Murzyńskość (historia medycyny)
Murzyńskość (ang. Negritude) – zaproponowana przez Benjamina Rusha, nieprzyjęta szerzej i obecnie uznawana za nieopartą na naukowych dowodach, jednostka chorobowa skutkująca ciemnym kolorem skóry[1].
Historia edytuj
Pogląd, zgodnie z którym ciemny kolor skóry jest wynikiem wystawienia na intensywne słońce wielu pokoleń, był dominujący od czasów Hipokratesa[2]. W czasach nowożytnych dyskusja nad różnicami między ludźmi odżyła i stała się przedmiotem debat wśród badaczy różnych specjalności. W 1787 amerykański duchowny Samuel Stanhope Smith ogłosił tezę, że Europejczycy, jeśli będą przebywać przez wiele pokoleń w klimacie Ameryki Północnej, upodobnią się do rdzennych mieszkańców Ameryki. W odpowiedzi na ten pogląd Benjamin Rush, jeden z ojców założycieli Stanów Zjednoczonych, profesor Uniwersytetu Pensylwanii i pionier amerykańskiej psychiatrii, przedstawił inną hipotezę odmienności w ubarwieniu ludzkiej skóry. W 1792 wygłosił wykład w Amerykańskim Towarzystwie Filozoficznym[3], w którym wskazywał, że czarny kolor skóry jest patologią oraz stanowi objaw dziedzicznej choroby skóry podobnej do trądu[2]. Rush omawiał różne cechy charakterystyczne czarnej odmiany człowieka, wskazywał na przypadki bielactwa nabytego i przebieg trądu.
Rush był jednym z czołowych abolicjonistów, dążących nie tylko do zniesienia niewolnictwa, ale także do uznania wszystkich ludzi za równych. U podstaw jego poglądów leżało chrześcijańskie przekonanie, że ludzkość pochodzi od jednej pary – Adama i Ewy. Rush uważał, że jego koncepcja pozwala zachować wiarę w pochodzenie człowieka od pary prarodziców, co uznawał za wiarę przystępną i podzielaną przez wszystkich ludzi. Uznawał, że jego pomysł przyczynia się do wzmocnienia wiary w Boga, a także pozwala „usunąć materialne przeszkody będące na drodze do uznania tych dobrodziejstw, które ono wzbudza”[1].
Chociaż według ówczesnych standardów jego poglądy nie były uznawane za rasistowskie, współcześnie ocenia się je inaczej. Rush uznał wyższość ludzi rasy białej, niezakażonych murzyńskością. Czarny kolor skóry uznawał za chorobę, z której trzeba ludzi leczyć. Sprzeciwiał się też małżeństwom pomiędzy ludźmi o białej barwie skóry i o ciemnej barwie skóry. Obawiał się, że takie związki doprowadziłyby do zwiększenia liczby czarnoskórych osób w społeczeństwie, co w myśl swoich poglądów interpretował jako rozszerzanie się zakażenia[1]. Z drugiej strony zaznaczał, że osoby czarnoskóre jako chore należy traktować z podwójną dozą człowieczeństwa, a wyższość białych i, jak to określił, tyranizowanie przez nich czarnych, uznawał za przejawy ignorancji i braku człowieczeństwa[3].
Poglądy Rusha nie znalazły wielu zwolenników[2]. Obecnie koncepcję murzyńskości określa się jako absurdalną[1]. Uznaje się ją za jedną z wczesnych naukowych prób pogodzenia obserwowalnej różnorodności ludzi z poglądami na fundamentalną jedność ludzkości[2].
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d Nasierowski 2012 ↓.
- ↑ a b c d Bynum 2002 ↓.
- ↑ a b Wykład opublikowano siedem lat później: Benjamin Rush, Observations Intended to Favour a Supposition That the Black Color (As It Is Called) of the Negroes Is Derived from the Leprosy, „Transactions of the American Philosophical Society”, 4, American Philosophical Society, 1799, s. 289–297..
Bibliografia edytuj
- Tadeusz Nasierowski, ''Dzieje psychiatrii. Główne wydarzenia, osoby i tendencje rozwojowe'', [w:] Janusz Rybakowski, Stanisław Pużyński, Jacek Wciórka (red.), Psychiatria, t. I. Podstawy psychiatrii, Wrocław: Elsevier, 2012, s. 24–25, ISBN 978-83-7609-114-3.
- Bill Bynum, Black Skin, „The Lancet”, 360, Elsevier, 2002, s. 346.