Pomnik Poległych w Bitwie ze Szwedami w Warszawie
Pomnik Poległych w Bitwie ze Szwedami – monument znajdujący się przy ul. Wał Miedzeszyński, w rejonie ulic Algierskiej i Afrykańskiej w Warszawie, upamiętniający żołnierzy poległych w bitwie z wojskami szwedzkimi i brandenburskimi stoczonej na Pradze w dniach 28–30 lipca 1656 podczas II wojny północnej.
 Pomnik Poległych w Bitwie ze Szwedami | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Miejsce | |
| Typ obiektu |
wolnostojący |
| Projektant |
nieznany |
| Całkowita wysokość |
ok. 2 m |
| Data budowy |
ok. 1916 (?) |
Położenie na mapie Polski  | |
 52°13′18,73″N 21°04′27,54″E/52,221869 21,074317
| |
Historia edytuj
Pomnik wzniesiono prawdopodobnie w 1916 (według innego źródła – w 1906[1]) w miejscu, w którym przy budowie Wału Gocławskiego odkryto szczątki pochowanych tam żołnierzy polskich i szwedzkich, którzy polegli w trzydniowej bitwie w lipcu 1656[2].
Według innego źródła, w tym miejscu w czasie budowy w latach 1905–1909 wałów ochronnych nad Wisłą odnaleziono kości 80 niemal szlachty, samych gospodarzy z bełskiego pospolitego ruszenia, którzy wycofując się przed atakiem szwedzkim utonęli w bagnach[3].
Z kolei historyk Wawra Henryk Wierzchowski w monografii „Las – rolnicze osiedle Warszawy” podaje, że mogiłę odkryto dopiero w 1928 roku podczas prac melioracyjnych prowadzonych przez Wawerską Spółkę Wodną[4].
Według tego autora w trzecim dniu bitwy o Warszawę trwającej od 28 do 30 lipca 1656 roku wojska polskie uległy siłom szwedzko–brandenburskim i znalazły się w odwrocie z obszaru między Bródnem a Żeraniem. Od prawego skrzydła dowodzonego przez Stefana Czarnieckiego odłączyło pospolite ruszenie województwa bełskiego, za którym rzucili się Szwedzi. Wycofujący się trafili na błota, bagna i odnogi wiślane. Spośród niemal 80 szlachty samych gospodarzy część wzięto żywcem, część wystrzelano z pistoletów i fuzji jak kaczki[4].
Niewielki monument ma formę krzyża ustawionego na stożkowej kamiennej podstawie, na której umieszczono żeliwną tablicę o treści[2]:
Poległym
w
obronie
Ojczyzny
w bitwie
ze Szwedami
28, 29 i 30 lipca
1656 roku
Upamiętnienie było również nazywane Krzyżem Szwedzkim. Krzyż pierwotnie był znacznie wyższy[5].
Pomnik został ufundowany przez Zarząd Spółki Wodnej[1].
Przypisy edytuj
- ↑ a b Feliks Waśkiewicz: Okruchy historii... Miejsca pamięci Pragi Południe. Warszawa: Towarzystwo Przyjaciół Warszawy Oddział Grochów, 2008, s. 118. ISBN 83-911202-0-7.
- ↑ a b Wiesław Głębocki: Warszawskie pomniki. Warszawa: Wydawnictwo PTTK "Kraj", s. 26. ISBN 83-7005-211-8.
- ↑ Marian Gajewski: Urządzenia komunalne Warszawy. Zarys historyczny. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1979, s. 385–386. ISBN 83-06-00089-7.
- ↑ a b Henryk Wierzchowski: Las: rolnicze osiedle Warszawy. Warszawa: Wydział Kultury dla Dzielnicy Wawer m. st. Warszawy, 2006, s. 13-14. ISBN 83-921690-2-6.
- ↑ Józef Poliński: Grochów. Przedmurze Warszawy w dawniejszej i niedawnej przeszłości. Warszawa: Towarzystwo Przyjaciół Grochowa, 1938, s. 278.