Kruchawica aksamitna
Kruchawica aksamitna (Lacrymaria lacrymabunda (Bull.) Pat) – gatunek grzybów należący do rodziny kruchaweczkowatych (Psathyrellaceae)[1].
.JPG)
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
kruchawica aksamitna |
| Nazwa systematyczna | |
| Lacrymaria lacrymabunda (Bull.) Pat. Hyménomyc. Eur. (Paris): 123 (1887). | |
.JPG)
.JPG)
Systematyka i nazewnictwo
edytujPozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Lacrymaria, Psathyrellaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1785 r. Pierre Bulliard nadając mu nazwę Agaricus lacrymabundus. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1887 r. Narcisse Théophile Patouillard, przenosząc go do rodzaju Lacrymabunda[1].
Synonimów naukowych ma ponad 30. Niektóre z nich to:
- Drosophila lacrymabunda (Bull.) Murrill 1922
- Drosophila velutina (Pers.) Kühner & Romagn. 1953
- Psathyrella lacrymabunda (Bull.) M.M. Moser 1953
- Psathyrella velutina (Pers.) Singer 1951[2].
Nazwę polską zaproponował Władysław Wojewoda w 2003 r. W polskim piśmiennictwie mykologicznym gatunek ten ma też inne nazwy: bedłka aksamitna, kruchaweczka omszona, maślanka aksamitna[3].
Morfologia
edytujŚrednica 3–8 cm, u młodych okazów dzwonkowaty, potem szeroko rozpostarty, na starość całkiem płaski, ale niewgłębiony. Ma kolor od kremowoochrowego przez pomarańczowobrązowy do rdzawobrązowego. Jego powierzchnia jest pokryta włókienkami i łuseczkami, a u starszych okazów kosmkami. U młodych okazów na brzegu kapelusza zwisają resztki osłony[4].
U młodych okazów szarożółte, potem brązowoczarne. Często mają fioletowoszary kolor. Charakterystyczną cechą tego gatunku jest wydzielanie przez blaszki kropelek cieczy, na których gromadzą się czarnobrązowe zarodniki[4].
Wysokość 5–12 cm, grubość 5–8 mm. Jest cylindryczny, pusty, podłużnie włóknisty i pokryty kosmkami. Ma kolor od ochrowego do brązowego i słabo zaznaczoną włóknistą strefę pierścieniową. Powyżej tej strefy jest nagi[4].
Bladoszarobrązowy, bez wyraźnego zapachu[4].
- Cechy mikroskopowe;
Wysyp zarodników brązowoczarny. Zarodniki elipsoidalne, o rozmiarach 8–12 × 5–8 μm. Występują zgrubiałe pleurocystydy o rozmiarach 48–62 × 9–14 μm i workowatym kształcie, często skupione po trzy lub cztery razem. Licznie występują cheilocystydy. Mają rozmiar 90 × 12 μm, są bezbarwne w KOH, faliste, półcylindryczne z główkowatym wierzchołkiem[5].
- Gatunki podobne
Lacrymaria pyrotricha. Ma jaśniejszy, czerwonopomarańczowy kapelusz i na jej trzonie często występuje pierścień. Występuje w górskich świerczynach[6]. Może być pomylony również z mniejszą i pospolitą kruchaweczką zaroślową (Psathyrella candolleana).
Występowanie i siedlisko
edytujNajliczniejsze stanowiska tego gatunku opisano w Ameryce Północnej i Europie, ale występuje także w Afryce, Japonii i na Nowej Zelandii[7]. W Europie Środkowej jest częsty[4]. W Polsce jest częsty[8][6].
Rośnie na poboczach dróg, w parkach, ogrodach, na miedzach i na drogach leśnych, głównie na żyznych glebach. Owocniki wytwarza od wczesnego lata do późnej jesieni[9].
Znaczenie
edytujSaprotrof rozwijający się na rozkładających się kawałkach kory i innej substancji organicznej[8]. W Polsce uważany jest za grzyb niejadalny, a nawet podejrzany o własności trujące[6]. Według innych źródeł jest grzybem jadalnym, ale nadającym się tylko jako domieszka do innych grzybów[4].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2013-09-15] (ang.).
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2011-10-09].
- ↑ Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b c d e f Andreas Gminder, Atlas grzybów. Jak bezbłędnie oznaczać 340 gatunków grzybów Europy Środkowej, 2008, ISBN 978-83-258-0588-3.
- ↑ Michael Kuo, Lacrymaria velutina [online], Mushroom Expert [dostęp 2016-01-05].
- ↑ a b c Barbara Gumińska, Władysław Wojewoda, Grzyby i ich oznaczanie, Warszawa: PWRiL, 1985, ISBN 83-09-00714-0.
- ↑ Discover Life Maps [online] [dostęp 2015-06-22].
- ↑ a b Marek Snowarski, Grzyby, Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza, 2010, ISBN 978-83-7073-776-4.
- ↑ Till R.Lohmeyer, Ute Kũnkele, Grzyby. Rozpoznawanie i zbieranie, Warszawa 2006, ISBN 83-85444-65-3.