Oficerski Trybunał Orzekający
Oficerski Trybunał Orzekający (OTO) – trybunał Wojska Polskiego II RP.
Historia OTO edytuj
Oficerski Trybunał Orzekający został ustanowiony dekretem L. N.D. 1305 Naczelnego Wodza Wojsk Polskich Józefa Piłsudskiego z 25 września 1919 roku.
Do zakresu działania Trybunału należały sprawy
- oficerów Wojska Polskiego, wobec których zostały sformułowane zarzuty o czyny nieetyczne popełnione w czasie służby przed wstąpieniem do Wojska Polskiego polegające na nieprzyznawaniu się do narodowości polskiej, wrogim odnoszeniu się do Narodu Polskiego lub wrogim występowaniu przeciwko idei Państwa Polskiego itp.,
- oficerów Państw zaborczych ubiegających się o przyjęcie do Wojska Polskiego, wobec których zostały sformułowane zarzuty określone w pkt 1, a ponadto „zgłoszenia się zamiast do Wojsk lub formacji polskich - do Wojsk lub formacji obcych”,
- oficerów Wojska Polskiego oskarżonych o zachowania niehonorowe, przekazane Trybynałowi do rozpatrzenia przez Ministra Spraw Wojskowych,
- przyjęcia do Wojska Polskiego lub zatrzymania w Wojsku Polskim oficerów niebędących Polakami oraz „orzekanie w sprawach pod tym względem wątpliwych”.
Trybunał składał się z ośmiu członków i ośmiu zastępców. Sekretarza Trybunału wyznaczał szef Departamentu IV Personalnego Ministerstwa Spraw Wojskowych. Zebrania Trybunału zwoływał i przewodniczył im przewodniczący bądź jego zastępca. W przypadku niemożności przybycia na zebrania członków Trybunału, w ich miejsce byli powoływani ich zastępcy.
Trybunał podejmował uchwały zwykłą większością głosów w obecności co najmniej pięciu członków lub ich zastępców. Przewodniczący nie brał udziału w głosowaniu, lecz miał głos rozstrzygający w razie równej ilości głosów. Przewodniczący, po zbadaniu sprawy przez Trybunał, przedstawiał orzeczenie wraz z pisemnym uzasadnieniem Ministrowi Spraw Wojskowych. Minister mógł zatwierdzić orzeczenie Trybunału i przedstawić je Naczelnemu Wodzowi z wnioskiem o usunięcie oficera, ewentualnie mógł nie zatwierdzić orzeczenia i zwrócić je Trybunałowi celem ponownego rozpatrzenia sprawy. Zwrot sprawy do ponownego rozpatrzenia wymagał sporządzenia przez Ministra pisemnego uasadnienia. Minister rozstrzygał wszystkie wątpliwości wynikające ze stosowania dekretu. Akta Trybunału były przechowywane w Departamencie IV Personalnym Ministerstwa Spraw Wojskowych.
Tym samym dekretem Naczelny Wódz mianował wszystkich członków trybunału i ich zastępców, a spośród nich przewodniczącego i jego zastępcę:
- członek i przewodniczący - gen. broni Józef Haller z byłej Armii Polskiej we Francji,
- zastępca członka i zastępca przewodniczącego - gen. ppor. Aleksander Osiński z byłej armii rosyjskiej,
- członek - gen. ppor. Edmund Hauser z byłej c. i k. Armii,
- zastępca członka - gen. ppor. Tadeusz Wiktor z byłej c. i k. Armii,
- członek - ppłk SG Stanisław Burhardt-Bukacki z byłych Legionów Polskich,
- zastępca członka - mjr p.d. SG Zygmunt Platowski z byłych Legionów Polskich,
- członek - ppłk Stanisław Taczak z byłej armii niemieckiej.
- zastępca członka - por. Edmund Bartkowski z byłej armii niemieckiej,
- członek - mjr lek. Bronisław Nakoniecznikow-Klukowski z byłej armii rosyjskiej,
- zastępca członka - rtm. Stanisław Lubiński,
- członek - płk Mieczysław Kuliński z byłej c. i k. Armii,
- zastępca członka - kpt. Karol Matkowski,
- członek - kpt. Kazimierz Młodzianowski z byłych Legionów Polskich,
- zastępca członka - rtm. Janusz Jagrym-Maleszewski z byłych Legionów Polskich,
- członek - ppłk Jakub Krzemieński z byłych Legionów Polskich,
- zastępca członka - mjr Jerzy Dudrewicz[1].
Usunięcie oficera oznaczało „pozbawienie [go] stopnia oficerskiego na mocy orzeczenia Oficerskiego Trybunału Orzekającego”. Decyzję podejmował Naczelny Wódz. Decyzja miała postać dekretu, który był ogłaszany w Dzienniku Personalnym Ministerstwa Spraw Wojskowych.
