Mączniak jabłoni

Mączniak jabłoni (ang. powdery mildew of apple) – grzybowa choroba jabłoni wywołana przez Podosphaera leucotricha.

Objawy na liściach

Porażona jabłoń

Objawy na jabłku

Objawy

Patogen atakuje wszystkie nadziemne części jabłoni. Na liściach jest widoczny w postaci białego, mączystego nalotu, który składa się z grzybni i konidioforów. Silnie porażone liście są mniejsze i ulegają zniekształceniu – zwijają się wzdłuż nerwu głównego. Poczynając od brzegów stopniowo zamierają i przedwcześnie opadają. Biały i wojłokowaty nalot tworzy się również na pędach. Porażone pędy przestają rosnąć, a ich wierzchołki zamierają. Silnie porażone pąki zamierają jeszcze przed rozwinięciem się, te słabiej porażone rozwijają się, ale wyrastają z nich niedorozwinięte i zdrobniałe liście również pokryte nalotem grzybni. Podobny biały nalot tworzy się na porażonych kwiatach Stają się one również zdrobniałe, a często ich pręciki i słupki są bezpłodne. Mogą zostać porażone również jabłka, na nich jednak nie tworzy się biały nalot, lecz na ich skórce pojawiają się skorkowaciałe plamy lub siateczka.

Rozwój choroby

Przezimowuje grzybnia patogena na pędach i pąkach. Wiosną zaczyna ona wytwarzać bezpłciowo zarodniki konidialne, za pomocą których choroba rozprzestrzenia się na następne pędy i pąki, a także na młode liście. Takie zarodnikowanie konidialne trwa przez cały sezon wegetacyjny. Charakterystyczne dla mączniaków prawdziwych jest to, że ich zarodniki mogą infekować rośliny również przy ciepłej i słonecznej pogodzie – inaczej, niż u większości grzybów. Przenoszone są przez wiatr. Jeśli wiosną nie usunie się porażonych przez mączniaka pędów, to później będą one źródłem infekcji – zarówno pierwotnych, jak i wtórnych.

Latem pojawia się na porażonych częściach rośliny szary nalot, w którym znajdują się owocniki typu klejstotecjum. Na drodze askogamii powstają w nich zarodniki płciowe – askospory. Nie odgrywają one jednak większej roli w rozprzestrzenianiu się choroby.

Zagrożenia i szkodliwość

Mączniak prawdziwy jabłoni często jest lekceważony przez sadowników, nie należy bowiem do najgroźniejszych chorób jabłoni. Niemniej, w niektórych latach w sadach zaniedbanych może wyrządzić duże szkody. Masowe występowanie tej choroby zależy od kilku czynników:

• warunków pogodowych.
• podatności odmiany na tę chorobę. Do odmian wrażliwych na mączniaka prawdziwego należą: ‘Idared’, ‘Cortland’, ‘Paulared’, ‘Early Geneva’, ‘Lodel’ i cała grupa ‘Jonagold’ oraz ‘Szampion’.
• właściwej organizacji pracy w sadzie. Ważny jest termin i technika cięcia drzew – czym wcześniej, tym lepiej.
• racjonalnej ochrony chemicznej.

Ochrona

Bardzo ważną rolę odgrywa zapobieganie rozprzestrzenianiu się choroby. Należy wszystkie porażone pędy usuwać natychmiast po zauważeniu pierwszych objawów choroby. Chemicznie zwalcza się mączniaka przez opryskiwanie drzew fungicydami:

• pierwsze opryskiwanie należy wykonać w fazie różowego pąka przy użyciu fungicydów siarkowych lub zawierających węglowodory aromatyczne
• drugie opryskiwanie w okresie kwitnienia, szczególnie wtedy, gdy nie usunięto porażonych pędów. Stosuje się fungicydy z grupy IBE – triazole i pochodne pirymidyny.
• kolejne opryskiwania wykonuje się po kwitnieniu i kontynuuje do czerwcowego opadu zawiązków. Stosuje się fungicydy układowo-kontaktowe, głównie z grupy IBE oraz benzymidazowe. Wykonuje się nie więcej niż 2-3 opryskiwania, które należy wykonać przy bezdeszczowej pogodzie przy temperaturze powyżej 12 °C.