Magnetoterapia (terapia zmiennym polem magnetycznym niskiej częstotliwości) – dział medycyny fizykalnej, wykorzystujący zmienne pola magnetyczne niskiej częstotliwości (do 100 Hz) i indukcji magnetycznej od 0,1 do 10 mT w terapii wybranych schorzeń[1]. Mechanizm działania pola magnetycznego na ustrój nie jest wyjaśniony. Pomimo tego zabiegi te stanowią jedną z metod wspomagających proces rehabilitacji.

Terapia ta potocznie przez pacjentów nazywana jest „magnetronikiem”.

W badaniu podwójnie ślepej próby z 2007 roku potwierdzono wpływ terapii na redukcję bólu oraz przyspieszenie procesu gojenia po zabiegu artroskopii stawu kolanowego[2]. Podobne wyniki uzyskano przy rekonstrukcji przedniego więzadła krzyżowego[3] oraz po operacji wstawienia całkowitej endoprotezy stawu kolanowego[4].

Magnetoterapię wykorzystuje się w terapii stanów zapalnych stawów oraz chorobie zwyrodnieniowej stawów uzyskując redukcję bólu oraz zmniejszenie objawów[5][6].

Terapia wykorzystywana jest również w schorzeniach tkanek miękkich i skóry[7] oraz dysfunkcji układu nerwowego[8].

Efekty biologiczne zmiennego pola magnetycznego'[1]:

  • działanie przeciwbólowe
  • działanie przeciwzapalne
  • intensyfikacja procesów oddychania tkankowego
  • zwiększenie wychwytywania tlenu przez tkanki
  • mobilizacja mikrokrążenia
  • stymulacja krążenia obwodowego
  • działanie przeciwobrzękowe
  • przyspieszenie procesów regeneracji tkanek miękkich
  • przyspieszenie procesu zrostu kostnego
  • wpływ na wolne rodniki tlenowe
  • wpływ na szybkość przepływu bodźców eferentnych i aferentnych poprzez oddziaływanie na synapsy nerwowe
  • działanie immunostymulacyjne.

Przeciwwskazania do stosowania magnetoterapii[1]:

  • ciąża
  • choroba nowotworowa
  • implanty elektroniczne
  • czynna gruźlica płuc
  • krwawienie z przewodu pokarmowego
  • ciężkie infekcje

Pojęciem magnetoterapii często niepoprawnie określane są terapie niekonwencjonalne, które wykorzystują przeważnie stałe, bądź skrajnie słabe pola magnetyczne.

Analiza dotychczas przeprowadzonych badań naukowych dotyczących skuteczności terapii stałym polem magnetycznym publikowana w 2007 roku utrzymuje, że ta terapia nie może zostać uznana za skuteczną w przypadku zwalczania bólu, natomiast dane dotyczące działania w kontekście choroby zwyrodnieniowej stawów pozostają niewystarczające[9]. W 2009 r. wykazano, że tak w przypadku choroby zwyrodnieniowej jak i w przypadku walki z bólem, terapia stałym polem magnetycznym jest nieskuteczna[10][11]. W 2012 wskazano na brak efektywności terapii magnetycznej w reumatoidalnym zapaleniu stawów[12]

W 2012 r., Amerykańskie Stowarzyszenie Raka (American Cancer Society) wydało oświadczenie twierdzące, że nie istnieją dowody na skuteczność magnetoterapii w leczeniu raka. Podkreślono jednocześnie, że pola magnetyczne są znane i wykorzystywane w medycynie konwencjonalnej, na przykład w kontekście obrazowania metodą rezonansu magnetycznego; badane są też inne możliwe zastosowania tego zjawiska[13].

W Polsce, w ramach medycyny fizykalnej, Aleksander Sieroń propaguje metodę magnetoterapii przy użyciu zmiennego pola magnetycznego[14][15][16], jednocześnie sugerując skuteczność terapii magnetycznej polami statycznymi[17].

