenkin
• Lot dalekosiężny – Ryszard Sawwa
• Ostatni Marsjanin – Fredric Brown
• Bardzo dziwny świat – Ariadna Gromowa
• Cienie – Clifford D. Simak
• Kaczka w śmietanie – Ilja Warszawski
• Opowiadanie Pirxa – Stanisław Lem
• Człowiek, który zaprzyjaźnił się z elektrycznością – Fritz Leiber
• Stan alarmowy – Arkadij i Boris Strugaccy
• Przedstawienie kukiełkowe – Fredric Brown
• Mąż opatrznościowy – Fredric Brown
• Hańba wandalom – Mark Clifton
• Wieczorne niebo – Andrzej Czechowski
• Żuk – Władimir Szczerbakow
• Spotkanie – Arkadij i Boris Strugaccy
• Własne drogi ku słońcu – Władimir Grigoriew
• Zgodnie z prawami nauk nieścisłych – Władimir Grigoriew
• Podkomitet – Zenna Henderson
• Wróble galaktyki – Konrad Fiałkowski

Diabelskie wynalazki

• Stragan z zabawkami – Harry Harrison
• Koncentrator grawitacji – Aleksander Szalimow
• Niebezpieczny sejf – Gerald Kersh
• Dzień, w którym zjawiła się żyrafa – Dymitr Bilenkin
• Siedem dni strachu – R.A. Lafferty
• Okno w przeszłość – L. Mogilew
• Otchłań – Anatolij Dnieprow
• Drugie stadium – Roman Jarow

Fakty, hipotezy, zagadki

• Człowiek, Ziemia, Kosmos – Iosif Szkłowski
• Zamieszkany kosmos – Borys Lapunow
• Tunguska katastrofa – Aleksandr Kazancew
• Co to jest fantastyka naukowa – Lech Jęczmyk

Kroki w nieznane 2

Drugi tom wydany został w roku 1971. Ma 389 stron. Wyboru dokonał Lech Jęczmyk.

W oceanie czasu

• Prognozja – Janusz A. Zajdel
• Wycieczka do Pennefield – Ilja Warszawski
• Chronoklazm – John Wyndham
• Wielki aktor Jones – Giennadij Gor
• Twarz z fotografii – Jack Finney
• Przybysz z Rury Golda – Henryk Gajewski
• Turniej – Fredric Brown
• Przestrzeń życia – Marietta Czudakowa
• Szczur w labiryncie – Stanisław Lem
• Pierwsza maszyna czasu – Fredric Brown
• Pojedynek – John Wyndham
• Gabinet luster – Fredric Brown
• Człowiek z aureolą – Konrad Fiałkowski
• *** – Gleb Anfiłow
• Ofiara brakoróbstwa – Robert Sheckley
• Ludzie, którzy zamordowali Mahometa – Alfred Bester

Fakty, hipotezy, zagadki

• Hipotezy związane z upadkiem meteorytu tunguskiego – P. I. Priwałow
• Praczłowiek? – B. Porszniew
• Czy Księżyc jest tworem istot rozumnych? – Wasin, Szczerbakow

W 1975 r. wydawnictwo „Książka i Wiedza” wydało tomik Bardzo dziwny świat, zawierający wybrane opowiadania z 1. i 2. tomów Kroków w nieznane.
Zawartość tomu: Fredric Brown: Mąż opatrznościowy, Ariadna Gromowa: Bardzo dziwny świat, Zenna Henderson: Podkomitet, R.A. Lafferty: Siedem dni strachu, Lew Mogilew: Okno w przyszłość, Jack Finney: Twarz z fotografii.

Kroki w nieznane 3

Trzeci tom wydany został w roku 1972. Ma 485 stron. Wyboru dokonał Lech Jęczmyk.

