Wikipedia

Parafia św. Józefa w Katowicach

parafia rzymskokatolicka w archidiecezji katowickiej
(Przekierowano z Parafia św. Józefa w Załężu)

Parafia św. Józefa w Katowicach-Załężu – rzymskokatolicka parafia znajdująca się w Katowicach, na obszarze dzielnicy Załęże. Parafia należy do dekanatu Katowice-Załęże w archidiecezji katowickiej. Siedziba parafii znajduje się w północno-zachodniej części miasta i obejmuje ona swoim zasięgiem wiernych z całej dzielnicy. Została ona erygowana 1 września 1896 roku, a jej pierwszym proboszczem w latach 1900–1942 był ksiądz prałat Józefa Kubis. Parafia w 2014 roku liczyła około 11 100 mieszkańców Załęża[1]. Kościół parafialny znajduje się przy ulicy Gliwickiej.

Rzymskokatolicka parafia
pod wezwaniem św. Józefa
Ilustracja
kościół parafialny
Państwo

 Polska

Województwo

 śląskie

Siedziba

Katowice

Adres

ul. Gliwicka 76
40-854 Katowice

Data powołania

1 września 1896

Wyznanie

katolickie

Kościół

rzymskokatolicki

Archidiecezja

katowicka

Dekanat

Katowice-Załęże

Kościół

św. Józefa w Katowicach-Załężu

Administrator

ks. Maciej Kuś

Wezwanie

św. Józef Robotnik

Wspomnienie liturgiczne

1 maja

Położenie na mapie Katowic
Mapa konturowa Katowic, u góry znajduje się punkt z opisem „Rzymskokatolicka parafiapod wezwaniem św. Józefa”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole znajduje się punkt z opisem „Rzymskokatolicka parafiapod wezwaniem św. Józefa”
Położenie na mapie województwa śląskiego
Mapa konturowa województwa śląskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Rzymskokatolicka parafiapod wezwaniem św. Józefa”
Ziemia50°15′47,6989″N 19°00′03,1147″E/50,263250 19,000865
Strona internetowa

Historia edytuj

 
Dom parafialny i Klasztor Sióstr Jadwiżanek

Do połowy XIX w. wierni z Załęża przynależeli do parafii w Bogucicach. Od połowy XIX w. wierni uczęszczali do tymczasowego kościoła przy obecnym placu Wolności w Katowicach, który został poświęcony w 1860 roku. Dalekie położenie kościoła spowodowało, iż wierni zaczęli zabiegać o odłączenie i utworzenie własnej parafii wraz z kościołem[2].

Pierwsze plany budowy kościoła w Załężu pojawiły się w połowie XIX w., kiedy to ówczesnym proboszczem parafii bogucickiej był ks. Leopold Markiefka. W tym czasie właściciel dóbr załęskich – Ernest Georges de la Tour wyszedł z pomysłem budowy kościoła, plebanii, cmentarza i szkoły w Załęskiej Hałdzie. Projekt nowej parafii z 1855 roku przewidywał włączenie do niej z parafii bogucickiej Brynowa i Załęża, z mikołowskiej Ligoty, Ochojca, Piotrowic, a z chorzowskiej familoków z okolic huty „Baildon”. Z powodu braku poparcia finansowego nie zrealizowano planów utworzenia tej parafii. Nowy właściciel Załęża – George von Moltke (od 1856 roku) był zainteresowany jedynie budową kościoła, ale nie powołaniem parafii[3].

