Mąkownica
Mąkownica – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie gnieźnieńskim, w gminie Witkowo.
| wieś | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2022) |
167[2] |
| Strefa numeracyjna |
61 |
| Kod pocztowy |
62-230[3] |
| Tablice rejestracyjne |
PGN |
| SIMC |
0300618 |
Położenie na mapie gminy Witkowo  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu gnieźnieńskiego  | |
 52°24′53″N 17°46′30″E/52,414722 17,775000[1]
| |
Wieś duchowna, własność opata cystersów w Lądzie pod koniec XVI wieku leżała w powiecie gnieźnieńskim województwa kaliskiego[4]. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa konińskiego.
Historia edytuj
Początek osadnictwa w puszczy Mokowskiej udokumentowany w zapiskach z XIII wieku. Ówczesna nazwa najprawdopodobniej „Mokownica” (od staropolskiej nazwy moczarów, mokradeł: „moka” vel „mokwa” – co świadczy o posadowieniu miejscowości na terenach podmokłych). Pierwotny trakt z Gniezna do Ciążenia prowadził przez Witkowo i Mąkownicę. Droga prowadziła wzdłuż witkowskiego cmentarza i dalej na południe, obecnie wśród pól i biegła prosto przez centrum wsi. Przez rzeczkę Strugę płynącą między Witkowem a Mąkownicą przerzucony był (obecnie wśród łąk) drewniany most. O tym fakcie świadczą tkwiące po dziś dzień wbite w grunt dębowe pale po obydwu stronach rzeczki. Właściciel ziemski z Mąkownicy ofiarował grunt pod wspomniany cmentarz dla parafii Witkowo. Obecna szosa z Witkowa do Wólki i dalej do Strzałkowa została zbudowana ok. roku 1868 przez władze pruskie. Przy budowie pracowali m.in. niektórzy mieszkańcy Mąkownicy. W czasie zaborów wieś Monkownica należała do powiatu Witkowo (Monkownica, Kreis Witkowo) i była wsią polsko-niemiecką. Po odzyskaniu niepodległości w 1919 osadnicy niemieccy nie opuścili wsi, lecz w dobrosąsiedzkich stosunkach współżyli z polskimi mieszkańcami. Mąkownica zawsze należała do parafii rzymskokatolickiej pw. św. Mikołaja we Witkowie. Niemcy wyznania ewangelickiego uczęszczali do protestanckiego zboru, który również był na terenie Witkowa. Wieś znana w latach międzywojennych z istnienia teatru amatorskiego, który wystawił m.in. Damy i Husary Aleksandra hr. Fredry i Katolickiej Szkoły Podstawowej. Na zakończenie karnawału rokrocznie mieszkańcy organizowali podkoziołek – czyli barwny korowód przebierańców obchodzących z muzyką wszystkie domostwa we wsi otrzymując za występy artystyczne słodycze, ciasta domowe, jaja, i inne wiktuały. W czasie II wojny światowej mieszkańcy wsi zostali wysiedleni do Generalnego Gubernatorstwa. Gospodarstwa polskie wraz z inwentarzem przejęli Niemcy, którzy opuścili miejscowość 20 stycznia 1945 roku. Po wojnie polscy właściciele powrócili do swoich gospodarstw, a obejścia opuszczone przez przedwojennych właścicieli, którzy byli Niemcami objęły rodziny polskich przymusowych wysiedleńców zza Buga. Władza ludowa próbowała utworzyć w Mąkownicy jako jednej z pierwszych wsi spółdzielnię produkcyjną, jednak stanowczy opór mieszkańców wsi uniemożliwił ten zamiar. Między innymi z tego powodu wieś została zelektryfikowana jako ostatnia miejscowość gminy Witkowo dopiero w 1958 roku.
Przypisy edytuj
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 78760
- ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-06].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 780 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Atlas historyczny Polski. Wielkopolska w drugiej połowie XVI wieku. Część II. Komentarz. Indeksy, Warszawa 2017, s. 247.
Linki zewnętrzne edytuj
- Mąkownica, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VI: Malczyce – Netreba, Warszawa 1885, s. 218.