• Jutro... – Kurt Vonnegut
• Ptaki-czujniki – Robert Sheckley
• Sami – Janusz A. Zajdel
• Zbytek – Morio Kita
• Specjalista – Robert Sheckley
• Wybór – Kir Bułyczow
• Biuro turystyczne Pawleya – John Wyndham
• Tam i z powrotem – Janusz A. Zajdel
• Pies Tomasza Edisona – Kurt Vonnegut
• Zespół – J.T. McIntosh
• Bilet do dzieciństwa – Wiktor Kołupajew
• Gość z tamtego świata – Marian Butrym
• Nowe „Lo!” – Ron Goulart
• Spotkanie na Japecie – Władimir Michajłow
• Wyprawa ratunkowa – Edmund Wnuk-Lipiński
• Piąty od lewej... – Władlen Bachnow
• Papier czy włosy – Sakyō Komatsu
• Kongres futurologów – Stanisław Lem
• Miasto i wilk – Dymitr Bilenkin
• Ucieczka – Ilja Warszawski
• Zakład – Roman Jarow
• Upominek – Shin’ichi Hoshi
• Halo, kto mówi? – Arthur C. Clarke
• Głosy czasu – J.G. Ballard
• Wyprzedaż – Właden Bachnow

Fakty, hipotezy, zagadki

• Jeti, brat Lokisa – Lech Jęczmyk
• Kto, co i w jakim celu – H. Maliniczew
• Czy nie zostanie rozwiązana starożytna zagadka? – G. Jeremin
• Mój własny świat fantastyki naukowej – Alfred Bester

Kroki w nieznane 4

Czwarty tom wydany został w roku 1973. Ma 437 stron. Wyboru dokonał Lech Jęczmyk.

• Świat Scarfe'a (Scarfe's World) – Brian W. Aldiss
• Martwa przeszłość (The Dead Past) – Isaac Asimov
• Autostrada (The Highway) – Ray Bradbury
• Krótka wizyta (Transient) – Langdon Jones
• Maski (Masks) – Damon Knight
• Tęsknota (A Personal Touch) – Tuli Kupferberg
• W kolejce (In the Queue) – Keith Laumer
• Urlop (Traveller’s Rest) – David I. Masson
• Monstrum (The Fiend) – Frederik Pohl
• Tunel pod światem (The Tunnel under the World) – Frederik Pohl
• Światło minionych dni (The Light of other Days) – Bob Shaw
• Spy Story, czyli historia szpiegowska (Spy Story) – Robert Sheckley
• Egzamin (Examination Day) – Henry Slesar
• Dziewczyna z innego wymiaru (Random Quest) – John Wyndham
• Człowiek, który był geniuszem (Czełowiek, kotoryj był gienijem) – Właden Bachnow
• Ten sam Bałabaszkin (Tot samyj Bałabaszkin) – Właden Bachnow
• Ciśnienie życia (Dawlenije żyzni) – Dymitr Bilenkin
• Zakaz (Zapriet) – Dymitr Bilenkin
• Cyrograf (Adskij modern) – Dymitr Bilenkin
• Tłok w eterze (Kak na pożarie) – Dymitr Bilenkin
• Człowiek katalizator (Czełowiek, katoryj prisutstwował) – Dymitr Bilenkin
• Skarbnica mądrości (Kładiez mudrosti) – Kir Bułyczow
• Awaria na linii (Połomka na linii) – Kir Bułyczow
• Wirefap (Brefanid) – Aleksander Szalimow
• Najdalsza podróż prezydenta – Andrzej Czechowski
• Ucieczka – Tadeusz Gosk
• Transformacja – Krzysztof Wiesław Malinowski
• Towarzysz podróży – Janusz A. Zajdel
• Instar omnium – Wiktor Żwikiewicz

Fakty, hipotezy, zagadki:

• Gniazda życia poza Ziemią – Andrzej Trepka
• Zagadki Księżyca – według artykułów M. Szemiakina, S. Iwanowa i A. Briuchonienki oraz A. Abramowa z czasopisma „Technika mołodioży” 1969, nr 5

Kroki w nieznane 5

Piąty tom wydany został w roku 1974. Ma 425 stron. Wyboru dokonał Lech Jęczmyk.

