Wikipedia

Oposulek

Oposulek[3] (Marmosops) – rodzaj ssaków z podrodziny dydelfów (Didelphinae) w obrębie rodziny dydelfowatych (Didelphidae).

Oposulek
Marmosops
Matschie, 1916[1]
Ilustracja
Przedstawiciel rodzaju – oposulek szary (M. incanus)
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ssaki

Podgromada

żyworodne

Nadrząd

torbacze

Rząd

dydelfokształtne

Rodzina

dydelfowate

Podrodzina

dydelfy

Plemię

Thylamyini

Rodzaj

oposulek

Typ nomenklatoryczny

Didelphis incana Lund, 1840

Synonimy
Podrodzaje i gatunki

2 podrodzaje i 21 gatunków – zobacz opis w tekście

Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Zasięg występowania edytuj

Rodzaj obejmuje gatunki występujące od Panamy po środkową część Ameryki Południowej[4][5][6].

Morfologia edytuj

Długość ciała (bez ogona) 7,9–19,4 cm, długość ogona 11,6–23,7 cm; masa ciała 11–140 g[5][7].

Systematyka edytuj

Rodzaj zdefiniował w 1916 roku niemiecki zoolog Paul Matschie w artykule poświęconym gatunkom z rodzaju Didelphis, opublikowanym na łamach Sitzungsberichte der Gesellschaft Naturforschender Freunde zu Berlin[1]. Jako gatunek typowy Matschie wyznaczył (oryginalne oznaczenie) oposulka szarego (M. incanus).

Etymologia edytuj

  • Marmosops: rodzaj Marmosa J.E. Gray, 1821 (oposek); gr. ωψ ōps, ωπος ōpos ‘twarz’[8].
  • Sciophanes: gr. σκιοφανης skiophanēs ‘cienisty, widmowy’, od σκια skia, σκιας skias ‘cień, widmo’; -phanēs ‘pokazujący’, od φαινω phainō ‘pokazywać’[2]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Marmosa parvidens Tate, 1931.

Podział systematyczny edytuj

Do rodzaju należą następujące gatunki zgrupowane w dwóch podrodzajach[9][4][10]:

Podrodzaj Grafika Gatunek Autor i rok opisu Nazwa zwyczajowa[3] Podgatunki[5][4][7] Rozmieszczenie geograficzne[5][4][7] Podstawowe wymiary[5][7]
(DC – długość ciała; DO – długość ogona; MC – masa ciała) 		Status IUCN[11]
Sciophanes Marmosops juninensis (Tate, 1931) oposulek peruwiański monotypowy środkowe Peru DC: 10,4–11 cm; DO: 13,3–13,7 cm; MC: około 27 g  VU 
Sciophanes Marmosops bishopi (Pine, 1981) oposulek mały monotypowy południowo-wschodnia Kolumbia, wschodni Ekwador, wschodnie Peru, zachodnia Brazylia oraz północna i wschodnia Boliwia DC: 7,9–11,1 cm; DO: 11,6–15 cm; MC: 11–31 g  LC 
Sciophanes Marmosops ojastii F.J. García, Sánchez-Hernández & Semedo, 2014 monotypowy zachodnia i północna Wenezuela DC: około 9,7 cm; DO: około 13,8 cm; MC: brak danch  NE 
Sciophanes Marmosops chucha Díaz‐Nieto & Voss, 2016 monotypowy północna Kolumbia DC: 9,9–10,9 cm; DO: 13,4–14,1 cm; MC: 25–26 g  NE 
Sciophanes Marmosops magdalanae Díaz‐Nieto & Voss, 2016 monotypowy zachodnio-środkowa Kolumbia DC: 9,9–10,6 cm; DO: 12,5–13,2 cm; MC: około 24 g  NE 
Sciophanes Marmosops carri (J.A. Allen & F.M. Chapman, 1897) monotypowy północna Wenezuela oraz Trynidad i Tobago DC: 12,6–15,5 cm; DO: 15,2–18,3 cm; MC: 41–85 g  NE 
Sciophanes Marmosops fuscatus (O. Thomas, 1896) oposulek śniady monotypowy zachodnia i północna Wenezuela DC: 13,2–14 cm; DO: 14,7–15 cm; MC: około 69 g  DD 
Sciophanes Marmosops invictus (E.A. Goldman, 1912) oposulek panamski monotypowy Panama DC: 10,4–12,1 cm; DO: 12,4–14,7 cm; MC: brak danych  LC 
Sciophanes Marmosops handleyi (Pine, 1981) oposulek reliktowy monotypowy północno-zachodnia Kolumbia DC: 10,4–12,2 cm; DO: 12,9–14,9 cm; MC: 21–29 g  CR 
Sciophanes Marmosops pinheiroi (Pine, 1981) oposulek gujański monotypowy południowo-wschodnia Wenezuela, region Gujana i północna Brazylia DC: 9,1–10,5 cm; DO: 12–14,5 cm; MC: 17–23 g  LC 
Sciophanes Marmosops woodalli (Pine, 1981) monotypowy północna Brazylia DC: 9–11 cm; DO: 12,5–14,3 cm; MC: 15–28 g  NE 
Sciophanes Marmosops parvidens (Tate, 1931) oposulek drobnozębny monotypowy region Gujana i północna Brazylia DC: – cm; DO: – cm; MC: – g  LC 
Sciophanes Marmosops pakaraimae Voss, B.K. Lim, Díaz‐Nieto & Jansa, 2013 oposulek pakaraimski monotypowy południowo-wschodnia Wenezuela i zachodnia Gujana DC: 10,4–11,6 cm; DO: 15,1–16,9 cm; MC: 25–33 g  VU 
Sciophanes Marmosops marina Ferreira, Mendes-Oliveira, Lima-Silva & R.V. Rossi, 2020 monotypowy zachodnio-środkowa Brazylia DC: 6,4–11,2 cm; DO: 12–16 cm; MC: 15,1–30 g  NE 
Marmosops   Marmosops incanus (Lund, 1840) oposulek szary monotypowy południowo-wschodnia i wschodnio-środkowa Brazylia DC: 10–19,4 cm; DO: 14–24 cm; MC: 20–140 g  LC 
Marmosops Marmosops paulensis (Tate, 1931) oposulek parański monotypowy południowo-wschodnia Brazylia DC: 9,8–15,3 cm; DO: 14,5–21 cm; MC: 16–70 g  LC 
Marmosops Marmosops caucae (O. Thomas, 1900) oposulek równikowy monotypowy wschodnia Panama, Kolumbia, południowo-zachodnia Wenezuela, Peru, zachodnia Brazylia i północna Boliwia DC: 9,7–15,2 cm; DO: 13,2–20 cm; MC: 25–51 g  LC 
Marmosops Marmosops soinii Voss, Fleck & Jansa, 2019 monotypowy zachodnie Peru DC: 10,6–13,6 cm; DO: 14,5–18,5 cm; MC: 33–54 g  NE 
Marmosops Marmosops ocellatus (Tate, 1931) oposulek oczkowany monotypowy środkowa i wschodnia Boliwia oraz południowo-zachodnia Brazylia DC: 10,4–14 cm; DO: 14,6–18,6 cm; MC: 23–51 g  LC 
Marmosops Marmosops creightoni Voss, Tarifa & Yensen, 2004 oposulek górski monotypowy zachodnia Boliwia DC: 11,4–14 cm; DO: 15–17,7 cm; MC: 32–54 g  DD 
Marmosops   Marmosops noctivagus (Tschudi, 1844) oposulek białobrzuchy monotypowy północno-wschodnia Kolumbia, wschodni Ekwador, Peru, Boliwia i zachodnia Brazylia DC: 11,8–16,3 cm; DO: 15,4–20 cm; MC: 35–85 g  LC 