Przypisy edytuj

  1. a b c Tadeusz Mika, Wojciech Kasprzak, Fizykoterapia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2015, ISBN 978-83-200-4663-2.
  2. C. Zorzi i inni, Effects of pulsed electromagnetic fields on patients' recovery after arthroscopic surgery: prospective, randomized and double-blind study., „Knee Surg Sports Traumatol Arthrosc. 15:830-834.”, 2007.
  3. F. Benazzo i inni, Effects of biophysical stimulation in patients undergoing arthroscopic reconstruction of anterior cruciate ligament: prospective, randomized and double blind study, „Knee Surg Sports Traumatol Arthrosc. 16:595-601.”, 2008.
  4. B. Moretti i inni, IONE therapy in patients undergoing total knee arthroplasty: a prospective, randomized and controlled study., „BMC Musculoskelet Disord. 13:88.”, 2012.
  5. Shupak NM i inni, Exposure to a specific pulsed low-frequency magnetic field: a double-blind placebocontrolled study of effects on pain ratings in rheumatoid arthritis and fibromyalgia patients., „Pain Res Manag. 11:85-90.”, 2006.
  6. N. Pipitone, Scott DL, Magnetic pulse treatment for knee osteoarthritis: a randomised, double-blind, placebo-controlled study., „Curr Med Res Opin. 17:190-196.”, 2001.
  7. M. Ieran i inni, Effect of low frequency pulsing electromagnetic fields on skin ulcers of venous origin in humans: a double-blind study., „J Orthop Res. 8:276-282.”, 1990.
  8. MI Weintraub, Cole SP., Pulsed magnetic field therapy in refractory neuropathic pain secondary to peripheral neuropathy: electrodiagnostic parameters--pilot study., 2004.
  9. Pittler MH, Brown EM, Ernst E. Static magnets for reducing pain: systematic review and meta-analysis of randomized trials. CMAJ : Canadian Medical Association Journal. 2007;177(7):736-742. doi:10.1503/cmaj.061344.
  10. Stewart J. Richmond, Sally R. Brown, Peter D. Campion, Amanda J.L. Porter, Jennifer A. Klaber Moffett, David A. Jackson, Valerie A. Featherstone, Andrew J. Taylor, Therapeutic effects of magnetic and copper bracelets in osteoarthritis: A randomised placebo-controlled crossover trial, Complementary Therapies in Medicine, Volume 17, Issues 5–6, October–December 2009, Pages 249-256, ISSN 0965-2299, http://dx.doi.org/10.1016/j.ctim.2009.07.002.
  11. "The Claim: Magnetic Therapy Can Ease Arthritis Pain", nytimes.com, 9 listopada 2009.
  12. 1 Macfarlane GJ, Paudyal P, Doherty M, et al. A systematic review of evidence for the effectiveness of practitioner-based complementary and alternative therapies in the management of rheumatic diseases: rheumatoid arthritis. Rheumatology (Oxford) 2012;51:1707–13. doi:10.1093/rheumatology/kes133
  13. American Cancer Society, Magnetic Therapy, 26 grudnia 2012
  14. Jędrzejewski P., Cieślik T., Sieroń A.: Zastosowanie kliniczne wolnozmiennych pól magnetycznych – doświadczenia własne. Dental and Medical Problems, 2002, 39, 2, s.195-197.
  15. Sieroń A.: Magnetoterapia – magnetostymulacja. Podstawy cz. I, Acta Biooptica Inf. Med., 1998, 4, 1-2.
  16. Sieroń A.: Magnetoterapia – magnetostymulacja. Podstawy cz. II, Acta Biooptica Inf. Med., 1998, 4, 45-46.
  17. 1 Pasek J, Pasek T, Sieroń A. Stałe pola magnetyczne w medycynie – aktualny stan wiedzy. Journal of Ecology and Health 2013;R. 17, nr 1:21–6.