Pacyficzka żałobna
Pacyficzka żałobna[3] (Pomarea iphis) – gatunek małego ptaka z rodziny monarek (Monarchidae). Występuje na Ua Huka (Markizy, Polinezja Francuska). Krytycznie zagrożony wyginięciem.
| Pomarea iphis[1] | |
| Murphy & Mathews, 1928 | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Podtyp | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Infragromada | |
| Rząd | |
| Podrząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
pacyficzka żałobna |
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |
 | |
Taksonomia edytuj
Po raz pierwszy gatunek opisali Robert Cushman Murphy i Gregory Mathews w 1928 na łamach American Museum Novitates. Nowemu gatunkowi nadali nazwę Pomarea iphis[4], akceptowaną obecnie (2021) przez Międzynarodowy Komitet Ornitologiczny[5]. Holotyp pozyskano 16 listopada 1922[4]. Niegdyś pacyficzkę żałobną dzielono na dwa podgatunki, nominatywny i P. i. fluxa[6], na przykład w Check-list of birds of the world z 1986[7]. Obecnie pacyficzka okopcona (P. fluxa) uznawana jest za odrębny gatunek[5][6][8]. Epitet gatunkowy iphis nawiązuje do Ifis, postaci z mitologii greckiej[9].
Morfologia edytuj
Długość ciała wynosi około 17 cm[6]. Wymiary szczegółowe dla 9 samców i 6 samic: długość skrzydła wynosi 90–96 mm, długość ogona – 72–81 mm, długość górnej krawędzi dzioba – 17 mm, długość skoku – 27–28 mm, długość środkowego palca z pazurem – 18–19 mm[4]. Samiec ma upierzenie w większości czarne, wyróżnia się biały brzuch i pokrywy podogonowe. Tęczówka ciemna (brązowa[4]), występuje szara obrączka oczna. U samicy obecny biały kantarek i brew, jasno obrzeżone pokrywy uszne o ciepłej, brązowej barwie[6]. Grzbiet, barkówki, kuper i pokrywy nadogonowe są cynamonowobrązowe. Lotki oliwkowobrązowe z płowymi zewnętrznymi krawędziami. Pokrywy skrzydłowe oliwkowobrązowe. Spód ciała białawy, na gardle i policzku czarno paskowany, po bokach tułowia i w okolicach kloaki z płowym nalotem[4].
Zasięg, ekologia i zachowanie edytuj
Pacyficzka żałobna jest endemitem Ua Huka (Markizy, Polinezja Francuska)[6][5]. Środowiskiem życia przedstawicieli gatunku są wszystkie wilgotne, rdzenne lasy na niskich i średnich wysokościach na południu wyspy, lokalnie występują na wschodnim wybrzeżu wyspy w suchych nizinnych lasach z Pisonia grandis. Gniazdują na wysokości 30–650 m n.p.m., niegniazdujące osobniki obserwowano do 840 m n.p.m. Pacyficzki żałobne gniazdują w gęstych zaroślach. Zbierają bezkręgowce z gałęzi lub łapią je w zacienionych obszarach pod gęstą roślinnością[10]. Okres lęgowy trwa przeważnie od czerwca do listopada. Pacyficzki żałobne aktywnie bronią terytoriów. Gniazdo budują z włókien roślinnych, sierści i puchu roślinnego. Umieszczają je 3–15 m nad ziemią w rozwidleniu dużego drzewa[6]. Jedno z opisanych gniazd, umieszczone 3 m nad podłożem na mango, miało około 10 cm średnicy i 7 cm wysokości[11]. W gniazdach widywano jedno lub dwa młode[6].
Status i zagrożenia edytuj
IUCN uznaje pacyficzkę żałobną za gatunek krytycznie zagrożony (CR, Critically Endangered) od 2017. Wcześniej w latach 2006–2016 gatunek otrzymywał rangę narażonego (VU, Vulnerable), podobnie jak i w 1996; w 2000, 2004 i przed 1996 był nieklasyfikowany. Zagrożeniem dla tych ptaków jest niszczenie środowiska przez wypas bydła i kóz oraz pożary. Ponadto niektóre regiony wyspy objęto wycinką celem uzyskania miejsca dla rozwoju rolnictwa i turystyki. Na Ua Huka występują również zdziczałe koty[10].
Przypisy edytuj
- ↑ Pomarea iphis, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ Pomarea iphis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ Nazewnictwo polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Monarchidae Bonaparte, 1854 - monarki - Monarchs (wersja: 2021-01-16). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-02-02].
- ↑ a b c d e Robert Cushman Murphy & Gregory M. Mathews. Birds Collected During the Whitney South Sea Expedition. „The American Museum Novitates”. 337, 1928. Nowy Jork: American Museum of Natural History.
- ↑ a b c F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Monarchs. IOC World Bird List (v11.1). [dostęp 2021-02-02]. (ang.).
- ↑ a b c d e f g Gregory, P. & Sharpe, C.J.: Iphis Monarch (Pomarea iphis). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (eds.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. 2018. [dostęp 2018-10-11].
- ↑ Ernst Mayr, Melvin A. Traylor, George A. Watson: Check-list of birds of the world. T. 11. 1984, s. 494.
- ↑ Alice Cibois, Jean-Claude Thibualt, Eric Pasquet. Biogeography of Eastern Polynesian Monarchs (Pomarea): an endemic genus close to extinction. „Condor”. 106, s. 837-851, 2004. (ang.).
- ↑ James A. Jobling: Helm Dictionary of Scientific Bird Names. Christopher Helm Publishers Ltd, 2009, s. 207. ISBN 1-4081-2501-3.
- ↑ a b Iphis Monarch Pomarea iphis. BirdLife International. [dostęp 2018-10-11].
- ↑ Albert K. Fisher & Alexander Wetmore. Birds of Pinchot Expedition. „Proceedings of the United States National Museum”. 79, s. 58, 1932.
Linki zewnętrzne edytuj
- Zdjęcia i nagrania audiowizualne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).