• Hart ducha – Kurt Vonnegut
• Gambit von Gooma – Victor Contoski
• Wiecie, jak się nazywam – Wieczesław Moroczko
• Kryterium – Dean McLaughlin
• Poczwarka – Ray Bradbury
• Wizja II – Krzysztof Wiesław Malinowski
• Świat naszych pragnień – Robert Sheckley
• Szczęśliwy dzień w roku 2381 – Robert Silverberg
• Profesor A. Dońda: Ze wspomnień Ijona Tichego – Stanisław Lem
• Uniwersalny poradnik dla pisarzy fantastów – Ilja Warszawski
• Ognie od wewnątrz – Arthur C. Clarke
• Żywa torpeda – Janusz A. Zajdel
• Zabójca z telewizora – Bruce Jay Friedman
• Chodzić po ulicach miasta – Clifford D. Simak
• Po... – Henry Slesar
• Raport z piwnicy – Janusz A. Zajdel
• Dzieci Selcheya – Laurence Yep
• Omnia triste – Rick Norwood
• Strzała czasu – Arthur C. Clarke
• Schizochronia – Krzysztof Wiesław Malinowski
• Galeria obrazów – Michaił Puchow
• Ostatnie pytanie – Isaac Asimov
• Tylko we wtorek – Philip José Farmer
• Rekonstrukcja – Andrzej Czechowski
• Opowieść barda – Terry Dixon

Fakty, hipotezy, zagadki

• Człowiek nie jest samotny we wszechświecie – Andrzej Trepka
• Czekając na kosmitów – Krzysztof W. Malinowski
• Wiedza znikąd – Aleksander Gorbowski

Kroki w nieznane 6

Szósty tom wydany został w roku 1976. Ma 289 stron. Wyboru dokonał Lech Jęczmyk.

• Dziewięć miliardów imion Boga – Arthur C. Clarke
• Kwiaty dla Algernona – Daniel Keyes
• Marnotrawstwo – John Brunner
• Nie zdarza się – Dymitr Bilenkin
• Statek, który żeglował po oceanie kosmosu – Barrington J. Baley
• Myślak – Konrad Fiałkowski
• Nad przepaścią – Michaił Puchow
• Najdłuższy obraz świata – R.A. Lafferty
• Wyprawa myśliwska – Michaił Puchow
• Wizja III – Krzysztof Wiesław Malinowski
• Trzynastu do Centaura – J.G. Ballard
• Dialog o Atlantydzie – Kir Bułyczow
• Boja – Zbigniew Prostak
• Najszczęśliwszy dzień twojego życia – Bob Shaw
• Dawać i brać – Dymitr Bilenkin
• 869113325 – Janusz A. Zajdel
• Dzień statystyka – James Blish
• Przewodnik po kosmicznym zwierzyńcu – W. Wolin

Fakty, hipotezy, zagadki

• Ryzyko prorokowania – Arthur C. Clarke
• Wędrując po wszechświatach – Krzysztof W. Malinowski
• Tajemnicza sieć na globusie – Mikołaj Bondaruk

Kroki w nieznane 2005

Tom wydany został w roku 2005, po prawie trzydziestu latach przerwy, nakładem wydawnictwa Solaris. Ma 512 stron. Oprócz Lecha Jęczmyka wyboru dokonał również Konrad Walewski. ISBN 83-89951-34-7.