Powołanie załęskiej parafii wraz z kościołem wiąże się z działalnością proboszcza parafii bogucickiej, ks. Ludwika Skowronka. Propozycją ks. Skowronka zatwierdził 27 grudnia 1895 roku biskup wrocławski, kardynał Georg Kopp[4]. Sprawę budowy kościoła i powołania parafii przyspieszyła katastrofa górnicza w kopalni „Cleophas” (późniejszy „Kleofas”) z 4 marca 1896 roku, w której to w pożarze zginęło 105 górników, głównie z Bogucic, Dębu i Załęża[4]. Podczas pogrzebu proboszcz bogucki ks. Ludwik Skowronek wygłosił ślubowanie wybudowania kościoła, która brzmiała następująco:

Dla uczczenia drogiej pamięci naszych ukochanych współbraci śp., co poginęli dnia 3 marca na kopalni Kleofas – więcej jeszcze dla przebłagania gniewu boskiego – obiecujemy Panu Bogu najwyższemu stawić kościół w Załężu i na ten cel ofiary według naszej możności przynosić, aby ów kościół służył Panu Bogu na chwałę, nam i drogim zmarłym na korzyść zbawienną. Amen[3].

W tym samym roku, tj. 1 września 1896 roku dekretem kardynała Georga Koppa erygowano parafię załęską. Potwierdzenie tego faktu przez władze świeckie nastąpiło 13 lipca 1896 roku. Administratorem nowej parafii został 24 sierpnia 1896 roku proboszcz bogucicki, ks. Ludwik Skowronek. Księgi parafialne zaczęto prowadzić od 1 października 1896 roku. Miesiąc później, tj. 12 listopada wybrano Zarząd Kościelny i Radę Parafialną[3].

W 1896 roku rozpoczęto przygotowania do budowy kościoła. W tym samym roku rozpoczęto budowę probostwa i klasztoru sióstr Jadwiżanek. Klasztor poświęcono 30 października 1899 roku, a probostwo w listopadzie 1900 roku[3]. Budowę kościoła rozpoczęto 15 maja 1898 roku. Poświęcenia kościoła pod wezwaniem świętego Józefa dokonał 8 listopada 1900 roku ks. dziekan Wiktor Schmidt, natomiast konsekracji dokonał 29 kwietnia 1902 roku ks. kardynał Georg Kopp. Pierwszym proboszczem parafii został Józef Kubis[4][3].

W 1938 roku parafia liczyła 4 kapłanów i 18 015 wiernych. Wtedy to w załęskiej parafii udzielono 215 ślubów, 337 chrztów oraz 247 pogrzebów[5]. W 1954 roku po przyjęciu święceń na terenie parafii św. Józefa zamieszkał ks. Władysław Basista. Wówczas to pod kierownictwem ówczesnego proboszcza ks. dr. Wilhelma Pluty rozpoczął katechizację dzieci w przyparafialnej salce katechetycznej. Organizował również zajęcia teatralne oraz wycieczki dla dzieci w góry. Podczas odwiedzin duszpasterskich udzielał wsparcia materialnego dla najbardziej potrzebujących rodzin z załęskiej parafii[6].

Proboszczowie edytuj

  • ks. prałat Ludwik Skowronek – (kurator: 1896–1900),
  • ks. prałat Józef Kubis (proboszcz: 1900–1942),
  • ks. Franciszek Musialik (administrator: 1942–1946),
  • ks. Alfons Tomaszewski (administrator: 1946–1951),
  • ks. bp Wilhelm Pluta (administrator: 1951–1955; proboszcz 1956–1958),
  • ks. abp Jerzy Stroba (administrator: 1958),
  • ks. Franciszek Leśnik (administrator: 1958–1959; proboszcz: 1959–1971),
  • ks. prałat Jerzy Nyga (administrator: 1971; proboszcz: 1971–2000),
  • ks. Jerzy Słota (administrator 2000–2001; proboszcz: 2001–2023),
  • ks. Maciej Kuś (administrator: od 2023)[7].

Zasięg parafii edytuj

Parafia swoim zasięgiem obejmuje całą katowicką dzielnicę Załęże. Przynależą do niej następujące ulice: Anioła, Badury, Bocheńskiego (część północna), Bogusławskiego, Borysa, Bracka, Cholewy, Ciemały, Czoika, Dudka, Gliwicka, Gminna, Grządziela, Janasa, Kempki, Klimczoka, Koczeby, Kupca, Lelewela, Lisa, Macieja, Mamoka, Marcina, Musialika, Narutowicza, Ondraszka, Piechy, Pokoju, Pośpiecha, Pukowca, 18 Sierpnia, Skrzeka, Szewczenki, Ślusarska, Tokarska, Wiśniowa, Wolnego, Wolskiego, Wyplera, Zamułkowa, Zarębskiego i Żelazna[1].

