Michałów (gmina)
Michałów – gmina wiejska w województwie świętokrzyskim, w powiecie pińczowskim. W latach 1975–1998 gmina położona była w województwie kieleckim.
| gmina wiejska | |||||
 Siedziba Gminy Michałów | |||||
| Państwo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Województwo | |||||
| Powiat | |||||
| TERC |
2608032 | ||||
| Siedziba | |||||
| Wójt |
Bogusław Kowalczyk | ||||
| Powierzchnia |
112 km² | ||||
| Populacja (31.12.2021) • liczba ludności |
| ||||
| • gęstość |
41 os./km² | ||||
| Nr kierunkowy |
(+48) 41 | ||||
| Kod pocztowy |
28-411 | ||||
| Tablice rejestracyjne |
TPI | ||||
Adres urzędu: 11528-411 Michałów | |||||
| Szczegółowy podział administracyjny | |||||
| |||||
Położenie na mapie powiatu
| |||||
| 50°29′35″N 20°27′36″E/50,493056 20,460000 | |||||
| Strona internetowa | |||||
| Biuletyn Informacji Publicznej | |||||
Została utworzona 1 stycznia 1973 roku[4], w miejsce istniejącej od 1954 roku Gromady Michałów[5].
Siedziba gminy to Michałów.
Według danych GUS z dnia 31 grudnia 2021 roku gminę Michałów zamieszkiwało 4460 osób[1].
Położenie edytuj
Gmina Michałów ulokowana jest w południowo-zachodniej części Niecki Nidziańskiej, wchodzącej w skład Wyżyny Małopolskiej.
Przez Gminę Michałów przepływa rzeka Mierzawa stanowiąca prawy dopływ rzeki Nidy. Główny trakt komunikacyjny stanowi droga wojewódzka nr 766 z Morawicy do Węchadłowa.
Struktura powierzchni edytuj
Według danych z roku 2021 gmina Michałów ma obszar 112 km²[6], w tym:
- użytki rolne: 70%
- użytki leśne: 18%
Gmina stanowi 18,3% powierzchni powiatu.
Demografia edytuj
Dane GUS z 31 grudnia 2021 roku[1]:
| Opis | Ogółem | Kobiety | Mężczyźni | |||
|---|---|---|---|---|---|---|
| jednostka | osób | % | osób | % | osób | % |
| populacja | 4460 | 100 | 2222 | 49,8 | 2238 | 50,2 |
| gęstość zaludnienia (mieszk./km²) |
41 | 20,4 | 20,6 | |||
- Piramida wieku mieszkańców gminy Michałów w 2014 roku[1].
Oświata edytuj
Na terenie Gminy Michałów znajdują się cztery szkoły podstawowe. Placówki oświaty ulokowane są w miejscowościach: Michałów, Góry, Sędowice i Węchadłów. Przy szkołach tych działają również przedszkola.
Opieka zdrowotna i bezpieczeństwo edytuj
Opiekę zdrowotną mieszkańcom Gminy Michałów zapewniają Ośrodki Zdrowia w Michałowie, Górach i Sędowicach. Nad bezpieczeństwem czuwa Komenda Powiatowa Policji oraz Komenda Powiatowa PSP w Pińczowie wraz z jednostkami OSP Michałów i Pawłowice wchodzącymi w skład Krajowego Systemu Ratowniczo-Gaśniczego (KSRG).
Atrakcje turystyczne i miejsca pamięci edytuj
Jedną z głównych atrakcji Gminy jest Stadnina Koni Arabskich w Michałowie. Słynna na cały świat stadnina powstała w 1953 roku, a główny wpływ na wybór Michałowa, jako siedziby stadniny miało jego charakterystyczne położenie w dolinie, gdzie panuje specyficzny mikroklimat charakteryzujący się niewielką ilością opadów oraz płytką warstwą orną. Skutkiem tego jest korzystne dla hodowli koni czystej krwi arabskiej pękanie ziemi oraz wysychanie i więdnięcie roślin. Nie bez znaczenia również było to, że występujące tu gleby to zasobne w wapń rędziny, dzięki czemu hodowane tutaj konie mają bogato wykształconą tkankę kostną i mięśniową[8].
