Pionier (radioodbiornik)
Pionier – pierwsza polska po II wojnie światowej konstrukcja lampowego odbiornika radiowego powszechnego użytku.
Odbiornik został skonstruowany w Zakładach Radiowych Diora (T-6) w Dzierżoniowie przez zespół inż. Wilhelma Rotkiewicza w roku 1948. Układ elektryczny oparty został na układzie, zastosowanym przez Philipsa w roku 1941 w odbiorniku 203U. Z niewielkimi modyfikacjami układ ten przetrwał do roku 1968 (w odbiorniku Promyk). Produkowany był w kilku rodzajach skrzynek bakelitowych i drewnianych w modelach U, U2, U3, B, B2, B3 (B – wersje bateryjne, na wielu obszarach kraju nie było jeszcze wybudowanej sieci elektrycznej), Mazur, Noteć, I 6161, Promyk.
Jest to odbiornik superheterodynowy z zasilaniem uniwersalnym. Termin „zasilanie uniwersalne” oznacza, że urządzenie może korzystać z sieci prądu przemiennego oraz zasilania prądem stałym. Zakresy fal długich i średnich we wszystkich odmianach bywały podobne. Zakres fal krótkich zawężono w roku 1954 (znikły większe częstotliwości). Związane to było z wydaną przez Urząd Rady Ministrów w czerwcu 1953 r. ściśle tajną Uchwałą nr 418, w której zobowiązywano Ministra Przemysłu Maszynowego do wprowadzenia w produkcji odbiorników radiowych odpowiednich zmian konstrukcyjnych, w wyniku których odbieralność w zakresie fal krótkich byłaby jedynie w paśmie od 31 do 51 m. W rozporządzeniu wymienione są z nazwy odbiorniki Pionier i Aga. Zakres ten miał obowiązywać również w odbiornikach wprowadzanych do produkcji w przyszłości. Zmiany te wprowadzono w celu utrudnienia odbioru polskojęzycznych audycji, nadawanych z zagranicy, słyszalnych dobrze w pasmach 16 i 25 m.
W latach 1953–1956 na skali odbiornika widniała nazwa Stalinogród, zamiast Katowice. Spowodowane to było faktem, że w okresie od 9 marca 1953 do 20 grudnia 1956 miasto Katowice nosiło urzędową nazwę Stalinogród. Wprowadzono ją tuż po śmierci Józefa Stalina, a cofnięto w związku z odwilżą gomułkowską dnia 21 października 1956.
Nazwę „Pionier” otrzymały później także zupełnie inne modele radioodbiorników produkowanych w latach 80. XX w. w Dzierżoniowie, m.in. radiobudzik tranzystorowy i amplituner stereofoniczny.
Podstawowe parametry i właściwości (dane techniczne) edytuj
- lampy elektronowe:
- zakresy fal:
- zasilanie:
- napięcie przemienne lub stałe 220 V lub 125 V
- lub bateria 110 V (napięcie anodowe) i żarzenie - akumulator 2 V lub ogniwo 1,5 V (w modelu bateryjnym)
- elementy regulacyjne:
- potencjometr siły głosu z wyłącznikiem (lewa gałka), przełącznik zakresów (prawa gałka wewnętrzna), strojenie (prawa gałka zewnętrzna)
- gniazda:
- antena i uziemienie
- wymiary:
- 350 x 225 x 170 mm
- waga
- 5,5 kg
Zobacz też edytuj
Bibliografia edytuj
- Jan Bartkiewicz, Katalog Sprzętu Radiowego, Wydawnictwa Komunikacyjne, Warszawa, 1957.
- W. Trusz, J. Dombrowicki, Radio i telewizja w domu, Wydawnictwa Komunikacyjne, wydanie 1, Warszawa, 1958.
Linki zewnętrzne edytuj
- „Kącik Pioniera”.
- Odbiorniki „Pionier” w katalogu oldradio.pl. [dostęp 2016-12-28]. (pol.).
- schemat radioodbiornika. fonar.com.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-06-06)].