Obiekty parafii edytuj

 
Budynek probostwa
 
Cmentarz parafialny przy ul. ks. Pawła Pośpiecha

Obiekty parafii koncentrują się głównie przy uLlicy Gliwickiej. Są to[8][9]:

  • Kościół parafialny p.w. św. Józefa – zabytkowy, neogotycki kościół parafialny, poświęcony 8 listopada 1900 roku; budynek zaprojektowany przez gliwickiego architekta Ludwiga Schneidera posiada pseudobazylikowy korpus i smukłą sygnaturkę; wysokość kościoła dochodzi do 64 metrów,
  • Dom parafialny i Klasztor Sióstr Jadwiżanek – znajduje się w zachodniej części placu kościelnego, przy ul. Gliwickiej 78; klasztor został wybudowany 4 kwietnia, a poświęcony 30 października 1899 roku; siostry Jadwiżanki prowadzą w budynku od 1950 roku Zakład Opiekuńczo-Leczniczy,
  • Probostwo – budynek zamieszkany przez proboszcza i wikariuszy, położony naprzeciwko domu parafialnego, po wschodniej stronie placu kościelnego; funkcjonuje od listopada 1900 roku,
  • Cmentarz przy ul. ks. P. Pośpiecha – cmentarz parafialny, położony na południe od kościoła; powstał on około 1898 roku, wraz z budową pozostałych obiektów parafii; powierzchnia cmentarza wynosi ok. 2,1 ha.

Kaplice edytuj

Na terenie działania załęskiej parafii znajdują się następujące kaplice[1]:

Grupy parafialne edytuj

Przy parafii, według stanu z 2016 roku, funkcjonowały następujące grupy parafialne[9]:

Przypisy edytuj

  1. ↑ a b c Archidiecezja Katowicka: KATOWICE-ZAŁĘŻE, Świętego Józefa. www.archidiecezjakatowicka.pl. [dostęp 2014-04-18]. (pol.).
  2. ↑ Parafia św. Józefa w Załężu. www.encyklo.pl. [dostęp 2014-04-15]. (pol.).
  3. ↑ a b c d e Parafia Rzymskokatolicka św. Józefa: Historia parafii. parafiazaleze.pl. [dostęp 2020-12-12]. (pol.).
  4. ↑ a b c Robert Borowy: Wczoraj - dziś - jutro... kopalni „Katowice-Kloefas”. Historia węglem pisana. Katowice: KWK „Katowice-Kloefas”, 1997, s. 90. ISBN 83-907139-2-6.
  5. ↑ Tab. 98. Statystyka kościelna. „Rocznik Statystyczny Katowic. Rok 1938”, s. 52, 1939. Urząd Statystyczny Miasta Katowic. (pol.). 
  6. ↑ Rada Miasta Katowice, UCHWAŁA NR LIX/1219/18 RADY MIASTA KATOWICE z dnia 11 września 2018 r. w sprawie przyznania ks. Władysławowi Basiście tytułu "Honorowy Obywatel Miasta Katowice", Katowice, 11 września 2018 (pol.).
  7. ↑ T. Wojtal: Zmiany personalne w archidiecezji (aktualizacja). archidiecezjakatowicka.pl, 2023-07-01. [dostęp 2023-07-25]. (pol.).
  8. ↑ Zgromadzenie Sióstr Św. Jadwigi: ZAŁĘŻE. www.jadwizanki.com. [dostęp 2014-04-18]. (pol.).
  9. ↑ a b Parafia Świętego Józefa w Katowicach - Załężu. parafiazaleze.pl. [dostęp 2016-01-26]. (pol.).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Parafia_św._Józefa_w_Katowicach&oldid=70917512”