Pasma Pewelsko-Krzeszowskie
Pasma Pewelsko-Krzeszowskie – region geograficzny o krajobrazie pogórza i niskich gór położony w Beskidach Zachodnich, obejmujący swoim zasięgiem Pasmo Pewelskie oraz Grupę Żurawnicy[1]. Wyosobniony jako mezoregion oznaczony numerem 513.57 w ramach regionalizacji fizycznogeograficznej Polski z 2018 roku wykonanej przez międzyuczelniany zespół geografów pod kierownictwem Jerzego Solona[2]. Region został uprzednio wyodrębniony jako mezoregion beskidzki w podziale Karpat Zachodnich z 2014 roku autorstwa Jarosława Balona i Miłosza Jodłowskiego[3].
 Wzniesienie Gołuszkowej Góry w Grupie Żurawnicy | |
| Megaregion | |
|---|---|
| Prowincja | |
| Podprowincja | |
| Makroregion | |
| Mezoregion |
Pasma Pewelsko-Krzeszowskie |
| Zajmowane jednostki administracyjne |
|
Jest to niewielkie powierzchniowo (123 km²), ale wyraziście zaznaczające się w rzeźbie terenu obniżenie pomiędzy Beskidem Małym i Beskidem Żywiecko-Orawskim, w strefie nasunięcia skał płaszczowiny magurskiej na śląską. Na krótkich odcinkach region graniczy z Beskidem Makowskim i Kotliną Żywiecką. Ważniejszymi kulminacjami są Żurawnica (727 m) i Bąków (766 m)[4]. Dna najniższych dolin rozcinanych przez potoki schodzą do poziomu ok. 450 m[5].
Administracyjnie region leży w województwie śląskim i małopolskim, rozpościerając się skośnie wąskim pasem z południowego zachodu, spod miasta Żywiec i wsi Pewel Wielka w dolinie rzeki Koszarawy, na północny wschód, do wsi Krzeszów i Zembrzyce oraz miasta Sucha Beskidzka w dolinie rzeki Skawy. Pod względem pokrycia terenu przeważają obszary rolnicze, przede wszystkim użytki zielone, w wyższych partiach występują lasy świerkowo-jodłowe i bukowe[6].
W obowiązującej powszechnie przed 2018 rokiem regionalizacji fizycznogeograficznej Polski autorstwa Jerzego Kondrackiego omawiany region nie występuje. Obszar go obejmujący przynależy tam do dwóch mezoregionów – Grupa Żurawnicy jest częścią Beskidu Małego, natomiast Pasmo Pewelskie należy do Beskidu Makowskiego[7]. W podziałach geomorfologicznych Karpat region pojawia się jako jednostka pod nazwą Brama Krzeszowska[8].
Przypisy edytuj
Bibliografia edytuj
- Balon J., Jodłowski M., Regionalizacja fizycznogeograficzna Karpat Zachodnich – studium metodologiczne, [w:] Struktura środowiska przyrodniczego a fizjonomia krajobrazu, red. Ziaja W., Jodłowski M., Kraków 2014, s. 85–106.
- Balon J., Jodłowski M., Krąż P., Beskidy Zachodnie (513.4–5), [w:] Regionalna geografia fizyczna Polski, red. Richling A., Solon J., Macias A., Balon J., Borzyszkowski J., Kistowski M., Poznań 2021, s. 481–496.
- Kondracki J., Geografia regionalna Polski, Warszawa 2002, wydanie III.
- Solon J., Borzyszkowski J., Bidłasik M., Richling A., Badora K., Balon J., Brzezińska-Wójcik T., Chabudziński Ł., Dobrowolski R., Grzegorczyk I., Jodłowski M., Kistowski M., Kot R., Krąż P., Lechnio J., Macias A., Majchrowska A., Malinowska E., Migoń P., Myga-Piątek U., Nita J., Papińska E., Rodzik J., Strzyż M., Terpiłowski S., Ziaja W., Physico-geographical mesoregions of Poland: Verification and adjustment of boundaries on the basis of contemporary spatial data, [w:] „Geographia Polonica”, nr 91/2, 2018, s. 143–170.
- Starkel L., Karpaty Zewnętrzne, [w:] Geomorfologia Polski, tom 1. Polska Południowa – góry i wyżyny, red. Klimaszewski M., Warszawa 1972, s. 52–115.
Linki zewnętrzne edytuj
- Mapa regionalizacji Polski z 2018 r. jako warstwa geoportalu „Geoserwis GDOŚ” w folderze „Inne dane środowiskowe”, warstwa „Mezoregiony fizycznogeograficzne”.