• Siedemdziesiąt dwie litery – Ted Chiang
• Zniknęli – John Crowley
• Prawdziwe oblicza – Pat Cadigan
• Koncert muzyki Brahmsa – Suzy McKee Charnas
• Klamociarz – Cory Doctorow
• Skromny geniusz kolei podziemnej – Władimir Wasiljew
• Moralność wirusologa – Greg Egan
• Szczurze mózgi – Michael Blumlein
• Asystent doktora Luthera – Paul McAuley
• W miesiącu athyr – Elizabeth Hand
• Nocą w Telewizyjnym Mieście – Paul Di Filippo
• Słoneczniki – Kathleen Ann Goonan
• Koniec Z Głodem – China Miéville
• Turysta – Paul Park
• Fatalny ślub – Kir Bułyczow
• Wielki rozwód – Kelly Link

Kroki w nieznane 2006

Tom wydany został pod koniec roku 2006 nakładem wydawnictwa Solaris. Ma 550 stron. Wyboru dokonał Konrad Walewski. ISBN 83-89951-71-1.

• Imperium lodów – Jeffrey Ford
• Zrozumieć człowieka – Thomas M. Disch
• Audytorium – Jack Womack
• Przemiana Martina Lake’a – Jeff VanderMeer
• Album ślubny – David Marusek
• Absolutna nieokreśloność – Lucy Sussex
• Lekcje latania – Kelly Link
• Częściowe zaćmienie – Graham Joyce
• Wody Meriba – Tony Ballantyne
• Co z nami będzie? – Ted Chiang
• Kamień – Edward Bryant
• Antyczności – John Crowley
• Powody do zadowolenia – Greg Egan
• I odjechał rycerz mój – Marina i Siergiej Diaczenko
• Koty Pawłowa – Oleg Diwow

Kroki w nieznane 2007

Tom wydany został 30 listopada 2007 nakładem wydawnictwa Solaris. Liczy 520 stron. Wyboru dokonał Konrad Walewski. ISBN 978-83-89951-72-4.

• Amnestia – Octavia E. Butler
• Chłopcy – Carol Emshwiller
• Surowe umysły – Michael Swanwick
• Most – Kathleen Ann Goonan
• Rok w Linearnym Mieście – Paul Di Filippo
• 10^16 do jednego – James Patrick Kelly
• Na krańcu skali – Paul Witcover
• Między wierszami – José Antonio Cotrina
• Waga słów – Jeffrey Ford
• Druga osoba, czas teraźniejszy – Daryl Gregory
• Gdy sysadmini rządzili światem – Cory Doctorow
• Jaszczurka – Maria Galina
• Baby Doll – Johanna Sinisalo
• Just Do It! – Heather Lindsley
• Oto epoka lodowcowa – Claude Lalumiere
• Matematyczna teologia stosowana – Gregory Benford

Kroki w nieznane 2008

Tom wydany został 10 lutego 2009 nakładem wydawnictwa Solaris. Liczy 500 stron. Wyboru dokonał Mirek Obarski. ISBN 978-83-89951-98-4.

• Ostatnia z form P – James Van Pelt
• Jezus Chrystus, Reanimator – Ken MacLeod
• Okanoggan Falls – Carolyn Ives Gilman
• Śmiercionauci – Ted Kosmatka
• Luminous – Greg Egan
• Odmiana Bowdlera – James Lovegrove
• Damaszek – Daryl Gregory
• Ostatni winnebago – Connie Willis
• Kobieta po przejściach – Reginald Bretnor
• Złotousty diabeł – Kir Bułyczow
• Milczenie we Florencji – Ian Creasey
• Trzecia osoba – Tony Ballantyne
• Poza konstelacją Orła – Alastair Reynolds
• Akcja prewencyjna – Charlie Rosenkrantz
• Kambierz i Żelazny Baron. Baśń ekonomiczna – Daniel Abraham
• Memorare – Gene Wolfe
• Ostatni kontakt – Stephen Baxter

Kroki w nieznane 2009

Tom wydany został 7 grudnia 2009 nakładem wydawnictwa Solaris. Liczy 614 stron. Wyboru dokonał Mirek Obarski. ISBN 978-83-7590-044-6.

