Parafia Trójcy Przenajświętszej w Ule
Parafia Trójcy Przenajświętszej w Ule (biał. Парафія Найсвяцейшай Тройцы ўва Уле) – parafia rzymskokatolicka w Ule. Należy do dekanatu lepelskiego diecezji witebskiej[1].
.jpg) Kościół parafialny | |
| Państwo | |
|---|---|
| Obwód | |
| Siedziba | |
| Adres |
вул. Ленінская 1 |
| Data powołania |
1800 |
| Wyznanie | |
| Kościół | |
| Diecezja | |
| Dekanat | |
| Kościół | |
| Proboszcz |
ks. Aleksander Piwowar |
| Wezwanie | |
| Wspomnienie liturgiczne | |
Położenie na mapie obwodu witebskiego  | |
Położenie na mapie Białorusi  | |
 55°13′58,6″N 29°14′25,5″E/55,232944 29,240417
| |
Historia edytuj
Na ruinach zniszczonego zamku bracia przyrodni sekretarz królewski Samuel Eustachy Łukomski i wojski wiłkomierski Bronisław Przysiecki, ufundowali w 1669 r. drewnianą świątynię pod wezwaniem Ducha Świętego, którą opiekowali się Dominikanie. Na utrzymanie zakonników fundatorzy przeznaczyli niewielki majątek. Prawdopodobnie nie było tutaj klasztoru, lecz rezydencja Dominikanów należących do zgromadzenia w pobliskich Czaśnikach. W 1744 r. Ułła leżała w parafii połockiej. W latach 1752-1758 duszpasterstwo dojazdowe prowadził tu misjonarz o. Michał Kaczanowski TJ z klasztoru Jezuitów w Witebsku. W 1772 r. przy rezydencji dominikanów (św. Ducha i Ofiarowania NMP) mieszkało 4 kapłanów[2]. W 1782 r. jeden ze spadkobierców fundatora Bronisława Przysieckiego prawem kaduka odebrał majątek Dominikanom, przez co opuścili oni Ułłę.
W 1800 r. nabywca dóbr ulskich Ignacy Reutt, marszałek szlachty powiatu lepelskiego, wznowił fundusze kościoła, a abp mohylewski Stanisław Bohusz Siestrzeńcewicz ustanowił w Ule parafię (jednak status proboszcza miejscowy ksiądz otrzymał dopiero w 1812 r.). Wydzielenie parafii ogłosił oficjalnie w dniu 15 lipca 1801 r. ks. prałat Stanisław Szantyr. Obszar parafia zamieszkiwali niemal wyłącznie katolicy. Ponieważ kościół znajdował się na półwyspie pomiędzy rzekami Dźwiną i Ułłą, co najmniej dwa razy do roku część parafian miała utrudniony dostęp do kościoła, a ksiądz do wiernych. Parafia liczyła 4860 osób.
W latach 1840 - 1843 funkcje administratorów parafii albo posługę wikariuszy pełnili Bernardyni. W pewnych okresach w parafii posługiwało 3 wikariuszy.
W 1841 roku na terenie parafii znajdowały się kaplice w miejscowościach: Mikałajewa (później na cmentarzu w folwarku Teklenwil), Obol, Nizhołów, Puliczierz. W XIX w. obsługiwano również kaplice w Szlaszczennicach, Lachowie (z 1863 r.), Półjeziorze (z 1800 r.)[2].
W 1843 r. władze carskie zlikwidowały majątek kościelny i zabrały uposażenie księży, wyznaczając dla proboszcza niewielką roczną pensję[3].
W 1853 r. proboszcz Szymon Jakusiewcz na miejscu drewnianej świątyni, rozpoczął budowę murowanego kościoła pod wezwaniem św. Łukasza, który ukończył około 1864 r. ks. Jerzy Motuz. Ksiądz Motuz uczył parafian czytać i śpiewać, kazania mówił w języku białoruskim. W 1882 r. świątynia została uszkodzona przez pożar. Po latach odbudowy została poświęcona w 1896 r. przez biskupa ks. Franciszka Symona. W 1905 r. proboszcz nauczał religii w szkole w Kordonie[2]. Proboszcz ks. Władysław Mirżwiński skutecznie walczył z pijaństwem wśród parafian, znał język białoruski.
Wiosną 1914 r. parafianie podjęli uchwałę o nałożeniu na siebie dobrowolnego podatku, aby zebrać fundusze na restaurację kościoła. W remont budynku i budowę ogrodzenia zaangażowany był proboszcz ks. Teodor Kulikowski. W 1935 r. sowieci odebrali świątynię wiernym i przeznaczyli ją na skład zboża. Później przerobili ją na klub, a w latach 60. XX w. spalili. Ostatecznie zrujnowany budynek stał się śmietnikiem.
Męczeńska śmierć ks. Stanisława Cybulewicza edytuj
W latach 1920‑36 proboszcz ks. Stanisław Cybulewicz był wielokrotnie prześladowany przez Sowietów. 12 sierpnia 1936 r. został aresztowany, następnie na krótko zwolniony, ale bez prawa posługi duszpasterskiej. Pomimo, tego pozostał w swej parafii. Pod koniec 1936 r. został ponownie aresztowany i zwolniony w marcu 1937 r. 14 czerwca 1937 r. został po raz kolejny aresztowany. Oskarżono go o „kierowanie kontrrewolucyjną, nacjonalistyczną bandą i o organizowanie masowych wystąpień Polaków” i 22 września 1937 r. skazano na śmierć. Został zamordowany w więzieniu[4]. 29 lipca 1945 r. katolicy z rejonu bieszenkowickiego wysłali list do Michaiła Kalinina prosząc o przyjazd do nich ks. Józefa Borodziuli, który po odbyciu wieloletniego wyroku w łagrach, przebywał w miejscowości Taczak w Kraju Krasnojarskim na Syberii oraz pytając, czy mają prawo do korzystania z kościoła w Ule, zamienionego na magazyn zboża. Otrzymali odpowiedź negatywną[5].
