Wikipedia

Oxyura

Oxyura – rodzaj ptaków z podrodziny sterniczek (Erismaturinae) w obrębie rodziny kaczkowatych (Anatidae).

Oxyura
Bonaparte, 1828[1]
Ilustracja
Przedstawiciel rodzaju – sterniczka zwyczajna (O. leucocephala)
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ptaki

Podgromada

Neornithes

Infragromada

ptaki neognatyczne

Rząd

blaszkodziobe

Rodzina

kaczkowate

Podrodzina

sterniczki

Rodzaj

Oxyura

Typ nomenklatoryczny

Anas rubidus A. Wilson, 1814 (= Anas jamaicensis J.F. Gmelin, 1789)

Synonimy
Gatunki

5 gatunków – zobacz opis w tekście

Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Zasięg występowania edytuj

Rodzaj obejmuje gatunki występujące na wszystkich kontynentach oprócz Antarktydy[10].

Morfologia edytuj

Długość ciała 35–51 cm, rozpiętość skrzydeł 53–70 cm; masa ciała 476–1300 g[11].

Systematyka edytuj

Rodzaj zdefiniował w 1828 roku francuski zoolog Karol Lucjan Bonaparte w artykule poświęconym systematyce północnoamerykańskich ptaków opublikowanym w czasopiśmie Annals of the Lyceum of Natural History of New York[1]. Gatunkiem typowym jest (oznaczenie monotypowe) sterniczka jamajska (O. jamaicensis).

Etymologia edytuj

  • Oxyura: gr. οξυς oxus ‘ostry, spiczasty’; ουρα oura ‘ogon’[12].
  • Cerconectes: gr. κερκος kerkos ‘ogon’; νηκτης nēktēs ‘pływak’, od νηχω nēkhō ‘pływać’[13]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Anas mersa Pallas, 1773 (= Anas leucocephala Scopoli, 1769).
  • Erismatura (Erimistura): gr. ερεισμα ereisma, ερεισματος ereismatos ‘podpora’; ουρα oura ‘ogon’[14].
  • Gymnura: gr. γυμνος gumnos ‘goły, obnażony’; ουρα oura ‘ogon’[15].
  • Undina: w nowożytnym micie (stworzonym przez szwajcarskiego lekarza i chemika Paracelsusa (zm. 1541)) Undine lub Undina była żeńskim duchem wody, od łac. unda ‘woda, fala’[16]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Anas leucocephala Scopoli, 1769.
  • Bythonessa: gr. βυθος buthos ‘otchłań, dno’; νησσα nēssa ‘kaczka’[17]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Anas leucocephala Scopoli, 1769.
  • Plectrura: gr. πληκτρον plēktron ‘ostrze włóczni’; ουρα oura ‘ogon’[18].
  • Pervicauda: łac. pervicax, pervicacis ‘mocny, sztywny’, od per- ‘bardzo’; vincere ‘przezwyciężać’; cauda ‘ogon’[19]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Oxyura australis Gould, 1837.

Podział systematyczny edytuj

Do rodzaju należą następujące gatunki[20]:

Uwagi edytuj

  1. ↑ a b Nowa nazwa dla Ozyura Bonaparte, 1828, ponieważ autor uważał, że jest zajęta przez Oxyurus Swainson, 1827 (Furnariidae).
  2. ↑ Nowa nazwa dla Ozyura Bonaparte, 1828, ponieważ autor uważał, że jest zajęta przez Oxyuris Rudolphi, 1803 (Nematoda).
  3. ↑ Niepoprawna późniejsza pisownia Erismatura Bonaparte, 1832.

Przypisy edytuj

  1. ↑ a b Ch.L. Bonaparte. The Genera of North American Birds, and a Synopsis of the Species found within the territory of the United States; systematically arranged in Orders and Families. „Annals of the Lyceum of Natural History of New York”. 2, s. 390, 1828. (ang.). 
  2. ↑ J.G. Wagler. Mittheilungen über einige merkwürbige Thiere. „Isis von Oken”. 25, s. kol. 282, 1832. (niem.). 
  3. ↑ Ch.L. Bonaparte. Aggiunte e correzioni relative agli animali vertebrati a sangue caldo. „Giornale Arcadico di Scienze Letteri ed Arti”. 52, s. 208, 1831. (wł.). 
  4. ↑ T. Nuttall: A manual of the ornithology of the United States and of Canada:. Cz. 2: The Water Birds. Cambridge: Hilliard and Brown, 1834, s. 425. (ang.).
  5. ↑ J. Gould: The birds of Europe. Cz. 5. London: R. and J.E. Taylor, 1837, s. ryc. 383. (ang.).
  6. ↑ C.W.L. Gloger: Gemeinnütziges Hand- und Hilfsbuch der Naturgeschichte. Breslau: A. Schulz, 1841, s. 472. (niem.).
  7. ↑ J. von N.F.X. Gistel: Naturgeschichte des Thierreichs für höhere Schulen.. Sttutgart: Hoffmann, 1848, s. x. (niem.).
  8. ↑ C.-D. Degland & J.-J.Z. Gerbe: Ornithologie européenne, ou, Catalogue descriptif, analytique et raisonné des oiseaux observés en Europe. Wyd. 2. T. 2. Paris: J.B. Baillière, 1867, s. 565. (fr.).
  9. ↑ G.M. Mathews. Notes on Generic Names. „The Emu”. 44 (4), s. 320, 1945. DOI: 10.1071/MU944319. (ang.). 
  10. ↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v11.2). [dostęp 2021-07-24]. (ang.).
  11. ↑ D.W. Winkler, S.M. Billerman & I.J. Lovette, Ducks, Geese, and Waterfowl (Anatidae), version 1.0, [w:] S.M. Billerman, B.K. Keeney, P.G. Rodewald & T.S. Schulenberg (red. red.), Birds of the World, Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY 2024, Oxyura, DOI: 10.2173/bow.anatid1.01 [dostęp 2024-01-31] (ang.).  
  12. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Oxyura [dostęp 2021-12-25].
  13. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Cerconectes [dostęp 2021-12-25].
  14. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Erismatura [dostęp 2021-12-25].
  15. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Gymnura [dostęp 2021-12-25].
  16. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Undina [dostęp 2021-12-25].
  17. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Bythonessa [dostęp 2021-12-25].
  18. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Plectrura [dostęp 2021-12-25].
  19. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Pervicauda [dostęp 2021-12-25].
  20. ↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Erismaturinae Eyton, 1838 - sterniczki (wersja: 2023-12-09). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2024-01-31].

Bibliografia edytuj

  • The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca (ang.).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Oxyura&oldid=73729876”