Makut Rajakumarn (taj.: เรือหลวงมกุฎราชกุมาร) – fregata marynarki wojennej Tajlandii z okresu powojennego, zbudowana w Wielkiej Brytanii, będąca pojedynczym okrętem swojego typu. Stanowiła okręt flagowy Królewskiej Marynarki Wojennej Tajlandii. Weszła do służby w 1973 roku Nosiła numer burtowy: 7, następnie 433.

Makut Rajakumarn
Ilustracja
Klasa

fregata

Historia
Stocznia

Yarrow Shipbuilders(inne języki) w Glasgow Szkocja

Położenie stępki

11 stycznia 1970

Wodowanie

18 listopada 1971

 Tajlandia
Wejście do służby

7 maja 1973

Dane taktyczno-techniczne
Wyporność

1780 ts standardowa
1900 ts pełna

Długość

97,6 m

Szerokość

11 m

Zanurzenie

4,7 m

Napęd
1 turbina parowa o mocy 23 125 shp, 1 silnik wysokoprężny o mocy 6000 bhp, 2 śruby
Prędkość

26 węzłów

Zasięg

5000 Mm przy 18 węzłów

Uzbrojenie
początkowe:
• 2 działa uniwersalne 114 mm (2xI)
• 2 działa plot. 40 mm Bofors L/60 (2xI)
• 2×IV wyrzutnia pocisków plot. Sea Cat
• 1×III miotacz bomb głębinowych Limbo
• 2 mbg, zrzutnia bg
Załoga

140

Zamówienie i budowa

edytuj

Fregata „Makut Rajakumarn” została zamówiona przez Tajlandię 21 sierpnia 1969 roku w brytyjskiej stoczni Yarrow & Co(inne języki) w Scotstoun (część Glasgow), w ramach programu unowocześnienia Królewskiej Marynarki Wojennej Tajlandii, której większe jednostki do tej pory stanowiły stare okręty pochodzące z II wojny światowej[1]. Jednocześnie została wyposażona do pełnienia roli okrętu flagowego tajskiej floty[2]. Należała do typu opracowanego przez stocznię Yarrow na eksport, w celu uzyskania stosunkowo niewielkiego i niedrogiego nowoczesnego wielozadaniowego okrętu o dużych możliwościach bojowych i wysokim stopniu zautomatyzowania, który pozwolił na ograniczenie liczebności załogi[3]. Stanowiła rozwinięcie konstrukcji zbudowanej wcześniej dla Malezji mniejszej fregaty „Rahmat”[2].

Stępkę pod budowę okrętu położono 11 stycznia 1970 roku, a kadłub wodowano 18 listopada 1971 roku[3]. Wszedł on do służby 7 maja 1973 roku[4].

Architektura i kadłub

edytuj
 
„Makut Rajakumarn” w 1983

Okręt miał kadłub gładkopokładowy, z górnym pokładem obniżającym się o jeden poziom dopiero na samej rufie[5]. Całe śródokręcie zajmowała długa grupa nadbudówek, z przeszklonym pomostem nawigacyjnym w przedniej części i pojedynczym szerokim kominem za środkiem długości[5]. Na pokładzie dziobowym i rufowym umieszczone były wieże dział uniwersalnych[5]. Sylwetkę uzupełniał piramidowy maszt stanowiący podstawę dla anten radarów na dachu nadbudówki dziobowej oraz niższa podstawa dla radaru dozoru ogólnego przed kominem[5].

Wyporność standardowa była określona na 1650 długich ton (ts), a pełna 1900 ts[3][2]. Długość całkowita wynosiła 97,6 m, długość między pionami 93 m, a szerokość 11 m[2]. Zanurzenie, w różny sposób liczone, podawane jest jako 4,7 m[3] lub 5,5 m[4].

Załoga składała się ze 140 osób, w tym 16 oficerów[3].

Uzbrojenie

edytuj

Główne uzbrojenie artyleryjskie stanowiły dwie armaty uniwersalne kalibru 114 mm (4,5 cala) Mk 8 produkcji Vickersa, w dwóch zamkniętych wieżach na pokładzie dziobowym i rufowym[3]. Miały lufy o długości 55 kalibrów (L/55)[4]. Donośność wynosiła 22 km, a przeciw celom powietrznym 6 km[4]. Strzelały pociskami o masie 21 kg, a szybkostrzelność sięgała 25 strz./minutę[4].

