Książęta raciborscy

Herb księstwa raciborskiego

Księstwo raciborskie w ramach Polski (1290–1327)

Piastowie

Księstwo powstaje w 1290 roku w wyniku podziału części księstwa opolsko-raciborskiego, którą w 1281/1282 otrzymują wspólnie Mieszko (po podziale otrzymuje Cieszyn i Oświęcim) i Przemysław (po podziale otrzymuje Racibórz)

• 1290–1306 – Przemysław (syn Władysława) (1281/2 wspólnie z bratem Mieszkiem w Cieszynie, Oświęcimiu i Raciborzu, od 1290 w wyniku podziału samodzielny książę raciborski, w 1292 złożył hołd lenny Wacławowi II)
• 1306–1327 – Leszek (syn, od 1327 lennik króla Czech, od także książę na 1334 w Koźlu)
• 1306–1308 – Mieszko cieszyński (regent)

Księstwo raciborskie w ramach Królestwa Czech (1327–1521)

Piastowie

• 1327–1336 – Leszek

od 1336 – Racibórz w rękach książąt opawskich z rodu Przemyślidów, a Koźle przejęte przez książąt bytomskich

Przemyślidzi

• Mikołaj I 1336–1365 (1318–1365 książę opawski)
• 1365–1380/2 – Jan I (Hanusz I) (1365–1377 książę opawski) (syn Mikołaja I, w wyniku podziału w 1365 w Raciborzu, Karniowie i Bruntalu, do 1375 roku w Pszczynie i Mikołowie (sprzedane książętom opolskim), 1378–1382 strata Żor (zastawione książętom cieszyńskim))
• 1380/2–1424 – Jan II Żelazny (syn Jana I, w latach 1385–1392 zastawił Karniów książętom opolskim, do 1385 i od 1405/7 w Bruntalu, od 1396 roku w Pszczynie i Mikołowie.)
• 1385–1405/7 – Mikołaj IV (brat, Bruntal)
• 1424–1454 – Mikołaj V (syn Jana II Żelaznego, w wyniku podziału w 1437 roku w Karniowie, Bruntalu, Pszczynie, Rybniku i Wodzisławiu, w 1447 roku sprzedaż Bruntala)
• 1424–1456 – Wacław II (brat), w wyniku podziału w 1437 roku w Raciborzu.
• 1454–1483 – Jan IV (syn Mikołaja V, w wyniku podziału w Karniowie i Wodzisławiu, od 1474 roku utracił Karniów na rzecz Macieja Korwina)
• 1454–1473 – Wacław III (brat, w wyniku podziału w Rybniku, Pszczynie i Żorach, usunięty, zmarł w 1478 roku)
• 1456–1493 – Jan V (syn Wacława II, Racibórz, w latach 1473–1479 w Pszczynie, od 1483 roku w Wodzisławiu)
• 1493–1506 – Mikołaj VI (syn, książę raciborski razem z braćmi Janem i Walentynem)
• 1493–1506 – Jan VI (brat, książę raciborski razem z braćmi Mikołajem i Walentynem)
• 1493–1521 – Walentyn (brat, książę raciborski razem z braćmi Mikołajem i Janem, od 1506 roku samodzielnie)

Księstwo opolsko-raciborskie w ramach Królestwa Czech (1521–1742)

Piastowie

• Jan V 1521–1532, Walenty zmarł i przekazał ziemie Janowi.

Hohenzollernowie

• Jerzy 1532–1543, Jan zmarł bezpotomnie i dał spadek Jerzemu.
• Jerzy Fryderyk I 1543–1552

Habsburgowie

• Ferdynand I 1552–1564
• Maksymilian I 1564–1576
• Rudolf II 1576–1597

Batory

• Zygmunt 1597 –1598

Habsburgowie

• Rudolf II 1598–1612 (ponownie)
• Maciej 1612–1619
• Ferdynand II 1619–1622

Bethlen

• Gábor Bethlen 1622–1625

Habsburgowie

• Ferdynand II 1615–1622 (ponownie)
• Ferdynand III 1637–1645

1645 – księstwo przekazane w zastaw królowi polskiemu Władysławowi IV Wazie

Wazowie

• Władysław IV 1646–1648 (także król polski 1632–1648)
• Jan II Kazimierz 1648 (także król polski 1648–1668)
• Karol Ferdynand I 1648–1655
• Jan II Kazimierz 1655 (ponownie, także król polski 1648–1668)
• Ludwika Maria 1655–1663

d’Enghienowie

• Juliusz I d’Enghien 1663

Wazowie

• Ludwika Maria 1663–1666,

1666 – księstwo zwrócone cesarzowi po wykupieniu zastawu.

Habsburgowie

• Leopold I 1666–1705
• Józef I 1705–1711
• Karol VI 1711–1740
• Maria Teresa 1740–1742

1742 – pokój w Hubertusburgu kończący wojny śląskie przyznaje m.in. ziemie księstwa Prusom.

Księstwo raciborskie w ramach Królestwa Prus (1742–1871)

Hohenzollernowie

• Fryderyk II Wielki 1742–1786
• Fryderyk Wilhelm II 1786–1797
• Fryderyk Wilhelm III 1797–1840
• Fryderyk Wilhelm IV 1840–1861
• Wilhelm I 1861–1871

Księstwo raciborskie w ramach zjednoczonych Niemiec (1871–1945)

Hohenzollernowie

• Wilhelm I 1871–1880

1880 – cesarz Wilhelm I jako nagrodę przekazał księstwo Wiktorowi Maurycemu.

Von Ratiborowie

• Wiktor I Maurycy 1880–1893 (Tradycją stało się to, że najstarszy syn rodu otrzymywał imię Wiktor.)
• Wiktor II Amadeusz 1893–1923
• Wiktor III August 1923–1945

Bibliografia

• A. Kuzio-Podrucki, Rodowód książąt Raciborza z rodów von Hessen i von Hohenlohe w: Opactwo cysterskie w Rudach na Górnym Śląsku, p. red. L. Kajzera, Katowice 2001.
• Zeszyty Raciborskie „Strzecha” nr 4 1983
• N. Mika, S. Belastova Wspólne raciborsko-opawskie dziedzictwo podręcznik do edukacji regionalnej 2000