Mulgara pręgoogonowa

Mulgara pręgoogonowa
	Dasycercus cristicauda
	(Krefft, 1867)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Nadrząd	torbacze
Rząd	niełazokształtne
Rodzina	niełazowate
Podrodzina	niełazy
Plemię	niełazy
Rodzaj	mulgara
Gatunek	mulgara pręgoogonowa
Synonimy
	Chaetocercus cristicauda Krefft, 1867;
	Chaetocercus cristicauda Krefft, 1867;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; bliski zagrożenia
	Zasięg występowania
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Mulgara pręgoogonowa^[3], mulgara^[4]^[a] (Dasycercus cristicauda) – gatunek ssaka z podrodziny niełazów (Dasyurinae) w obrębie rodziny niełazowatych (Dasyuridae).

Taksonomia edytuj

Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1867 roku austriacki zoolog i paleontolog Johann Ludwig Gerard Krefft nadając mu nazwę Chaetocercus cristicauda^[1]. Miejsce typowe według oryginalnego opisu to „Australia Południowa, prawdopodobnie okolice jeziora Alexandrina”^[1]^[5]^[6]^[7] jednak uważa się to za mało prawdopodobne, a okaz typowy mógł zostać odłowiony przez Waterhouse’a podczas jego podróży z Port Augusta do Coffin Springs^[8]. Holotyp to skóra i czaszka osobnika o nieokreślonej płci o sygnaturze AM M.11342 z kolekcji Muzeum Australijskiego; odłowiony przez brytyjskiego zoologa Fredericka George’a Waterhouse’a^[9].

Wcześniej w obrębie Dasycercus cristicauda umieszczano takson blythi^[5] jednak późniejsze badania molekularne z wykorzystaniem mtDNA i nDNA potwierdziły wyraźną rozbieżność między D. cristicauda i D. blythi^[10] wobec czeego oba taksony traktowane jako są traktowane jako dobrze zdefiniowane odrębne, siostrzane gatunki^[6]^[11]. Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World uznają ten gatunek za monotypowy^[6].

Etymologia edytuj

Dasycercus: gr. δασυς dasus „włochaty, kudłaty, gruby, gęsty”; κερκος kerkos „ogon”^[12].
cristicauda: łac. crista „czub, grzebień”^[13]; cauda „ogon”^[14].

Zasięg występowania edytuj

Mulgara pręgoogonowa występuje w Australii; ostatnio odnotowana tylko na pustyniach wzdłuż granic południowego Terytorium Północnego, środkowo-północnej Australii Południowej i południowo-zachodniego Queenslandu; dawniej bardziej rozpowszechniony w zachodniej i południowej Australii^[15]^[6]^[11].

Morfologia edytuj

Długość ciała (bez ogona) samic 12–17 cm, samców 13–23 cm, długość ogona samic 8–11 cm, samców 8–12,5 cm; masa ciała samic 65–120 g, samców 110–185 g^[15]^[11].

Ekologia edytuj

Występuje na piaszczystych pustyniach z kępkami trawy. Kształtem ciała przypomina kowari pustynnego i jak większość pokrewnych mu gatunków magazynuje tłuszcz w zgrubieniu u nasady ogona. Futro piaskowobrązowe na grzbiecie i białawe na spodzie ciała. Na górnej części ogona czarna pręga. Kryjówki składają się z pojedynczej prostej nory bądź z systemu tuneli z 5-6 wyjściami. W nocy mulgara poluje na małe gryzonie, jaszczurki i duże owady. Czasami chwyta także duże wije.

Status zagrożenia edytuj

W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody i Jej Zasobów został zaliczony do kategorii NT (ang. near threatened „bliski zagrożenia”)^[2].

Uwagi edytuj

↑ Nazwa mulgara używana jest również w odniesieniu do rodzaju Dasycercus.