Uzbrojenie przeciwlotnicze początkowo stanowiła także poczwórna wyrzutnia pocisków przeciwlotniczych bliskiego zasięgu Sea Cat na nadbudówce w części rufowej[a]. Podczas modernizacji w latach 1985–88 wyrzutnia ta jako przestarzała została zdjęta[2]. Planowano daleko idącą modernizację, usunięcie rufowej wieży dział i zainstalowanie wyrzutni pocisków przeciwokrętowych Harpoon, zestawu obrony bezpośredniej Phalanx CIWS i wyrzutni pocisków przeciwlotniczych Sea Wolf albo Sea Sparrow, jednakże nie zostało to zrealizowane[6][7].

Uzbrojenie przeciwlotnicze uzupełniały dwie pojedyncze armaty automatyczne 40 mm Bofors L/60 na odkrytych stanowiskach na pokładzie nadbudówki po obu stronach komina[7]. Miały one szybkostrzelność 120 strz./minutę i donośność do 10 km[7]. W 1997 roku armaty te zastąpiono przez nowocześniejszą podwójnie sprzężoną armatę 40 mm Breda L/70 w wieży na końcu pokładu nadbudówki, w miejscu dawnej wyrzutni Sea Cat[4]. Miały one szybkostrzelność 300 strz./minutę i donośność do 12,5 km[4]. Uzupełniały je dwa działka 20 mm Oerlikon[4].

Do zwalczania okrętów podwodnych służył trzylufowy miotacz bomb głębinowych Mk 10 Limbo na pokładzie rufowym[7]. Miał on zasięg 1000 m i strzelał pociskami o masie głowicy 92 kg[7]. Przed 2015 rokiem go usunięto[4]. Uzbrojenie to uzupełniała jedna zrzutnia i dwa klasyczne miotacze bomb głębinowych[3]. Miotacze te usunięto do lat 90, natomiast zrzutnia bomb głębinowych pozostała nadal[7]. W 1997 roku natomiast okręt wyposażono w dwie trzyrurowe wyrzutnie Plessey PMW 49A dla lekkich torped przeciwpodwodnych Mk 46[4].

Napęd

edytuj

Siłownia okrętowa była w układzie CODOG i składała się z turbiny gazowej Rolls-Royce Olympus mocy szczytowej oraz marszowego silnika wysokoprężnego, pracujących rozłącznie i napędzających dwie śruby[4]. Dla turbiny gazowej początkowo podawano moc 23 125 shp[3]. W 1984 roku doszło do pożaru turbiny i została wymieniona na nową[7]. Późniejsze roczniki fot podawały moc turbiny Olympus TM3B 22 500 hp (16,8 MW)[7][4]. Silnik był typu Crossley-Pielstick 12 PC2.2 V 400, o mocy 6000 KM[7]. Napęd pozwalał na osiągnięcie prędkości maksymalnej 26 węzłów na turbinie gazowej lub 18 węzłów na silniku (prędkość ekonomiczna)[3]. Zasięg maksymalny wynosił odpowiednio 1200 lub 5000 mil morskich[3].

  1. Conway’s All the world’s fighting ships 1947–1995, s. 463. Rocznik Jane’s Fighting Ships 1975-76, s. 328 nie wymienia wyrzutni Sea Cat, lecz widoczna jest na fotografii, a Jane’s Fighting Ships 1986-87, s. 502 mówi o jej zdjęciu.

Przypisy

edytuj

Bibliografia

edytuj
  • Conway’s All the world’s fighting ships 1947–1995. Robert Gardiner, Stephen Chumbley (red.). Annapolis: Naval Institute Press, 1995. ISBN 1-55750-132-7. (ang.).
  • Jane’s Fighting Ships 1986-87. John Moore (red.). Londyn: Jane’s Publishing Company, 1986. ISBN 0-7106-0828-4. (ang.).
  • Jane’s Fighting Ships 1996-97. Richard Sharpe (red.). Londyn: Jane’s Information Group, 1986. ISBN 0-7106-1355-5. (ang.).
  • Jane’s Fighting Ships 1975-76. John Moore (red.). Nowy Jork: Franklin Watts, 1975. ISBN 0-531-03251-5. (ang.).
  • IHS Jane’s Fighting Ships 2015–2016. Stephen Saunders (red.). IHS, 2015. ISBN 978-0-7106-3143-5. (ang.).