Wikipedia

Monety euro

Monety euro są środkiem płatniczym we wszystkich krajach strefy euro. Pierwsze monety euro zostały wybite we Francji w 1998 r[1] Narodowe banknoty i monety miały pozostać w obiegu do momentu całkowitego przejścia na euro 1 stycznia 2002 roku (transakcje bezgotówkowe z kolei już w 1999 roku)[2].

Jedno euro dzieli się na 100 centów; bitych jest osiem rodzajów monet.

Dane techniczne[3] edytuj

Nominał Średnica (mm) Grubość (mm) Masa Rant Obraz rantu Tworzywo/metal
1 cent 16,25 mm 1,67 mm 2,30 g gładki   stal pokryta miedzią
(94,35% Fe, 5,65% Cu)
2 centy 18,75 mm 1,67 mm 3,06 g gładki z rowkiem  
5 centów 21,25 mm 1,67 mm 3,92 g gładki  
10 centów 19,75 mm 1,93 mm 4,10 g kształtowana z drobnym frezem
(40 rowków) 		  nordyckie złoto
(89% Cu, 5% Al, 5% Zn, 1% Sn)
20 centów 22,25 mm 2,14 mm 5,74 g gładki z 7 żłobieniami (hiszpański kwiat)  
50 centów 24,25 mm 2,38 mm 7,80 g kształtowany z drobnym frezem
(50 rowków) 		 
1 euro 23,25 mm 2,33 mm 7,50 g karbowany z przerwami (3 × 29 rowków)  

Pierścień: mosiądz
(75% Cu, 20% Zn, 5% Ni)
Rdzeń: miedzionikiel, nikiel, miedzionikiel

2 euro 25,75 mm 2,20 mm 8,50 g wytłaczany (każdy kraj ma własny grawerunek), drobno karbowana (252 rowki)  

Pierścień: miedzionikiel
(75% Cu, 25% Ni)
Rdzeń: mosiądz, nikiel, mosiądz

Konstrukcja edytuj

Monety o nominałach 1 i 2 euro składają się z pierścienia oraz rdzenia. Wykorzystano w nich technikę łączenia dwóch metali (tzw. technika bimetalowa). Monety 1 euro mają pierścień w kolorze złotym (miedzionikiel), a rdzeń w kolorze srebrnym (wykonany jest z 3 warstw: miedzioniklu, niklu i znów miedzioniklu). Z kolei 2 euro odwrotnie – pierścień srebrny (miedzionikiel), a rdzeń złoty (wykonany z 3 warstw: mosiądzu niklowego, niklu i ponownie mosiądzu niklowego).

Awers i rewers edytuj

Zgodnie z Dziennikiem Urzędowym Unii Europejskiej oraz tradycją numizmatyczną, awers określa kraj emitenta. W przypadku monet euro awersem jest strona narodowa, która przedstawia wybrany motyw danego kraju[4]. Rewersem monet euro jest strona wspólna, przedstawiająca nominał.

W niektórych tłumaczeniach rekomendacji Komisji Europejskiej – między innymi na język polski – pojawiały się niewłaściwe przekłady, co doprowadziło do błędnej interpretacji o niezgodności nazewnictwa z tradycja numizmatyczną. O ile w dokumencie z dnia 29 września 2003 zarówno w wersji angielskiej, jak i polskiej, mówi się o „narodowym awersie monet euro”, to w angielskiej wersji językowej rekomendacji z 19 grudnia 2008 zostało użyte zostało sformułowanie „the national sides of the euro coins”, a w polskiej wersji „rewersy narodowe monet euro”. Dla uniknięcia nieporozumień Komisja Europejska zamieściła sprostowanie do polskiej wersji językowej tego dokumentu, zgodnie z którym określenie „rewers narodowy” zostało zastąpione określeniem „strona narodowa”. Dla uniknięcia dalszych nieporozumień, w oficjalnych dokumentach zalecane jest właśnie używanie określeń strona wspólna oraz strona narodowa.

Strona wspólna (rewers) edytuj

Monety każdego kraju mają wspólne rewersy. Zostały zaprojektowane przez belgijskiego projektanta, Luca Luycxa, przez co znajdują się na nim jego inicjały „LL”.

Wszystkie monety mają po 12 gwiazd. Na monetach 1, 2 i 5 centów Europa przedstawiona jest jako kontynent w odniesieniu do świata. 10, 20 i 50 centów do 2007 roku obrazowały wyłącznie kraje strefy euro z wyraźnie zaznaczonymi granicami (wyjątkiem była np. Wielka Brytania). Obecnie przedstawiają całą Europę bez zaznaczenia granic między państwami, tak samo jak nominały 1 i 2 euro.

Strona narodowa (awers) edytuj

Każdy kraj należący do strefy euro i posiadający prawo do bicia monet, posiada własny rodzaj awersu. Monety poszczególnych państw to kolejno:

Z Andorą w 2011 roku zawarte zostało porozumienie walutowe, na mocy którego od 2013 państwo to może wydawać własne monety. Nie ma jednak podobnych umów z Kosowem czy z Czarnogórą[5].

Obecny wygląd edytuj

W celu uwzględnienia rozszerzenia Unii Europejskiej w 2004 i 2007 roku, zdecydowano się na małą zmianę wyglądu monet[6]. Nowy projekt zawiera wszystkie elementy starego, usunięto jednak granice kontynentalne, a państwa przedstawione są jako część kontynentu.