Przypisy edytuj

↑ ^a ^b ^c ^d J.L.G. Krefft. On the classification of the small Dasyuridae of Australia, with descriptions of two new genera and one new species. „Proceedings of the Zoological Society of London”. For the year 1866, s. 435, 1866. (ang.).
↑ ^a ^b J.J. Woinarski J.J., A.A.A.A. Burbidge A.A.A.A., Dasycercus cristicauda, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016, wersja 2020-2 [dostęp 2020-07-24] (ang.).
↑ W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 7. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ Praca zbiorowa: Zwierzęta: encyklopedia ilustrowana. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005, s. 72. ISBN 83-01-14344-4.
↑ ^a ^b D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Dasycercus cristicauda. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2023-07-24].
↑ ^a ^b ^c ^d C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 60. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Dasycercus cristicauda (Krefft, 1867). [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-07-24]. (ang.).
↑ Parnaby, Ingleby i Divljan 2017 ↓, s. 306.
↑ Parnaby, Ingleby i Divljan 2017 ↓, s. 305.
↑ P.A. Woolley. The species of Dasycercus Peters, 1875 (Marsupialia: Dasyuridae). „Memoirs of Museum Victoria”. 62 (2), s. 213–221, 2005. DOI: 10.24199/j.mmv.2005.62.8. (ang.).
↑ ^a ^b ^c Class Mammalia. W: Lynx Nature Books (A. Monadjem (przedmowa) & C.J. Burgin (wstęp)): All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 43. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 216, 1904. (ang.).
↑ Jaeger 1944 ↓, s. 62.
↑ Jaeger 1944 ↓, s. 43.
↑ ^a ^b A. Baker: Family Dasyuridae (Carnivorous Marsupials). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 5: Monotremes and Marsupials. Barcelona: Lynx Edicions, 2015, s. 290. ISBN 978-84-96553-99-6. (ang.).

Bibliografia edytuj

Edmund C.E.C. Jaeger Edmund C.E.C., Source-book of biological names and terms, wyd. 1, Springfield: Charles C. Thomas, 1944, s. 1-256, OCLC 637083062 (ang.).
Chris Pavey, Jeff Cole, John Woinarski: Dasycercus blythi (format pdf). Threatened Species List. [dostęp 2008-02-15]. (ang.).
H.E. Parnaby, S. Ingleby & A. Divljan. Type specimens of non-fossil mammals in the Australian Museum, Sydney. „Records of the Australian Museum”. 69 (5), s. 277–420, 2017. (ang.).

[a-5] Nazwa mulgara używana jest również w odniesieniu do rodzaju Dasycercus.

[Krefft-1] J.L.G. Krefft. On the classification of the small Dasyuridae of Australia, with descriptions of two new genera and one new species. „Proceedings of the Zoological Society of London”. For the year 1866, s. 435, 1866. (ang.).

[iucn-2] J.J. Woinarski J.J., A.A.A.A. Burbidge A.A.A.A., Dasycercus cristicauda, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016, wersja 2020-2 [dostęp 2020-07-24] (ang.).

[Cichocki&inni-3] W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 7. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[pwn-4] Praca zbiorowa: Zwierzęta: encyklopedia ilustrowana. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005, s. 72. ISBN 83-01-14344-4.

[msw-6] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Dasycercus cristicauda. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2023-07-24].

[icmw-7] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 60. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).

[mdd-8] N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Dasycercus cristicauda (Krefft, 1867). [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-07-24]. (ang.).

[CITEREFParnabyInglebyDivljan2017[https://www.biodiversitylibrary.org/page/59848935_306]-9] Parnaby, Ingleby i Divljan 2017 ↓, s. 306.

[CITEREFParnabyInglebyDivljan2017[https://www.biodiversitylibrary.org/page/59848934_305]-10] Parnaby, Ingleby i Divljan 2017 ↓, s. 305.

[woo-11] P.A. Woolley. The species of Dasycercus Peters, 1875 (Marsupialia: Dasyuridae). „Memoirs of Museum Victoria”. 62 (2), s. 213–221, 2005. DOI: 10.24199/j.mmv.2005.62.8. (ang.).

[amw-12] Class Mammalia. W: Lynx Nature Books (A. Monadjem (przedmowa) & C.J. Burgin (wstęp)): All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 43. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).

[Palmer-13] T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 216, 1904. (ang.).

[CITEREFJaeger1944[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=mdp.39015072139499;view=1up;seq=92_62]-14] Jaeger 1944 ↓, s. 62.

[CITEREFJaeger1944[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=mdp.39015072139499;view=1up;seq=73_43]-15] Jaeger 1944 ↓, s. 43.

[Baker-16] A. Baker: Family Dasyuridae (Carnivorous Marsupials). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 5: Monotremes and Marsupials. Barcelona: Lynx Edicions, 2015, s. 290. ISBN 978-84-96553-99-6. (ang.).

[3]

[4]

[a]

[1]

[2]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]