• Nowy rozdział – Tony Ballantyne
• Marvin – Gustavo Nielsen
• Dom Maga – Meghan McCarron
• Mała bogini – Ian McDonald
• Ludzie piasku i popiołu – Paolo Bacigalupi
• Szkaradne kuraki – Howard Waldrop
• Zbawiciel – Nancy Kress
• Prorok z wyspy Flores – Ted Kosmatka
• Syndrom Łazarza – Aleksiej Kaługin
• Duma i Prometeusz – John Kessel
• Gloria – Greg Egan
• Stygmaty – Julia Ostapienko
• Usiądźcie wszyscy wraz… – Connie Willis
• Zaślubiny ze Słońcem – Rachel Swirsky
• Przyjęcie pożegnalne – Eric Brown
• Imperator i Maula – Robert Silverberg

Kroki w nieznane 2010

Tom wydany został 7 grudnia 2010 nakładem wydawnictwa Solaris. Liczy 582 strony. Wyboru dokonał Mirek Obarski. ISBN 978-83-7590-064-4.

• Rzeczy – Peter Watts
• Betonowa dżungla – Charles Stross
• Mrożona panna młoda – Will McIntosh
• Eros, filia, agape – Rachel Swirsky
• Boże napędy – John Scalzi
• Boża Maszyneria – Ted Kosmatka
• Wisznu w Kocim Cyrku – Ian McDonald
• Me-gi-do – Julia Zonis
• Warunkowana miłość – Felicity Shoulders
• Fatalna sztuka – Ian R. MacLeod
• Cykl życia oprogramowania – Ted Chiang

Kroki w nieznane 2011

Tom wydany został 29 listopada 2011 nakładem wydawnictwa Solaris. Liczy 550 stron. Wyboru dokonał Mirek Obarski. Na język polski przetłumaczyli: Anna Klimasara, Jolanta Pers, Martyna Plisenko, Tomasz Walenciak. ISBN 978-83-7590-078-1.

• Tegoroczne zdjęcie klasowe – Dan Simmons
• Superbohater trzeciej kategorii – Charles Yu
• Błękit i złoto – K.J. Parker
• Prorocze światło – Ted Kosmatka
• Przynęta doskonała – Tony Pi
• Pamięć jest czymś jak dom – Will Ludwigsen
• Przenicowany świat – Marina i Siergiej Diaczenko
• Twoje cierpienie nas ochroni – Mercurio D. Rivera
• Stereogram Szarego Fortu w dniach jego chwały – Paul M. Berger
• Palimpsest – Charles Stross
• Rozpacz – Jurij Niestierienko

Kroki w nieznane 2012

Tom wydany został 16 grudnia 2012 nakładem wydawnictwa Solaris. Liczy 590 stron. Wyboru dokonał Mirek Obarski. ISBN 978-83-7590-189-4.

• Wrzawa śmiertelnych – Robert Shearman
• Żywiciele – Aleksandr Zołotko
• Orzeł adacki – Bradley Denton
• Rybak z Morza Śródlądowego – Ursula K. Le Guin
• Otwórz oczy – Paul Jessup
• Dołącz, całuj, leć – Suzanne Church
• Automatyczna Niania Dacy’ego – Ted Chiang
• Lotnik i dziewczyna – Olga Onojko
• Przypadek śmierci i miodu – Neil Gaiman
• Steam Girl – Dylan Horrocks
• Kochanek doskonały – Dan Simmons

Kroki w nieznane 2013

Tom wydany został w grudniu 2013 nakładem wydawnictwa Solaris. Liczy 584 strony. Wyboru dokonał Mirek Obarski. ISBN 978-83-7590-160-3.