Dekretem L. 8423/V.P.B. z 28 marca 1922 roku Naczelny Wódz pozbawił stopnia oficerskiego kapitana rezerwy Oskara Sheybala z 17 Pułku Piechoty i podporucznika Piotra Daszuka z 8 Pułku Piechoty Legionów[2].
Dekretem L. 10964/V.P.B. z 9 kwietnia 1922 roku Naczelny Wódz pozbawił stopnia oficerskiego kapitana lekarza Lejzora Prybulskiego na mocy orzeczenia OTO z 26 lipca 1921 roku.
Dekretem L. 14096/V.P.B. z 9 kwietnia 1922 roku Naczelny Wódz pozbawił stopnia oficerskiego:
- mjr Józefa Kloba dowódcę Pułku Artylerii Najcięższej,
- por. Pawła Wyrzykowskiego z 85 Pułku Piechoty,
- por. Fryderyka Medlingera z 32 Pułku Piechoty,
- ppor. Feliksa Nabywanieca z 2 Pułku Wojsk Kolejowych[3].
Po zakończeniu wojny z bolszewikami i przejściu wojska na organizację pokojową Trybunał został umieszczony w strukturze Departamentu IX Sprawiedliwości Ministerstwa Spraw Wojskowych. Departament IX miał swoją siedzibę na Placu Saskim 5 w Warszawie, a Trybunał na Krakowskim Przedmieściu 64 w Warszawie. Trybunał był traktowany jako „instytucja przejściowa Ministerstwa Spraw Wojskowych”. Zakładano, że po rozpoznaniu wszystkich spraw, zostanie zlikwidowany. Przewidywania nie sprawdziły się. Trybunał funkcjonował do września 1939 roku[4].
31 marca 1927 roku Minister Spraw Wojskowych powołał 13 nowych członków Trybunału[5].
24 marca 1928 roku Minister Spraw Wojskowych, marszałek Polski Józef Piłsudski zarządził przeniesienie Oficerskiego Trybunału Orzekającego z Warszawy do Modlina[6].
Członkowie Oficerskiego Trybunału Orzekającego edytuj
Przewodniczący trybunału edytuj
- gen. broni Józef Haller (od 25 IX 1919)
- gen. por. Józef Leśniewski (22 IX 1920 – )
- gen. por. Jan Jacyna (1922 – )
- tyt. gen. broni Jan Rządkowski (– 31 V 1923)
- gen. dyw. Karol Schubert (4 IV 1924 – 25 III 1925[7])
- gen. bryg. Michał Tokarzewski-Karaszewicz (17 III 1927 – 21 III 1929 → dowódca 25 DP[8])
- płk kaw. Czesław Kozierowski (1939)[9]
Zastępcy przewodniczącego trybunału edytuj
- gen. ppor. Aleksander Osiński (od 25 IX 1919)
- gen. dyw. Władysław Frankowski (– 1922)
- gen. ppor. Jan Sawicki (od 28 III 1922[10])
- płk kaw. Mikołaj Antoni Koiszewski (p.o. od 1 X 1929[11])
- płk uzbr. Bolesław Paweł Sikorski (od 11 IV 1933)
- płk uzbr. inż. Kazimierz Kieszniewski (od 1 VII 1934[12])
- płk piech. mgr Kazimierz Rybicki (– IX 1939[9])
Członkowie trybunału edytuj
- gen. ppor. Roman Kawecki (od 28 III 1922)
- płk KS Bronisław Karol Sikorski (do 28 IV 1922)
- ppłk KS Edmund Wełdycz (od 28 IV 1922[13])
- mjr piech. Stanisław Jaster (do 1923)[14]
- gen. bryg. Leon Pachucki (1 II 1924 - 15 IV 1925)
- płk geogr. Jerzy Salecki (od IV 1924[15])
- płk piech. Marian Sieleżyński (od 1 II 1925[16])
- płk piech. Adolf Paqualen (od 16 II 1926[17])
- płk piech. Włodzimierz Bokszczanin (od 31 III 1926)
- płk piech. Henryk Weiss (od 31 III 1926)
- płk piech. Franciszek Kristinus (od 31 III 1927)
- płk piech. Stanisław Tarabanowicz (od 31 III 1926)
- płk piech. Stanisław Wrzaliński (od 31 III 1926)
- płk SG Euzebiusz Hauser (od 31 III 1926)
- płk piech. Edmund Koczorowski (od 31 III 1926)
- płk piech. Konstanty Oświeciński (od 31 III 1926)
- ppłk SG Stanisław II Ostrowski (IV – X 1927)
- płk kaw. Henryk Budkowski (od 31 III 1926)
- płk kaw. Władysław Fibich (od 31 III 1926)
- płk kaw. Stanisław Pomiankowski (od 31 III 1926)
- płk art. Stanisław I Ostrowski (od 31 III 1927)
- gen. bryg. Władysław Bejnar (od 1926)[18]
- płk piech. Stanisław Jetel (VII 1927 – III 1929)
- płk piech. Franciszek Stutzmann (VII 1927 - III 1929)
- płk piech. Bolesław Piotrowski (1928)[19]
- płk piech. Ryszard Waniczek (do 12 III 1929[20])
- płk piech. Władysław Wojtkiewicz (od 12 III 1929)
- płk kaw. Mikołaj Antoni Koiszewski (od 12 III 1929)
- płk dypl. kaw. Mieczysław Pożerski (12 III 1929)
- płk kaw. Cyprian Bystram (12 III 1929)[21]
- płk kaw. inż. Zygmunt Podhorski (12 III 1929)
- płk art. Bronisław Kuczewski (12 III 1929)
- płk art. Franciszek Szczuka (12 III 1929[22])
- ppłk piech. Wacław Zbrowski (od 12 III 1929[23])
- płk piech. Stanisław Juszczacki (1932)[21]
