Mingajny
Mingajny – wieś w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie lidzbarskim, w gminie Orneta. Wieś leży na Równinie Orneckiej, nad rzeką Drwęcą Warmińską, w historycznym regionie Warmia.
| wieś | |
 Kościół św. Wawrzyńca | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2011) |
481[2] |
| Strefa numeracyjna |
55 |
| Kod pocztowy |
11-130[3] |
| Tablice rejestracyjne |
NLI |
| SIMC |
0153910 |
Położenie na mapie gminy Orneta  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego  | |
Położenie na mapie powiatu lidzbarskiego  | |
 54°09′38″N 20°15′01″E/54,160556 20,250278[1]
| |
Historia edytuj
Założona w 1311 roku na prawie chełmińskim, w miejscu dawnej pruskiej osady Mynyen, przywilej lokacyjny wydał biskup warmiński Eberhard z Nysy. Na założenie wsi wydzielono 100 włók ziemi (ok. 1600 dzisiejszych hektarów), w tym 4 włóki zarezerwowano pod budowę kościoła. Po zniszczeniach wojennych w XV wieku biskup warmiński Łukasz Watzenrode odnowił w 1505 r. przywilej lokacyjny.
W czasach I Rzeczypospolitej wieś przynależała administracyjnie do księstwa warmińskiego prowincji wielkopolskiej Korony Królestwa Polskiego. Po I rozbiorze Polski w zaborze pruskim.
W latach 1954–1959 wieś należała i była siedzibą władz gromady Mingajny, po jej zniesieniu w gromadzie Lechowo. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa elbląskiego.
Zabytki edytuj
- kościół pw. św. Wawrzyńca zbudowany w latach 1350-1375[4], restaurowany w XVII i XVIII w. oraz na pocz. XX w. z neogotyckim wyposażeniem wnętrza. Szczególnie godny uwagi jest późnogotycki tryptyk umieszczony w ołtarzu głównym (ołtarz z 1649 r.). Pierwsze wzmianki o kościele pochodzą z przywileju lokacyjnego wsi z 1311 roku. W dokumencie z 1338 roku wspomniano o proboszczu. Istniejący w tym czasie drewniany kościół spłonął, dlatego w latach 1350-1375, wzniesiono kościół murowany. Świątynię odrestaurowano po zniszczeniach wojennych w latach 1688-1689. W 1717 roku wyremontowano wieżę, a w latach 1899-1901 kościół został znacznie rozbudowany - podwyższono i zasklepiono nawę, podwyższono wieżę, dobudowano prezbiterium i szeroki transept. W dniu 1 czerwca 1904 roku, kościół został na nowo konsekrowany. W 1931 roku przebudowano szczyty transeptu. Kościół został uszkodzony pod koniec II wojny światowej, ale szkody usunięto. Przy ścianie północnej znajduje się stara, gotycka zakrystia. Znaczna część wystroju świątyni pochodzi z okresu przebudowy z początku XX wieku.
- W główny neogotycki ołtarz wmontowano tryptyk z około 1520 roku, z wcześniejszego ołtarza szafkowego.
- boczne ołtarze: renesansowy św. Józefa i barokowy św. Mikołaja.
- W kruchcie pod wieżą znajduje się dużych rozmiarów krucyfiks z XVII wieku.
- W kościele znajdują się także cenne zabytki sztuki złotniczej, w tym m.in.: monstrancja z 1674 roku, a także puszka na komunikanty (cyborium) z XVII wieku, wykonane przez Michała Ruhnaua z Jezioran, kielich z pateną z drugiej połowy XVII wieku, lampka wieczna z 1700 roku, trybularza rokokowy, wykonany przez złotnika dobromiejskiego Antoniego Kriegera[5][6].
- W okolicznych lasach znajduje się część sieci umocnień tzw. "trójkąta lidzbarskiego".
Przypisy edytuj
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 80874
- ↑ Wieś Mingajny w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2019-12-19], liczba ludności w oparciu o dane GUS.
- ↑ Kod pocztowy Mingajny •• Wyszukiwarka, kody pocztowe, ulice, mapa [online], www.kodypocztowe.info [dostęp 2019-12-19].
- ↑ Piotr Skurzyński "Warmia, Mazury, Suwalszczyzna" Wyd. Sport i Turystyka - Muza S.A. Warszawa 2004 ISBN 83-7200-631-8 s. 142
- ↑ Kościół Świętego Wawrzyńca w Mingajnach - Nasza Warmia [online], naszawarmia.pl [dostęp 2020-03-06].
- ↑ Kościół pw. św. Wawrzyńca w Mingajnach – LEKSYKON KULTURY WARMII I MAZUR [online], leksykonkultury.ceik.eu [dostęp 2020-03-06].
Bibliografia edytuj
- Tomasz Darmochwał, Marek Jacek Rumiński: Warmia Mazury. Przewodnik, Białystok: Agencja TD, 1996. ISBN 83-902165-0-7, s. 135
Linki zewnętrzne edytuj
- Migehnen, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VI: Malczyce – Netreba, Warszawa 1885, s. 390.