Laccobiini
Laccobiini – plemię chrząszczy z rodziny kałużnicowatych i podrodziny Hydrophilinae. Kosmopolityczne. Obejmuje około 500 opisanych gatunków.
| Laccobiini | |||
| Houlbert, 1922 | |||
| Okres istnienia: eocen–dziś | |||
_Figure_18.jpg) Laccobius uhligi | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Gromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Infrarząd | |||
| Nadrodzina | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Plemię |
Laccobiini | ||
| Synonimy | |||
| |||
_Figure_19.jpg)
Morfologia edytuj
Chrząszcze o słabo lub umiarkowanie wysklepionym ciele[1], z nielicznymi wyjątkami długości nieprzekraczającej 5 mm[2], z wierzchu ubarwione całkowicie czarno lub żółtawo z ciemnym, często miejscami metalicznym wzorem[1].
Głowa zaopatrzona jest w dobrze zesklerotyzowaną i w dużej części odsłoniętą wargę górną. Czułki buduje od siedmiu do dziewięciu członów[1][2]. Głaszczki szczękowe są krótkie, krótsze niż szerokość głowy, o wszystkich członach zakrzywionych do wewnątrz[2].
Przedplecze jest wyraźnie szersze niż dłuższe[1][3]. Tarczka jest dobrze widoczna[3], z tyłu zaostrzona. Pokrywy mogą mieć punkty rzędowe lub nie, ale zawsze pozbawione są rządków przytarczkowych[1]. Z wyjątkiem rodzajów Tormus i Afrotormus[2] podgięcia pokryw mają owłosioną część wewnętrzną oddzieloną od nagiej części zewnętrznej szeregiem małych, łukowatych wcisków[2][1]. Krawędzie pokryw zwykle są niepiłkowane, delikatnie piłkowane tylko u niektórych kaługowców, nigdy nie są piłkowane szeroko[2]. Przeciętnej długości przedpiersie jest pośrodku dachowato sklepione lub wyniesione w podłużne żeberko[1]. Szwy anapleuralne śródtułowia są wyraźnie wykształcone. Przód śródpiersia jest zwężony, a środek sklepiony w wyrostek lub wyniosłość. Odnóża mają golenie pozbawione włosków pływnych[1]. Stopy wszystkich par są pięcioczłonowe[2], a te przedniej pary u samców części gatunków są rozszerzone[1].
Na spodzie odwłoka widocznych jest pięć lub sześć sternitów, z których piąty ma niemal zawsze tylną krawędź całobrzegą[2][1], jedynie u niektórych przedstawicieli rodzaju Paracymus z wykrojeniem[2]. Z wyjątkiem niektórych przedstawicieli rodzaju Paracymus[2] pod pokrywami na trzecim laterosternicie obecne są elementy aparatu strydulacyjnego zorganizowane w listewki[2][1].
Ekologia i występowanie edytuj
Większość przedstawicieli plemienia to chrząszcze wodne, ląd wykorzystujące tylko w stadium poczwarki[2][1]. Dominują wśród nich gatunki zamieszkujące wody płynące, zwłaszcza związane z potokami i strumieniami. Mniej liczne są gatunki zamieszkujące wody stojące, głównie z rodzaju Paracymus. Istotną grupę stanowią gatunki higropetryczne, zasiedlające mokre skały – cztery rodzaje wyspecjalizowane są wręcz w tym habitacie, aczkolwiek ich przedstawiciele znajdywani są też w wysiękach, źródliskach i bliskich źródłom odcinkach strumieni. Wreszcie Tormus i Afrotormus to chrząszcze lądowe, bytujące w płatach mchu, wilgotnej ściółce i pod kamieniami[2].
Plemię kosmopolityczne[2][3][1]. W Polsce plemię reprezentuje 13 gatunków z rodzaju kaługowiec i jeden z rodzaju Paracymus[4] (zobacz: kałużnicowate Polski).
Taksonomia i ewolucja edytuj
Takson ten wprowadzony został w 1922 roku przez Constanta Vincenta Houlberta w obecnej randze[5][6]. We wprowadzonym w 1991 roku na podstawie wyników morfologicznej analizy filogenetycznej systemie Michaela Hansena plemię to pojawiło się pod nową nazwą Oocyclini jako obejmujące sześć rodzajów[7]. Na przełomie wieków XX i XXI opisano w jego obrębie trzy nowe rodzaje[8][9][10], a w 2010 jeden z rodzajów zsynonimizowano[11]. Rewizji systematyki kałużnicowatych dokonali w 2013 roku Andrew E.Z. Short i Martin Fikáček na podstawie obszernej analizy molekularnej. Do omawianego plemienia przenieśli jeszcze dwa rodzaje z plemienia Tormissini i jeden z Anacaenini[2].
