Olej arsynowy
Olej arsynowy (olej arsenowy[1]; niem. Arsinöl, A-Öl) – parzący bojowy środek trujący z grupy sternitów będący mieszaniną 50% fenylodichloroarsyny, 35% difenylochloroarsyny, 5% trifenyloarsyny i 5% trichlorku arsenu[2]. Stosowany był także w mieszaninie z iperytem siarkowym[3] w celu obniżenia temperatury krzepnięcia[4][5].
Olej arsynowy produkowany był w czasie I wojny światowej przez Niemcy[2]. W 1935 roku III Rzesza rozpoczęła budowę fabryki, która ukończona została w 1938 roku. Jej zdolność produkcyjna wynosiła 270 ton oleju arsynowego miesięcznie i do marca 1944 roku wyprodukowano w niej 7500 ton tego środka[4]. Według różnych szacunków III Rzesza w latach 1933–1945 wyprodukowała od 7500 ton[6][7] do 12 600 ton oleju arsynowego[4].
Po wojnie, zapasy broni chemicznej były zatapiane przez aliantów powodując skażenie chemiczne wody. W 1947 roku Radziecka Wojskowa Administracja w Niemczech nakazała zatopienie 11 000 ton bojowych środków trujących w rejonie basenu bornholmskiego, z czego 18% stanowił olej arsynowy. W grudniu tego samego roku lokalne gazety podawały informacje o wyrzucaniu na brzeg pojemników z adamsytem i olejem arsynowym, co wskazuje na znaczne rozprzestrzenienie się skażenia tymi środkami od miejsca ich zatopienia[5].
W 1957 roku w Jarosławcu znaleziono w okolicy plaży cysternę zawierającą najprawdopodobniej 60 m³ oleju arsynowego z czasów I wojny światowej. Zbiornik ten został następnie wysadzony przez saperów wywołując potencjalnie skażenie pobliskiego terenu[8].
Przypisy edytuj
- ↑ Jan Szyszko: Odpowiedź ministra środowiska na interpelację nr 82 w sprawie bojowych środków trujących na dnie Bałtyku. Warszawa: 2005-12-20. [dostęp 2011-08-07]. (pol.).
- ↑ a b Leszek Konopski: Historia broni chemicznej. Warszawa: Bellona, 2009, s. 53. ISBN 978-83-11-11643-6.
- ↑ Rainer Haas, Alfred Krippendorf. Determination of chemical warfare agents in soil and material samples. Gas chromatographic analysis of phenylarsenic compounds (sternutators) (1st communication). „Environmental Science and Pollution Research”. 4 (3). s. 123–124. DOI: 10.1007/BF02986314. [dostęp 2011-08-07]. (ang.).
- ↑ a b c William R. Cullen: Is Arsenic an Aphrodisiac? The Sociochemistry of an Element. Royal Society of Chemistry, 2008, s. 232, 240. ISBN 978-0-85404-363-7. [dostęp 2011-08-07]. (ang.).
- ↑ a b Tine Missiaen, Martin Söderström, Irina Popescu, Paula Vanninen. Evaluation of a chemical munition dumpsite in the Baltic Sea based on geophysical and chemical investigations. „Science of The Total Environment”. 408 (17), s. 3536–3553, 2010. DOI: 10.1016/j.scitotenv.2010.04.056.
- ↑ Aase Mari Opstad, John Aasulf Tørnes, Leif Haldor Bjerkeseth, Marita Ljønes, Øyvind A. Voie, Fatima Hussain: Investigation of Ships loaded with Chemical ammunition scuttled in Skagerrak. Forsvarets forskningsinstitutt. [dostęp 2011-08-07]. (ang.).
- ↑ Lev A. Fedorov. Introduction to Chemical Armament in the War Against People (the Russian's tragic experience). „J Med CBR Def”. 7, 2009. [dostęp 2011-08-07]. (ang.).
- ↑ Leszek Konopski: Historia broni chemicznej. Warszawa: Bellona, 2009, s. 187. ISBN 978-83-11-11643-6.