Reaktywacja parafii edytuj
19 lipca 1992 r. przywrócono istnienie parafii, która swoim zasięgiem obejmowała miejscowości z rejonów bieszenkowickiego i szumilińskiego. Dzięki staraniom proboszcza ks. Mieczysława Janczyszyna i wiernych kościół został odbudowany. 18 września 1999 r. został konsekrowany przez metropolitę mińsko-mohylewskiego ks. kardynała Kazimierza Świątka. Z inicjatywy ks. Mieczysława Janczyszyna zbudowano kaplicę w Mikałajewie, gdzie utworzono odrębną parafię. Ponadto odprawiano Msze Święte w kaplicach cmentarnych w Szodzikach i Buboli. W latach 2001-2003 proboszczem parafii był ks. Aleh Butkiewicz, późniejszy biskup diecezji witebskiej. Powstała wówczas kaplica NMP Budsławskiej w Kordonie. Od momentu odrodzenia parafii w pracy duszpasterskiej i katechetycznej pomagały Siostry Zmartwychwstanki oraz Urszulanki. Proboszcz parafii początkowo mieszkał w Leplu, później w Bieszenkowiczach[2].
Demografia edytuj
Liczba katolików, wiernych parafii, w poszczególnych latach.
Proboszczowie parafii[6][7] edytuj
Proboszczowie parafii byli dziekanami połockimi, później parafia została włączona do dekanatu lepelskiego[8].
| imię i nazwisko | daty urzędowania |
|---|---|
| Ks. Franciszek Ksawery Wejłło | 1801 – 1808 |
| Ks. Antoni Latkowski | 1808 – 1811 |
| Ks. Karol Zubczycki | 1811 – 1819 |
| Ks. Antoni Suszyński | 1819 – 1821 |
| Ks. Jan Alchimowicz | 1821 – 1822 |
| Ks. Jerzy Szymański | 1822 – 1826 |
| Ks. Paweł Wikierowicz | 1826 – 1830 |
| Ks. Jan Kuczyński | 1830 |
| Ks. Gałecki | 1834 |
| Ks. Jan Kuczyński | – 1848 |
| Ks. Franciszek Alojzy Raczkowski | 1848 – 1849 |
| Ks. Gabriel Onoszko | 1849 – 1854 |
| O. Piotr Warpechowski OP | 1855 |
| Ks. Szymon Jakusiewicz | 1857 – 1864 |
| Ks. Jerzy Motuz | 1864 – 1878 |
| Ks. Franciszek Bałtunowicz | 1878 – 1886 |
| Ks. Józef Zelwo | 1893 – 1894 |
| Ks. Jan Bułło | 1894 – 1902 |
| Ks. Augustyn Juchno | 1903 – 1906 |
| Ks. Jan Konopacki | 1907 |
| Ks. Władysław Mirżwiński | 1908 – 1909 |
| Ks. Walerian Mackiewicz | 1909 |
| Ks. Pilecki | 1910 |
| Ks. Antoni Kozłowski | 1911 – 1914 |
| Ks. Teodor Kulikowski | |
| Ks. Józef Borodziula | 1919 |
| Ks. Stanisław Cybulewicz | 1923 – 1937 |
| Ks. Mieczysław Janczyszyn | 1990 – 2000 |
| Ks. Kazimierz Gwozdowicz | 2000 – 2001 |
| Ks. Aleh Butkiewicz | 2001 – 2003 |
| Ks. Paweł Samsonow | 2003 – 2004 |
| Ks. Ignacy Saniuta | 2004 – 2005 |
| Ks. Aleksander Piwowar |
Bibliografia edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ Ула – Парафія Найсвяцейшай Тройцы [online], Віцебская дыяцэзія рыма-каталіцкага касцёла ў Беларусі [dostęp 2020-03-16] (ros.).
- ↑ a b c d K. Shastouski, Uła | Kościół Św. Trójcy - Komentarze [online], radzima.org [dostęp 2020-03-23].
- ↑ K. Shastouski, Uła | Kościół Św. Trójcy - Komentarze [online], radzima.org [dostęp 2020-03-24].
- ↑ STANISŁAW CYBULEWICZ — MARTYROLOGIUM [online], www.swzygmunt.knc.pl [dostęp 2020-03-22].
- ↑ Katolicy na Białorusi wschodniej – walka o swobody religijne (1945 -1991) [online], Kresy24.pl - Wschodnia Gazeta Codzienna [dostęp 2020-03-24] (pol.).
- ↑ K. Shastouski, Uła | Kościół Św. Trójcy - Komentarze [online], radzima.org [dostęp 2020-03-16].
- ↑ Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, Tom XII - wynik wyszukiwania - DIR [online], dir.icm.edu.pl [dostęp 2020-03-16].
- ↑ Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, Tom XII - wynik wyszukiwania - DIR [online], dir.icm.edu.pl [dostęp 2020-03-24].