Lyciasalamandra luschani
Lyciasalamandra luschani – gatunek płaza ogoniastego z rodziny salamandrowatych występujący w południowo-zachodniej Anatolii oraz na kilku sąsiadujących greckich wyspach. Jest gatunkiem narażonym (VU) w związku ze stosunkowo niewielkim zasięgiem występowania oraz spadkiem rozmiarów i jakości jego siedliska.
| Lyciasalamandra luschani[1] | |||
| (Steindachner, 1891) | |||
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
Lyciasalamandra luschani | ||
| Synonimy | |||
|
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |||
 | |||
| Zasięg występowania | |||
| |||
Etymologia edytuj
Epitet gatunkowy honoruje Felixa von Luschana (1854–1924), austriackiego lekarza, archeologa i badacza[3].
Morfologia edytuj
Płaz ten osiąga od 11 do 14 cm długości, a ogon stanowi mniej więcej połowę długości całego ciała. Głowa jest płaska, a jej długość jest większa niż szerokość. Na tyle głowy występują dobrze widoczne gruczoły przyuszne[4].
Po obu stronach ciała występuje 11–13 słabo zaznaczonych bruzd międzyżebrowych (ang. costal grooves). Na gardle obecny dobrze widoczny fałd skórny[4]. Ubarwienie mocno zmienne – grzbiet ma barwę od pomarańczowej do czerwonej, pokryty jest często dużymi, brązowymi plamami. Jego brzuch biały[5].
Podgatunki edytuj
Wyróżnia się trzy podgatunki[3][4]:
- Lyciasalamandra l. luschani,
- Lyciasalamandra l. basoglui,
- Lyciasalamandra l. finikensis.
Zasięg występowania i siedlisko edytuj
Płaz ten występuje głównie w południowo-zachodniej Anatolii od Patary do Finike na wysokościach 0–400 m n.p.m. Spotykany również na greckich wyspach Mejisti, Saria oraz Kasos[6]. L. luschani zasiedla jaskinie, a także lasy sosnowe czy obszary charakteryzujące się suchą roślinnością[4].
Rozmnażanie i rozwój edytuj
Rozmnaża się bez udziału wody, a samica rodzi dwa w pełni rozwinięte młode. Do rozrodu przystępuje podczas zimowych miesięcy charakteryzujących się niższą temperaturą powietrza. Jedno jajo rozwija się w każdym z dwóch rogów macicy. Larwy odżywiają się za pomocą oofagii wewnątrz macicy[4].
Po 5–8 miesiącach rodzą się dwa młode w pełni rozwinięte osobniki, które mierzą około 7 centymetrów i ważą do dwóch gramów. W niewoli dojrzałość płciowa osiągana jest w wieku około 3 lat, a długość życia wynosi ponad 10 lat[4].
Status i ochrona edytuj
IUCN klasyfikuje L. luschani jako gatunek narażony (VU) w związku z zasięgiem występowania mniejszym niż 5000 km² oraz spadkiem rozmiarów i jakości jego siedliska. Zagrażać mu mogą pożary lasów oraz nadmierny odłów w celach naukowych. Tempo utraty siedlisk może przyspieszyć jeżeli w obszarze jego zasięgu dojdzie do rozrostu jednostek osadniczych (obecnie obszar ten jest słabo zaludniony)[2].
Płaz ten występuje na obszarze chronionym w Grecji oraz na trzech obszarach chronionych w Turcji. W dalszej ochronie tego gatunku pomóc może lepsze zbadanie zasięgu L. luschani[2].
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e f g Lyciasalamandra luschani, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b c KLymberakis i inni, Lyciasalamandra luschani, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2009 [dostęp 2023-04-25] (ang.).
- ↑ a b Dufresnes Ch., Amphibians of Europe, North Africa and the Middle East, 19 stycznia 2019, s. 174, ISBN 978-1-4729-4137-4.
- ↑ a b c d e f Lyciasalamandra luschani: Lycian salamander, [w:] AmphibiaWeb [online], University of California, Berkeley, CA, USA, 2023 [dostęp 2023-04-25].
- ↑ Speybroeck J. i inni, Field Guide to the Amphibians & Reptiles of Britain and Europe, Bloomsbury Publishing Plc, 2016, s. 70, ISBN 978-1-4729-7042-8.
- ↑ Darrel R. Frost, Lyciasalamandra luschani (Steindachner, 1891) [online], Amphibian Species of the World: an Online Reference. Version 6.1 [dostęp 2023-04-25].