Cypr został umieszczony setki kilometrów bliżej w kierunku północno-zachodnim, tak aby zmieścił się na stylizowanej mapie. Na nominałach 1 i 2 euro wyspa przedstawiona jest bezpośrednio na wschód od kontynentalnej Grecji, natomiast na monetach 10, 20 i 50 centów leży dokładnie pod Kretą. Komisja Europejska chciała uwzględnić także Turcję na mapie, na co nie zgodziła się Rada Unii Europejskiej.

1-, 2- i 5-centówki pozostały niezmienione. Nie ma planów, aby znieść narodowe awersy na najmniejszych nominałach. Propozycję taką dała jednak Komisja Unii Europejskiej, w celu zmniejszenia kosztów produkcji monet[7].

Obecnie awers monet musi również zawierać nazwę państwa (zasada, której obecnie nie przestrzegają Niemcy i Grecja; Belgia, Francja i Włochy używają skrótu zamiast pełnej nazwy państwa).

W związku z zaleceniem Komisji Europejskiej z dnia 19 grudnia 2008[8] zmiany awersów nie są możliwe poza następującymi wyjątkami:

  • kiedy obecny wygląd strony narodowej monety nie jest do końca zgodny z wytycznymi unijnymi (np. Niemcy, Grecja, Holandia, Austria i Luksemburg – brak nazwy państwa-emitenta),
  • kiedy moneta przedstawia wizerunek głowy państwa, można jej wygląd zaktualizować najwcześniej po 15 latach (wyjątkiem jest abdykacja lub śmierć głowy państwa – wtedy zasada nie obowiązuje; tak jak stało się to po śmierci Jana Pawła II w Watykanie).

Obieg edytuj

Obieg monet euro (stan: sierpień 2009)[9]
Nominał Liczba monet w obiegu Udział ilościowy Wartość obiegowa Udział wartościowy
1 cent 20 479 mln 24% 205 mln € 1,0%
2 cent 16 605 mln 19% 332 mln € 1,6%
5 cent 13 944 mln 16% 697 mln € 3,3%
10 cent 10 934 mln 13% 1 093 mln € 5,2%
20 cent 8 587 mln 10% 1 717 mln € 8,2%
50 cent 4 956 mln 6% 2 478 mln € 11,8%
1 euro 6 126 mln 7% 6 126 mln € 29,2%
2 euro 4 161 mln 5% 8 321 mln € 39,7%
Razem 85 792 mln 100% 20 970 mln € 100%

W sierpniu 2009 roku w obiegu znajdowało się około 86 mld monet euro o łącznej wartości prawie 21 mld euro. Wartość obiegowa monet rośnie wraz z ich nominałem: 1% wartości obiegowej monet przypada na monety 1-centowe, ale aż 40% na monety 2 euro. Im większy nominał monety, tym jest ona mniej liczna (wyjątkiem jest nominał 1 euro – ta moneta jest liczniejsza od monety 50-centowej). W porównaniu z banknotami euro, monety stanowią jedynie 2,7% całkowitego obiegu gotówki o wartości około 768 mld euro[10].

Próby podrabiania edytuj

Zużyte monety o powyższych nominałach są niszczone poprzez oddzielenie pierścienia od rdzenia. Jedna z grup przestępczych działająca na terenie Chin i Niemiec wykorzystywała monety 1 i 2 euro, które zostały wycofane przez niemiecki bank centralny (Bundesbank). Następnie taki bilon był kupowany jako złom i wywożony do Chin. Tam ponownie je stapiano i wymieniano na gotówkę, przez co mogły wrócić do obiegu. Aferę wykryto w marcu 2011 roku, a gang zdążył podrobić 29 ton monet o wartości 6 mln euro[11].

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

  1. ↑ France mints first euro coin | data= 11 maja 1998
  2. ↑ The euro: the birth of a new currency| data=21 maja 1999
  3. ↑ Dane ze strony Europejskiego Banku Centralnego [dostęp 30 sierpnia 2011]
  4. ↑ Zalecenie Komisji z dnia 29 września 2003 r. w sprawie sposobu przeprowadzania zmian wzorów narodowych na awersach obiegowych monet euro (PDF), Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej L 264, 2003-10-15, s. 38-39; EU doc. nr C(2003) 3388. (ang.)
  5. ↑ Porozumienie walutowe między Unią Europejską a Księstwem Andory (PDF, 778 KB), [dostęp 2 stycznia 2012] (niem.)
  6. ↑ Komunikat prasowy Rady Europejskiej o nowym wyglądzie monet euro (PDF)
  7. ↑ Praktyczne aspekty euro [dostęp 10 czerwca 2012 (ang.)
  8. ↑ Zalecenie Komisji Europejskiej z dnia 19 grudnia 2008 roku w sprawie wytycznych co do stron narodowych monet euro
  9. ↑ Circulation of euro coins. stats.ecb.europa.eu. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-02-03)]. [dostęp 29 stycznia 2010]
  10. ↑ Aktualne dane na temat banknotów i monet euro (ang.)
  11. ↑ Niemiecko-chiński gang nielegalnie wyprodukował 29 ton monet euro [dostęp 10 czerwca 2012]
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Monety_euro&oldid=72243465”