W południowym krańcu wsi Góry znajduje się pozostający w ruinie zespół dworski rodziny Dembińskich. Założony w II połowie XII wieku dwór był miejscem, w którym kultywowano polskie tradycje patriotyczne. Pochodzący z rodu Dembińskich chorąży krakowski Ignacy był posłem na Sejm Czteroletni, a w 1863 przebywał we dworze generał Marian Langiewicz. Obecny pałac powstał pod koniec XIX wieku. Na miejscowym cmentarzu parafialnym znajduje się pochodząca z 1839 roku kaplica grobowa rodu Dembińskich[9].
Opuszczony zespół dworski w Węchadłowie powstał ok. 1894 roku. W jego skład wchodzi również zbudowana 1927 roku kaplica pw. Serca Jezusowego oraz park. Nieopodal dworu znajduje się zbór ariański powstały w 1559 roku i przebudowany w roku 1860[10].
Na terenie gminy znajduje się wiele miejsc pamięci związanych z okresem II wojny światowej. Są to m.in.: grób Nieznanego Żołnierza na cmentarzu parafialnym w Michałowie, czy grób spoczywających na cmentarzu we Wrocieryżu trzech osób z rodziny Genzlów, wywodzących się z miejscowości Tur, a zamordowanych w lipcu 1943 roku przez żandarmerię w Wolicy. Ponadto nieopodal Sędowic znajduje się pomnik upamiętniający zabitych przez hitlerowców w listopadzie 1943 roku 12 mieszkańców Wrocieryża i Przezwód podejrzanych o działalność w ruchu oporu. Na cmentarzu w Górach pochowanych zostało 11 mieszkańców wsi rozstrzelanych w odwecie za zabicie kilkunastu hitlerowców podczas walk pod Kołkowem w październiku 1943 roku. Pomnik upamiętniający ofiary mordu znajduje się również nieopodal wsi Kołków[11].
Parafie edytuj
Sołectwa edytuj
Góry, Jelcza Mała, Jelcza Wielka, Karolów, Kołków, Michałów, Pawłowice, Polichno, Przecławka, Sadkówka, Sędowice, Tomaszów, Tur Dolny, Tur Górny, Tur-Piaski, Węchadłów, Wrocieryż, Zagajów, Zagajówek, Zawale Niegosławskie[2].
Sąsiednie gminy edytuj
Ludzie związani z gminą Michałów edytuj
- Ignacy Jaworowski – założyciel i wieloletni dyrektor Stadniny Koni w Michałowie,
- Jerzy Białobok – prezes Stadniny Koni w Michałowie w latach 1997–2016,
- Daniel Clementinus – pochodzący z Gór pastor kalwiński,
- Henryk Dembiński – żołnierz napoleoński, dowódca z okresu powstania listopadowego,
- Marian Ludwik Sochański – major artylerii Wojska Polskiego, ostatni przedwojenny starosta powiatu zamojskiego.
Wójtowie Michałowa edytuj
- Wiesława Łach (1990-1993)
- Bogusław Ziółkowski (1994-1998)
- Stanisław Szewczyk (1998-2010)
- Mirosław Walasek (2010-2023)
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d Gmina Michałów w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2023-04-27], liczba ludności w oparciu o dane GUS.
- ↑ a b BIP gminy, sołectwa
- ↑ a b Urząd Statystyczny w Kielcach
- ↑ Uchwała Nr XVII/79/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Kielcach z dnia 8 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie kieleckim (Dz. Urz. WRN w Kielcach z 1972 r. Nr 26, poz. 173)
- ↑ Podział administracyjny Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Warszawa: Urząd Rady Ministrów – Biuro do spraw Prezydiów Rad Narodowych, 1956.
- ↑ Raport o stanie gminy za rok 2021
- ↑ Logo gminy - Urząd - Gmina Michałów [online], www.michalow.pl [dostęp 2024-01-19] (pol.).
- ↑ Historia [online], www.stadninamichalow.pl [dostęp 2020-01-23] [zarchiwizowane z adresu 2019-12-29] (pol.).
- ↑ Góry - Urząd Gminy w Michałowie [online], www.michalow.pl [dostęp 2020-01-23] (pol.).
- ↑ Węchadłów - Urząd Gminy w Michałowie [online], www.michalow.pl [dostęp 2020-01-23] (pol.).
- ↑ Miejsca Pamięci Narodowej Na Terenie Gminy Michałów - Urząd Gminy W Michałowie [online], www.michalow.pl [dostęp 2020-01-23] (pol.).