Masłoborowik blednący
Masłoborowik blednący, borowik blednący (Butyriboletus fechtneri (Velen.) D. Arora & J.L. Frank) – gatunek grzybów należący do rodziny borowikowatych (Boletaceae)[1].
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
masłoborowik blednący |
| Nazwa systematyczna | |
| Butyriboletus fechtneri (Velen.) D. Arora & J.L. Frank Mycologia 106(3): 466 (2014) | |
Systematyka i nazewnictwo edytuj
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Butyriboletus, Boletaceae, Boletales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy takson ten opisany został w 1922 przez J. Velenovskýego jako Boletus fechtneri. W wyniku ostatnich badań filogenetycznych został w 2014 z rodzaju Boletus przeniesiony do nowo utworzonego rodzaju Butyriboletus[1].
- Boletus appendiculatus subsp. pallescens Konrad 1929
- Boletus fechtneri Velen. 1922
- Boletus pallescens (Konrad) Singer 1936
W polskim piśmiennictwie mykologicznym był opisywany jako podgatunek borowika żółtobrązowego (Boletus appendiculatus subsp. pallescens) i Alina Skirgiełło nadała mu polską nazwę borowik blednący, a Władysław Wojewoda nazwę borowik żółtobrązowy, podgat. blednący[3]. Po przeniesieniu go do rodzaju Butyriboletus nazwy polskie stały się niespójne z nową nazwą naukową. W 2021 Komisja ds. Polskiego Nazewnictwa Grzybów Polskiego Towarzystwa Mykologicznego zarekomendowała używanie nazwy masłoborowik blednący[4].
Morfologia edytuj
Średnica 5–15 cm, kształt początkowo półkulisty, potem płaskołukowaty. Powierzchnia błyszcząca, naga, gładka, o barwie początkowo białosiwawej, potem bladobrązowej, po uciśnięciu zmieniająca się na czerwonobrązową[5].
Rurkowaty. Rurki wykrojone, o barwie początkowo cytrynowożółtej, potem żółtozielonawej. Po przecięciu lub uciśnięciu stają się sinozielone. Pory o tej samej barwie co rurki i również tak samo zmieniające barwę[5].
Wysokość 5–15 cm, grubość 2–6 cm, kształt początkowo jajowaty, potem walcowaty. Powierzchnia żółtawa z delikatną siateczką, a w dolnej połowie pierścieniowatym i rozmazanym pasem[5].
W kapeluszu i górnej części trzonu bladożółtawy, w dolnej części trzonu karminowoczerwony, przy rurkach siniejący. Bez wyraźnego smaku i zapachu[5], po przecięciu błękitnieje[6].
Występowanie i siedlisko edytuj
Występuje na ciepłych stanowiskach w lasach liściastych, zwłaszcza pod dębami i bukami, na wapiennych glebach[5].
Zanotowano występowanie w wielu krajach Europy, oraz w Maroku w Afryce Północnej[7]. W Polsce jest rzadki[3]. Jako podgatunek borowika żółtobrązowego znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status E – gatunek zagrożony wymarciem, którego przeżycie jest mało prawdopodobne, jeśli nadal będą działać czynniki zagrożenia[8]. Znajduje się na listach gatunków zagrożonych także w Austrii, Niemczech, Czechach, Estonii, Łotwie, Holandii, Szwecji, Finlandii, Słowacji[3].
Przypisy edytuj
- ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2015-10-25].
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2014-08-12].
- ↑ a b c d Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ Rekomendacja nr 1/2021 Komisji ds. Polskiego Nazewnictwa Grzybów Polskiego Towarzystwa Mykologicznego [online], Komisja ds. Polskiego Nazewnictwa Grzybów, 20 lutego 2021.
- ↑ a b c d e Pavol Škubla, Wielki atlas grzybów, Poznań: Elipsa, 2007, ISBN 978-83-245-9550-1.
- ↑ a b Markus Flück, Atlas grzybów. Oznaczanie, zbiór, użytkowanie, Delta, s. 144, ISBN 978-83-7175-858-4.
- ↑ Discover Life Maps [online] [dostęp 2017-01-10].
- ↑ Zbigniew Mirek i inni, Czerwona lista roślin i grzybów Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, PAN, 2006, ISBN 83-89648-38-5.