Kategorie IUCN:  LC  – gatunek najmniejszej troski,  VU  – gatunek narażony,  CR  – gatunek krytycznie zagrożony,  DD  – gatunki o nieokreślonym stopniu zagrożenia;  NE  – gatunki niepoddane jeszcze ocenie.

Przypisy edytuj

  1. ↑ a b P. Matschie. Bemerkungen über die Gattung Didelphis L. „Sitzungsberichte der Gesellschaft Naturforschender Freunde zu Berlin”. 1916, s. 267, 1916. (niem.). 
  2. ↑ a b J.F. Díaz‐Nieto, S.A. Jansa & R.S. Voss. DNA sequencing reveals unexpected Recent diversity and an ancient dichotomy in the American marsupial genus Marmosops (Didelphidae: Thylamyini). „Zoological Journal of the Linnean Society”. 176 (4), 2016. DOI: 10.1111/zoj.12343. (ang.). 
  3. ↑ a b W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 3–4. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
  4. ↑ a b c d C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 54–56. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
  5. ↑ a b c d e D. Astúa: Family Didelphidae (Opossums). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 5: Monotremes and Marsupials. Barcelona: Lynx Edicions, 2015, s. 181–186. ISBN 978-84-96553-99-6. (ang.).
  6. ↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Marmosops. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-10-22].
  7. ↑ a b c d Lynx Nature Books (A. Monadjem (przedmowa) & C.J. Burgin (wstęp)): All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 39–41. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
  8. ↑ E.C. Jaeger: Source-book of biological names and terms. Wyd. 3 (Revised second printing). Springfield: Charles C. Thomas, 1959, s. 175. (ang.).
  9. ↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-07-21]. (ang.).
  10. ↑ C. Ferreira, A.C. Mendes-Oliveira, L.G. de L. Silva & R.V. Rossi. Taxonomic review of the slender mouse opossums of the „Parvidens” group from Brazil (Didelphimorphia: Didelphidae: Marmosops), with description of a new species. „Zootaxa”. 4890 (2), s. 208, 2020. DOI: 10.11646/zootaxa.4890.2.3. (ang.). 
  11. ↑ Home. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2024-05-08]. (ang.).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Oposulek&oldid=73740348”