Pogrom w Safedzie (1517)
Pogrom w Safedzie – pogrom ludności żydowskiej do którego doszło w 1517 roku w mieście Safed w okresie podboju Palestyny przez Imperium Osmańskie. Masakry dopuścili się Arabowie.
| Państwo | |
|---|---|
| Miejsca wystąpień | |
| Początek wystąpień | |
| Koniec wystąpień | |
| Ofiary śmiertelne |
nieznane |
| Ranni |
nieznane |
| Charakter wystąpień |
rozruchy antyżydowskie |
| Rezultat wystąpień |
stłumienie zamieszek przez wojska osmańskie |
Położenie na mapie Izraela  | |
 32°57′56″N 35°29′59″E/32,965556 35,499722
| |
Tło historyczne edytuj
W latach 1512–1520 sułtanem Imperium Osmańskiego był Selim I Groźny. Był on jednym z głównych budowniczych potęgi i prestiżu państwa osmańskiego i jego pozycji w świecie islamu. Podboje sułtana na długo ukształtowały mapę polityczną Bliskiego Wschodu. W 1516 roku rozpoczął wojnę z Mamelukami, pokonując ich wojska pod Mardż Dabik (24 VIII 1516 r.) koło Aleppo i pod Ar-Rajdanijją (22 I 1517 r.), dzięki czemu przyłączył do swojego imperium Syrię, Palestynę, Jordanię, Egipt i Al-Hidżaz. Zawładnął w ten sposób Mekką i Medyną, a także świętym miastem Jerozolimą i dawnymi stolicami kalifatów: Damaszkiem (niegdyś stolica Umajjadów) i Kairem (przed wiekami siedziba Fatymidów).
W przeciwieństwie do Arabów, Turcy osmańscy tolerowali Żydów, którzy cieszyli się w ich imperium bardziej uprzywilejowaną pozycją niż chrześcijanie. Budziło to wrogość mameluków do Żydów.
Przebieg edytuj
W 1517 roku do Palestyny dotarła fałszywa pogłoska o pokonaniu sułtana Selima I przez Mameluków w Egipcie[1][2]. Pogłoskę tę wykorzystali lokalni szejkowie mameluccy w Palestynie, którzy podburzyli chłopstwo i mieszczan w Safedzie przeciwko Żydom. Dążyli oni w ten sposób do umocnienia swojej pozycji, i zagrabienia żydowskiego mienia jeszcze przed utwierdzeniem władzy osmańskiej w Galilei[3]. Pogrom rozpoczęli wycofujący się rozproszeni żołnierze mameluccy, którzy oskarżali Żydów o zdradę i sprzyjanie Turkom osmańskim[4]. Dołączyli do nich Arabowie z sąsiednich wiosek[5]. W pierwszej kolejności zaatakowano osmańskiego gubernatora miasta i jego funkcjonariuszy, a następnie pogrom objął dzielnicę żydowską Safedu. Zabitych i rannych zostało wielu Żydów, jednak nigdy nie zrobiono szczegółowego raportu. Ocaleni zostali zmuszeni do ucieczki z miasta, a ich majątek został zrabowany. Zamieszki stłumiły przybyłe do miasta posiłki osmańskie[6].
Konsekwencje edytuj
Społeczność żydowska w Safedzie otrzymała pomoc z Damaszku i Aleppo, ale przede wszystkim uzyskała wsparcie władz osmańskich, które wynagrodziły im cierpienia poniesione w imię lojalności wobec nowych władz. W rezultacie Safed stał się najważniejszym miastem żydowskim, a XVI wiek przeszedł do historii jako „złoty wiek” miasta.
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ Abraham David: In Zion and Jerusalem: the itinerary of Rabbi Moses Basola (1521-1523). Bar-Ilan University, 1999, s. 62. ISBN 978-9-6522-2926-7.
- ↑ Abraham David: To Come to the Land: Immigration and Settlement in 16th-Century Eretz-Israel. University of Alabama Press, 2010, s. 97. ISBN 978-0-8173-5643-9.
- ↑ Neil Asher Silberman: Heavenly Powers: Unraveling the Secret of the Kabbalah. Castle Books, 2001, s. 141. ISBN 978-0-7858-1324-8.
- ↑ Shlomo Ben-Ami, Nissim Mishal: Those Were the Generations. Jedi’ot Acharonot, 2000, s. 185. ISBN 978-9-6544-8745-0.
- ↑ Eretz Yisrael Under Ottoman Rule, 1517-1917. W: Lousi Finkelstein: The Jews: Their History. Schocken Books, 1970, s. 407.
- ↑ Abraham David: Demographic Changes in the Safed Jewish Community of the 16th Century. W: Dán Róbert: Occident and Orient: A Tribute to the Memory of Alexander Scheiber. Brill Archive, 1988, s. 90. ISBN 978-9-6305-4024-7.