Pelikan (herb szlachecki)

Pelikan
Typ herbu	szlachecki
Pierwsza wzmianka	1564

Pelikan – polski herb szlachecki. Według Józefa Szymańskiego pochodzący z nobilitacji.

Opis herbu edytuj

Poniższy opis stworzono zgodnie z klasycznymi regułami blazonowania:

W polu czerwonym pelikan srebrny, zwrócony w lewo, karmiący swoje pisklęta krwią z rozdartej piersi. Klejnot – trzy pióra strusie. Labry: czerwone, podbite srebrem.

Szymański i Znamierowski rysują pelikana na gnieździe. U Znamierowskiego ptak jest odwrócony w prawo, a gniazdo jest złote, plecione^[1]. Szymański podaje herb bez barw, za wcześniejszymi autorami - Paprockim i Niesieckim^[2]. Juliusz Karol Ostrowski odróżnia wersję z gniazdem i nadaje jej nazwę Pelikan II. Rekonstrukcja w artykule pochodzi od Tadeusza Gajla, który wzorował się na Niesieckim i Ostrowskim^[3].

Najwcześniejsze wzmianki edytuj

Autorzy wczesnych herbarzy - Paprocki i Niesiecki podają tylko legendarne początki herbu. Legendy opowiadają o dowódcy, który poświęcił się dla swych rycerzy jak pelikan dla swoich dzieci, bądź o przybyłym ze Szwecji biskupie^[4]. Ostrowski natomiast, mimo że nie przytacza dokładnego początku herbu, jest pewien, że herb przybył z zagranicy. Datę tego przybycia podaje ściśle Józef Szymański w oparciu o badania archiwalne Barbary Trelińskiej. Według niego, herb Pelikan pojawił się w Polsce za sprawą nobilitacji Janusza Imbrama z 7 marca 1564, potwierdzonej 14 kwietnia 1579^[2].

Etymologia edytuj

Według Szymańskiego, Pelikan jest nazwą obrazową^[2] (herb mówiący).

Herbowni edytuj

Lista nazwisk znajdująca się w artykule pochodzi z Herbarza polskiego Tadeusza Gajla^[5]. Jest to dotychczas najpełniejsza lista herbownych (49 nazwisk).

Bohowityn, Bohowitynowicz, Chay, Elert, Ellert, Fabrycy, Foltański, Gatcuk, Gerlee, Hoffman, Hoffmann, Ilaszewicz, Illaszewicz, Imbra, Jachimowicz, Jagmin, Kocieł, Kociełł, Kociełło, Kocioł, Lakitycz, Lauda, Łabiński, Łahiński, Łakieński, Łakiński, Łakitycz, Łąkiński, Łoginowicz, Łohynowicz, Miciński, Micuński, Mieciński, Murza, Nankowski, Orwicz, Pelikan, Pilar, Pillar, Pizar, Proscewicz, Proszczewicz, Prościewicz, Rychter, Rychterski, Scholtz, Szybicki, Thugutt, Ugiański.

Znani herbowni

Zobacz też edytuj

Pelikan (heraldyka)

Przypisy edytuj

↑ Alfred Znamierowski: Herbarz rodowy. Warszawa: Świat Książki, 2004, s. 143. ISBN 83-7391-166-9.
↑ ^a ^b ^c Józef Szymański: Herbarz rycerstwa polskiego z XVI wieku. Warszawa: DiG, 2001, s. 213. ISBN 83-7181-217-5.
↑ Tadeusz Gajl: Herbarz polski od średniowiecza do XX wieku : ponad 4500 herbów szlacheckich 37 tysięcy nazwisk 55 tysięcy rodów. L&L, 2007, s. 261. ISBN 978-83-60597-10-1.
↑ Kasper Niesiecki, Jan Nepomucen Bobrowicz: Herbarz polski Kaspra Niesieckiego S. J. T. 7. Lipsk: Breitkopf i Haertel, 1841, s. 266.
↑ Tadeusz Gajl: Herbarz polski od średniowiecza do XX wieku : ponad 4500 herbów szlacheckich 37 tysięcy nazwisk 55 tysięcy rodów. L&L, 2007, s. 406-539. ISBN 978-83-60597-10-1.

Bibliografia edytuj

Tadeusz Gajl: Herbarz polski od średniowiecza do XX wieku : ponad 4500 herbów szlacheckich 37 tysięcy nazwisk 55 tysięcy rodów. L&L, 2007. ISBN 978-83-60597-10-1.

Linki zewnętrzne edytuj

Herb Pelikan z listą nazwisk w elektronicznej wersji Herbarza polskiego Tadeusza Gajla

[Znamierowski-1] Alfred Znamierowski: Herbarz rodowy. Warszawa: Świat Książki, 2004, s. 143. ISBN 83-7391-166-9.

[Szymański-2] Józef Szymański: Herbarz rycerstwa polskiego z XVI wieku. Warszawa: DiG, 2001, s. 213. ISBN 83-7181-217-5.

[3] Tadeusz Gajl: Herbarz polski od średniowiecza do XX wieku : ponad 4500 herbów szlacheckich 37 tysięcy nazwisk 55 tysięcy rodów. L&L, 2007, s. 261. ISBN 978-83-60597-10-1.

[Niesiecki-4] Kasper Niesiecki, Jan Nepomucen Bobrowicz: Herbarz polski Kaspra Niesieckiego S. J. T. 7. Lipsk: Breitkopf i Haertel, 1841, s. 266.

[Nazwiska-5] Tadeusz Gajl: Herbarz polski od średniowiecza do XX wieku : ponad 4500 herbów szlacheckich 37 tysięcy nazwisk 55 tysięcy rodów. L&L, 2007, s. 406-539. ISBN 978-83-60597-10-1.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]