Pogórze Popradzkie
Pogórze Popradzkie – region geograficzny o krajobrazie pogórza i niskich gór położony w Beskidach Zachodnich, na terenie Polski i Słowacji (pogranicze sądecko-spisko-szaryskie). Obejmuje swoim zasięgiem Pasmo Lubowelskie oraz Pasmo Leluchowskie rozdzielone doliną rzeki Popradu[1]. Wyróżniony jako mezoregion z numerem 513.59 w wieloautorskiej regionalizacji fizycznogeograficznej Polski z 2018 roku[2]. W geografii słowackiej region jest określany jako Ľubovnianska vrchovina[3].
.jpg) Wieś Dubne w Paśmie Leluchowskim | |
| Megaregion | |
|---|---|
| Prowincja | |
| Podprowincja | |
| Makroregion | |
| Mezoregion |
Pogórze Popradzkie |
| Zajmowane jednostki administracyjne |
|
Środowisko przyrodnicze edytuj
Region graniczy z Beskidem Sądeckim, Beskidem Niskim, Pogórzem Ondawskim, Górami Czerchowskimi, Pieninami i Międzygórzem Spisko-Szaryskim. Rozciąga się obszarem w kształcie szerokiej litery „V” ulokowanym między miastami Muszyną i Lubowlą[4]. Ma powierzchnię 397 km², w tym 91 km² leży w granicach Polski jako dwie izolowane od siebie części wchodzące w skład Popradzkiego Parku Krajobrazowego. Główną rzeką jest tu Poprad, którego przełomowa dolina dzieli region na dwie części – zachodnie Pasmo Lubowelskie i wschodnie Pasmo Leluchowskie. Najwyższym szczytem jest Eliaszówka (1024 m)[5].
Budulcem skalnym są skały fliszowe w strefie jednostki magurskiej, przede wszystkim piaskowce i łupki. Występuje rzeźba pogórska i niskogórska z deniwelacjami rzadko kiedy większymi niż 300 m. Region jest słabo zaludniony, większość terenu pokrywają sztucznie wprowadzone przez człowieka lasy świerkowe, miejscami występują naturalne siedliska buka i jodły[6].
Różnice w podziałach geograficznych edytuj
W szeroko rozpowszechnionym podziale fizycznogeograficznym Polski według Jerzego Kondrackiego omawiany region nie jest wyodrębniony, a obszar go obejmujący stanowi tam część mezoregionu Beskidu Sądeckiego[7]. W regionalizacji Słowacji autorstwa Emila Mazúra i Michala Lukniša region pojawia się jako jednostka o nazwie Ľubovnianska vrchovina, przy czym regionalizacja słowacka, w przeciwieństwie do polskich podziałów, nie jest transgraniczna i w ogóle nie wyróżnia Beskidu Sądeckiego[8].
W polskiej geografii Pogórze Popradzkie jako mezoregion beskidzki wyszczególnili Jarosław Balon i Miłosz Jodłowski w swojej propozycji podziału Karpat Zachodnich[9]. Potrzebę wydzielenia Pogórza jako odrębnego mezoregionu uzasadnili oni odmiennym charakterem rzeźby terenu od Beskidu Sądeckiego, który cechuje krajobraz średniogórski. Ten punkt widzenia został przyjęty w wieloautorskiej regionalizacji fizycznogeograficznej Polski z 2018 roku[10].
Przypisy edytuj
- ↑ Balon, Jodłowski i Krąż 2021 ↓, s. 481, 495.
- ↑ Solon i in. 2018 ↓, mapa.
- ↑ Mazúr i Lukniš 1978 ↓, mapa.
- ↑ Balon i Jodłowski 2014 ↓, s. 91–93.
- ↑ Balon, Jodłowski i Krąż 2021 ↓, s. 481, 495–496.
- ↑ Balon, Jodłowski i Krąż 2021 ↓, s. 495.
- ↑ Kondracki 2002 ↓, s. 318–319, 327–328.
- ↑ Mazúr i Lukniš 1978 ↓, s. 107–108, 119.
- ↑ Balon i Jodłowski 2014 ↓, s. 93.
- ↑ Balon, Jodłowski i Krąż 2021 ↓, s. 493, 496.
Bibliografia edytuj
- Jarosław Balon, Miłosz Jodłowski, Regionalizacja fizycznogeograficzna Karpat Zachodnich – studium metodologiczne, [w:] Wiesław Ziaja, Miłosz Jodłowski (red.), Struktura środowiska przyrodniczego a fizjonomia krajobrazu, Kraków: Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2014, s. 85–106.
- Jarosław Balon, Miłosz Jodłowski, Paweł Krąż, Beskidy Zachodnie (513.4–5), [w:] Andrzej Richling i inni red., Regionalna geografia fizyczna Polski, Poznań: Bogucki Wydawnictwo Naukowe, 2021, s. 481–496.
- Jerzy Kondracki, Geografia regionalna Polski, wyd. 3, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2002.
- Emil Mazúr, Michal Lukniš, Regionálne geomorfologické členenie Slovenskej socialistickej republiky, „Geografický časopis”, 30 (2), 1978, s. 101–125 + mapa załącznikowa (słow.).
- Jerzy Solon i inni, Physico-geographical mesoregions of Poland: Verification and adjustment of boundaries on the basis of contemporary spatial data, „Geographia Polonica”, 91 (2), 2018, s. 143–170 + mapa załącznikowa (ang.).
Linki zewnętrzne edytuj
- Mapa regionalizacji Polski z 2018 r. jako warstwa geoportalu „Geoserwis GDOŚ” w folderze „Inne dane środowiskowe”, warstwa „Mezoregiony fizycznogeograficzne”.