Do plemienia należy około 500 opisanych gatunków[3][1], sklasyfikowanych w 11 rodzajach[3][2]:
- Afrotormus Hansen, 1999
- Arabhydrus Hebauer, 1997
- Hydrophilomima Hansen & Schödl, 1997
- Laccobius Erichson, 1837 – kaługowiec
- Oocyclus Sharp, 1882
- Ophthalmocyclus Komárek, 2003
- Paracymus Thomson, 1867
- Pelthydrus d'Orchymont, 1919
- Scoliopsis d'Orchymont, 1919
- Tormus Sharp, 1884
- Tritonus Mulsant, 1844
W analizie Andrew E.Z. Shorta i Martina Fikáčka z 2013 roku monofiletyzm plemienia nie został potwierdzony[2][1]. Potwierdziły go jednak późniejsze, obejmujące szersze spektrum gatunków analizy filogenetyczne Emmanuela F.A. Toussainta, Martina Fikáčka i Andrew E.Z. Shorta z 2016 roku oraz Emmanuela F.A. Toussainta i Andrew E.Z. Shorta z 2018 roku[12][13][1]. W wynikach wszystkich trzech analiz plemię dzieli się na dwa wyraźne klady. Mniejszy, określany jako grupa Paracymus, obejmuje rodzaje Scoliopsis, Tritonus, Afrotormus, Tormus i Paracymus, natomiast większy, określany jako grupa Laccobius, obejmuje pozostałe rodzaje[2][12][13][1].
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q Martin Fikáček: 20. Hydrophilidae Leach, 1815. W: Adam Ślipiński, John F. Lawrence: Australian Beetles. Volume 2. Archostemata, Myxophaga, Adephaga, Polyphaga (part). CSIRO Publishing, 2019, s. 271-350. ISBN 978-0-643-09730-8.
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r Andrew Edward Z. Short, Martin Fikáček. Molecular phylogeny, evolution and classification of the Hydrophilidae (Coleoptera). „Systematic Entomology”. 38 (4), s. 723-752, 2013. The Royal Entomological Society. DOI: 10.1111/syen.12024.
- ↑ a b c d e Miguel Archangelsky, Rolf Georg Beutel, Albrecht Komarek: 12.1 Hydrophilidae Latreille, 1802. W: Rolf G. Beutel, Richard A. B. Leschen: Arhtropoda: Insecta. Coleoptera, Beetles, Volume 1: Morphology and Systematics (Archostemata, Adephaga, Myxophaga, Polyphaga partim). 2nd edition. Berlin, Boston: Walter de Gruyter, 2016, s. 238-254, seria: Handbook of Zoology/Handbuch der Zoologie.
- ↑ podrodzina: Hydrophilinae Latreille, 1802. [w:] Biodiversity Map [on-line]. [dostęp 2024-03-18].
- ↑ C. Houlbert, Les coléoptères d’Europe France et régions voisines. Anatomie générale; classification et tableaux génériques illustrés, [w:] D. Toulouse (red.), Encyclopédie Scientifique. Tome second, Paris: G. Doin, 1922, s. 154.
- ↑ Patrice Bouchard i inni, Family-group names in Coleoptera (Insecta), „ZooKeys”, 88, 2011, s. 1–972, DOI: 10.3897/zookeys.88.807.
- ↑ Michael Hansen, The Hydrophiloid Beetles. Phylogeny, Classification and a Revision of the Genera (Coleoptera, Hydrophiloidea). Biologiske Skrifter No. 40, „Insect Systematics & Evolution”, 3, 23, Copenhagen: The Royal Danish Academy of Sciences and Letters & Munksgaard, 1991, DOI: 10.1163/187631292X00164, ISSN 1876-312X.
- ↑ M. Hansen, S. Schödl. Description of Hydrophilomima gen. n. from Southeast Asia. (Coleoptera: Hydrophilidae). „Koleopterologische rundschau”. 67, s. 187–194, 1997.
- ↑ F. Hebauer. Annotated checklist of the Hydrophilidae and Helophoridae (Insecta: Coleoptera) of the Arabian Peninsula with a description of a new genus and species. „Fauna of Saudi Arabia”. 16, s. 255-276, 1997.
- ↑ A. Komarek. Description of Ophtalmocyclus gen. n. from South India (Coleoptera: Hydrophilidae). „Koleopterlogische Rundschau”. 73, s. 153–160, 2003.
- ↑ A.E.Z. Short, M. García. A review of the Oocyclus Sharp of Venezuela with description of twelve new species (Coleoptera: Hydrophilidae: Laccobiini). „Zootaxa”. 2635, s. 1–31, 2010.
- ↑ a b Emmanuel F. A. Toussaint, Martin Fikáček, Andrew E. Z. Short. India–Madagascar vicariance explains cascade beetle biogeography. „Biological Journal of the Linnean Society”. 118 (4), s. 982-991, 2016. DOI: 10.1111/bij.12791.
- ↑ a b Emmanuel F.A. Toussaint, Andrew E.Z. Short. Transoceanic Stepping–stones between Cretaceous waterfalls? The enigmatic biogeography of pantropical Oocyclus cascade beetles. „Molecular Phylogenetics and Evolution”. 127, s. 416-428, 2018. DOI: 10.1016/j.ympev.2018.04.023.