Obrost zmienny
Obrost zmienny (Physcia dubia (Hoffm.) Lettau – gatunek grzybów z rodziny obrostowatych (Physciaceae)[1]. Ze względu na współżycie z glonami zaliczany jest do porostów[2].
 Obrost zmienny (szary) i złotorost postrzępiony (żółtozielony) | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
obrost zmienny |
| Nazwa systematyczna | |
| Physcia dubia (Hoffm.) Lettau Hedwigia 52: 254 (1912) | |
Systematyka i nazewnictwo edytuj
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Physcia, Physciaceae, Caliciales, Lecanoromycetidae, Lecanoromycetes, Pezizomycotina, Ascomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy gatunek ten opisany został w 1796 przez G. F. Hoffmanna jako Lobaria duba. Do rodzaju Physcia przeniósł go G. Lettau w 1912 r. i nazwa nadana przez tegoż autora jest obecnie według Index Fungorum prawidłowa.
Niektóre synonimy nazwy naukowej[3]:
- Lobaria dubia Hoffm. 1796
- Parmelia dubia (Hoffm.) Röhl. 1813
- Physcia caesia var. dubia (Hoffm.) Th. Fr. 1871
- Physcia caesia var. teretiuscula (Ach.) Nyl. 1861
- Physcia teretiuscula (Ach.) Lynge 1916
- Placodium dubium (Hoffm.) Frege 1812
Nazwa polska według W. Fałtynowicza[2].
Morfologia edytuj
Plecha listkowata, tworząca rozetki o średnicy 2–4 cm. Zawiera glony protokokkoidalne. Zazwyczaj plechy występują licznie obok siebie, tworząc murawkowate skupiska. Górna powierzchnia plechy ma barwę białawą lub szarawą. Plecha do podłoża przylega, lub odstaje na końcach. Jest głęboko wcinana, jej odcinki są płaskie lub nieco wypukłe i mają szerokość do 1,2 mm. Końce odcinków są wachlarzowato poszerzone i nie posiadają rzęsek, występują na nich natomiast soralia, ale bez izydiów. Dolna strona plechy ma barwę białawą lub białocielistą, miejscami (rzadko) występują na niej jasne lub brunatnawe chwytniki[4].
Reakcje barwne: kora górna K+ żółty, C–, KC–, P+ żółte; rdzeń K, C, KC–, P–[5].
Soralia znajdują się na końcach odcinków plechy, są płaskie, wargowe, często językowato wywinięte i mają barwę od białej do szarawej. Apotecja spotyka się bardzo rzadko. Mają średnicę do 2 mm, czerwonobrunatne i zazwyczaj białawo przyprószone tarczki i gładkie lub nieco karbowane brzeżki. W jednym worku powstaje po 8 dwukomórkowych, brunatnych askospor o zgrubiałych ścianach[4]. Mają rozmiar 16–24(–28) × 6–10 μm. Pyknidia są rzadkie, cylindryczne konidiospory mają rozmiary 4–6 × 1 um[5].
Występowanie i siedlisko edytuj
Gatunek kosmopolityczny, występujący na wszystkich kontynentach łącznie z Antarktydą, także na wielu wyspach, m.in. na Grenlandii[6]. W Polsce pospolity w całym kraju. Główne siedlisko jego występowania to kora drzew liściastych, szczególnie poza zwartymi kompleksami leśnymi (w miejscach bardziej słonecznych). Rzadko spotykany jest na drewnie i na skalnym podłożu[4].
Gatunki podobne edytuj
Podobny morfologicznie jest obrost drobny (Physcia tenella) i obrost wzniesiony (Physcia adscendens), jednak łatwo je odróżnić, gdyż na brzegach plechy posiadają długie rzęski, których brak u obrostu zmiennego[4].
Przypisy edytuj
- ↑ a b Index Fungorum [online] [dostęp 2020-10-13] (ang.).
- ↑ a b Wiesław Fałtynowicz, The Lichenes, Lichenicolous and allied Fungi of Poland. Krytyczna lista porostów i grzybów naporostowych Polski, Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera PAN, 2003, ISBN 83-89648-06-7
- ↑ Species Fungorum. [dostęp 2013-11-12]. (ang.).
- ↑ a b c d Wójciak Hanna, Porosty, mszaki, paprotniki, Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza, 2010, ISBN 978-83-7073-552-4
- ↑ a b Consortium of North American Lichen Herbaria. [dostęp 2014-05-30].
- ↑ Discover Life Maps [online] [dostęp 2014-04-18].