Wikipedia

Nornik śródziemnomorski

gatunek gryzonia

Nornik śródziemnomorski[10] (Microtus duodecimcostatus) – gatunek ssaka z podrodziny karczowników (Arvicolinae) w obrębie rodziny chomikowatych (Cricetidae), występujący w Europie Zachodniej[9][11].

Nornik śródziemnomorski
Microtus duodecimcostatus[1]
(Selys-Longchamps, 1839)
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ssaki

Podgromada

żyworodne

Infragromada

łożyskowce

Rząd

gryzonie

Podrząd

Supramyomorpha

Infrarząd

myszokształtne

Nadrodzina

myszowe

Rodzina

chomikowate

Podrodzina

karczowniki

Plemię

Arvicolini

Rodzaj

nornik

Podrodzaj

Terricola

Gatunek

nornik śródziemnomorski

Synonimy
  • Arvicola duodecimcostatus de Sélys-Longchamps, 1839[2]
  • Arvicola ibericus Gerbe, 1854[3]
  • Pitymys ibericus centralis G.S. Miller, 1908[4]
  • Pitymys ibericus regulus G.S. Miller, 1908[5]
  • Pitymys ibericus fuscus G.S. Miller, 1908[5]
  • Pitymys provincialis G.S. Miller, 1909[6]
  • Pitymys ibericus pascuus G.S. Miller, 1911[7]
  • Pitymys flavescens Cabrera, 1924[8]
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[9]

Zasięg występowania
Mapa występowania
Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Zasięg występowania edytuj

Nornik śródziemnomorski występuje w południowej i południowo-wschodniej Francji oraz na Półwyspie Iberyjskim (Hiszpania, Portugalia i Andora)[9][12].

Taksonomia edytuj

Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1839 roku belgijski zoolog Edmond de Sélys-Longchamps nadając mu nazwę Arvicola duodecimcostatus[2]. Holotyp pochodził z Montpellier we Francji[11].

M. duodecimcostatus należy do podrodzaju Terricola i grupy gatunkowej duodecimcostatus[12]. Dawniej umieszczany w Pitymys[12]. Tworzy grupę siostrzaną z M. lusitanicus[12]. Obydwa gatunki nie są w pełni izolowane reprodukcyjnie; badania molekularne pozwoliły odnaleźć historyczną introgresję mtDNA z M. duodecimcostatus do M. lusitanicus, a także zidentyfikowały niedawne mieszańce[12]. Na podstawie wielkości, koloru i stopnia proodoncji rozpoznano do siedmiu podgatunków, ale te cechy są obecnie uważane za kliniczne[12]. Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World uznają ten takson za gatunek monotypowy[12].

Etymologia edytuj

  • Microtus: gr. μικρος mikros „mały”; ους ous, ωτος ōtos „ucho”[13].
  • duodecimcostatus: łac. duadeni „po dwanaście”[14]; costatus „odnoszące się do żeber”, od costa, costae „żebro”[15].

Morfologia edytuj

Długość ciała (bez ogona) 80–111 mm, długość ogona 19–35 mm; masa ciała 19–32 g[16].

Występowanie i biologia edytuj

Jest on spotykany od poziomu morza do 2250 m n.p.m.[9] W osadach jaskiniowych o wieku górnopaleolityczno–neolitycznym w środkowej Portugalii występują szczątki tych gryzoni i pokrewnych norników luzytańskich; tylko drugi gatunek żyje obecnie na tych terenach. To wskazuje, że dawniej zasięg nornika śródziemnomorskiego był większy niż obecnie[11].

Nornik śródziemnomorski występuje na terenach otwartych z dość grubą warstwą luźnej gleby, w której może kopać swoje nory. Jest spotykany na polach, pastwiskach i w sadach, a także na terenach porośniętych krzewami[9]. Gryzoń ten jest dobrym pływakiem, co częściowo tłumaczy jego obecność na terenach rozdzielonych przez duże rzeki, stanowiące bariery dla innych małych ssaków[11].

W południowo-zachodniej Hiszpanii występują w naturze osobniki całkowicie albinotyczne[11].

Populacja edytuj

Zasięg występowania nornika śródziemnomorskiego jest duży, jego liczebność jest stabilna. Zagęszczenie populacji może być duże, rekordowo stwierdzono występowanie nawet 400–600 gryzoni na hektar. Jest on uznawany za szkodnika. Tępienie tych gryzoni może prowadzić do lokalnych spadków populacji, ale nie ma dowodów na ogólne zmniejszanie się jego liczebności. Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody uznaje nornika śródziemnomorskiego za gatunek najmniejszej troski[9].

Przypisy edytuj

  1. ↑ Microtus duodecimcostatus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. ↑ a b E. de Sélys-Longchamps. Campagnols inédits. „Revue zoologique”. 1839, s. 8, 1839. (fr.). 
  3. ↑ Z. Gerbe. Observations sur l’A. incertus. „Revue et Magasin de Zoologie pure et Appliquée”. 2e série. 6, s. 400, 1854. (fr.). 
  4. ↑ Miller 1908 ↓, s. 205.
  5. ↑ a b Miller 1908 ↓, s. 206.
  6. ↑ G.S. Miller. Twelve new European mammals. „The Annals and Magazine of Natural History”. Eight series. 3, s. 420, 1909. (ang.). 
  7. ↑ G.S. Miller. New names for two European voles. „Proceedings of the Biological Society of Washington”. 24, s. 39, 1911. (ang.). 
  8. ↑ Á. Cabrera. Sobre algunos Microtinae de Cataluña. „Trabajos del Museo de Ciencias Naturales de Barcelona”. 7 (3), s. 13, 1924. (hiszp.). 
  9. ↑ a b c d e f S. Aulagnier, Microtus duodecimcostatus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016, wersja 2021-2 [dostęp 2021-12-05] (ang.).
  10. ↑ Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 237. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
  11. ↑ a b c d e D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Microtus (Terricola) duodecimcostatus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-12-05].
  12. ↑ a b c d e f g C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 364. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
  13. ↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 424, 1904. (ang.). 
  14. ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 76.
  15. ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 60.
  16. ↑ U. Pardiñas, P. Myers, L. León-Paniagua, N.O. Garza, J. Cook, B. Kryštufek, R. Haslauer, R. Bradley, G. Shenbrot & J. Patton. Opisy gatunków Cricetidae: U. Pardiñas, D. Ruelas, J. Brito, L. Bradley, R. Bradley, N.O. Garza, B. Kryštufek, J. Cook, E.C. Soto, J. Salazar-Bravo, G. Shenbrot, E. Chiquito, A. Percequillo, J. Prado, R. Haslauer, J. Patton & L. León-Paniagua: Family Cricetidae (True Hamsters, Voles, Lemmings and New World Rats and Mice). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (red. red.): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 345. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).

Bibliografia edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Nornik_śródziemnomorski&oldid=72466032”