• Martwi – Michael Swanwick
• Zeznania Oli N. – Kir Bułyczow
• Mapy zostawmy innym – K.J. Parker
• Lotny – Marc Laidlaw
• Szczęśliwy Człowiek – Jonathan Lethem
• Sierżant Chip – Bradley Denton
• Broń promieniowa – love story – James Alan Gardner
• Nowa dusza cesarza – Brandon Sanderson
• Gołąbek – Julia Zonis
• Puste przestrzenie – Greg Kurzawa
• Jagannath – Karin Tidbeck
• Wielkie marzenie – John Kessel
• Założyciel – Orson Scott Card

Kroki w nieznane 2014

Tom wydany został 6 grudnia 2014 nakładem wydawnictwa Solaris. Liczy 582 strony. Wyboru dokonał Mirek Obarski. ISBN 978-83-7590-189-4.

• Tęsknota za Langalaną - Mercurio D. Rivera
• Zdobycz ojca – Christopher Green
• Pierworodny – Brandon Sanderson
• Wędrująca Ziemia – Liu Cixin
• Szmaciarz – Priya Sharma
• Ostatnia rafa – Gareth L. Powell
• Nurek – Braulio Tavares
• Rekin! Rekin! – Ray Cluley
• Krzyż św. Jerzego – Wiktor Toczinow
• Pogromca smoka z Merebarton – K.J. Parker
• Nasza krew – Ina Goldin
• Głębia siwego oceanu – Jonathan Sherwood
• Pułkownik – Peter Watts
• Zatwardziali kryminaliści – Jonathan Lethem
• Dziewięć śmierci doktora Valentine"a – John Llewellyn Probert

Nagrody

Plebiscyt portalu „Katedra” – FANTASTYKA 2013:

• Najlepsze opowiadanie fantastyczne zagranicznego autora, II miejsce Brandon Sanderson – „Nowa dusza cesarza” i III miejsce K.J. Parker – „Mapy zostawmy innym”, oba teksty z tomu Kroki w nieznane 2013 (w tym roku zakwalifikowano jako opowiadanie – jednorazowo – mikropowieść, która wygrała plebiscyt; był to utwór Rogera Żelaznego „Ciemna noc październikowa”. wydany w FWS 04/2013).

Sfinks 2014 (za rok 2013):

• Zagraniczne opowiadanie roku: Brandon Sanderson „Nowa dusza cesarza”, Kroki w nieznane 2013

Sfinks 2013 (za rok 2012):

• Zagraniczne opowiadanie roku: Ted Chiang „Automatyczna Niania Dacy’ego”, Kroki w nieznane 2012

Plebiscyt portalu „Katedra” – FANTASTYKA 2012:

• Najlepsze opowiadanie fantastyczne zagranicznego autora, I miejsce: Neil Gaiman „Przypadek śmierci i miodu”, Kroki w nieznane 2012

Sfinks 2011 (za rok 2010):

• Zagraniczne opowiadanie roku: Ted Chiang „Cykl życia oprogramowania”, Kroki w nieznane 2010

Plebiscyt portalu „Katedra” – FANTASTYKA 2010:

• Najlepsze opowiadanie fantastyczne zagranicznego autora, I miejsce: Ted Chiang „Cykl życia oprogramowania”, Kroki w nieznane 2010
• Najlepsza antologia, I miejsce: Kroki w nieznane 2010

Sfinks 2010 (za rok 2009):

• Zagraniczne opowiadanie roku: Ian McDonald “Mała bogini”, Kroki w nieznane 2009

Plebiscyt portalu „Katedra” – FANTASTYKA 2009:

• Najlepsze opowiadanie fantastyczne zagranicznego autora, I miejsce: Ian McDonald „Mała bogini”, Kroki w nieznane 2009
• Najlepsza antologia, II miejsce: Kroki w nieznane 2009

Sfinks 2006 (za rok 2005):

• Książka Roku: Kroki w nieznane 2005
• Zagraniczne opowiadanie roku: Ted Chiang „72 litery”, Kroki w nieznane 2005