- płk dypl. kaw. Marian Słoniński (1 IX 1932[24] – †21 IV 1936)
- płk kaw. Spirydion Koiszewski (IX 1932 – 30 VI 1934)
- płk uzbr. Bolesław Paweł Sikorski (do 11 IV 1933 → zastępca przewodniczącego OTO)
- płk dypl. piech. Mikołaj Freund-Krasicki (do IX 1939)
- płk piech. Alfred Jan Vogel (od I 1928) [25])
Zastępcy członków edytuj
- płk pd SG inż. Michał Bajer (do 25 IX 1924)
- ppłk SG Bronisław Regulski (do 25 IX 1924)
- ppłk SG Adam Koc (do 25 IX 1924)
- ppłk SG Jan Ignacy Zakrzewski
- ppłk piech. Romuald Żurakowski (do 25 IX 1924)
- mjr piech. Stanisław Jaster (do 25 IX 1924)
- płk KS Jerzy Dudrewicz (do 25 IX 1924[26])
- ppłk uzbr. inz. Kazimierz Jakowski (do 25 IX 1924[26])
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ Dziennik Rozkazów Wojskowych Nr 93 z 25 października 1919 roku, poz. 3572. Almanach oficerski na rok 1923/24', zeszyt 3, Wojskowy Instytut Naukowo-Wydawniczy, Warszawa 1923, s. 49.
- ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 9 z 14 kwietnia 1922 roku, s. 311.
- ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 11 z 6 maja 1922 roku, s. 346.
- ↑ Regina Czarnecka, Organizacja Ministerstwa Spraw Wojskowych (MSWojsk.) w latach 1918-1921, Biuletyn Wojskowej Służby Archiwalnej Nr 27, Centralne Archiwum Wojskowe, Warszawa 2005, s. 117. Almanach oficerski na rok 1923/24', zeszyt 2, Wojskowy Instytut Naukowo-Wydawniczy, Warszawa 1923, s. 29. Rocznik Oficerski 1923, Ministerstwo Spraw Wojskowych, Oddział V Sztabu Generalnego Wojska Polskiego, Warszawa 1924, s. 1829. Rocznik Oficerski 1924, Ministerstwo Spraw Wojskowych, Oddział V Sztabu Generalnego Wojska Polskiego, Warszawa 1924, s. 1673.
- ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 11 z 31 marca 1927 roku, s. 97.
- ↑ Dziennik Rozkazów Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 8 z 24 marca 1928 roku, poz. 97.
- ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 40 z 5 kwietnia 1925 roku, s. 190.
- ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 10 z 19 marca 1927 roku, s. 93.
- ↑ a b Ryszard Rybka, Kamil Stepan, Rocznik Oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939, Biblioteka Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego tom 29, Fundacja CDCN, Kraków 2006, ISBN 978-83-7188-899-1, s. 7, 432.
- ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 9 z 14 kwietnia 1922 roku, s. 306.
- ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 3 z 29 stycznia 1929 roku, s. 38.
- ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 11 z 7 czerwca 1934 roku, s. 149.
- ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 13 z 8 czerwca 1922 roku, s. 382.
- ↑ Wykaz Legionistów Polskich 1914–1918. Stanisław Jaster. Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. [dostęp 2015-03-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (4 marca 2016)].
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 41 z 26 kwietnia 1924 roku, s. 236.
- ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 27 z 6 marca 1925 roku, s. 130.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 10 z 16 lutego 1926 roku, s. 59.
- ↑ Rozporządzenia Ministra Spraw Wojskowych. „Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych”, s. 172, Nr 22 z 5 czerwca 1926. Ministerstwo Spraw Wojskowych.
- ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 115.
- ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 5 z 12 marca 1929 roku, s. 85.
- ↑ a b Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 432.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 5 z 12 marca 1929 roku, s. 89.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 5 z 12 marca 1929 roku, s. 91.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 13 z 9 grudnia 1932 roku, s. 407.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 3 z 28 stycznia 1928 roku, s. 24.
- ↑ a b Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 111 z 19 października 1924 roku, s. 618.
Bibliografia edytuj
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2016-02-15].
- Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.