Portmoneum

Portmoneum – budynek przy ul. Terézy Novákové 75 w Litomyšli (Czechy, Kraj pardubicki) w pobliżu tamtejszego zamku.

Historia i wnętrze edytuj

Dom należał do celnika Josefa Portmana, zmarłego w 1968. Był on wielbicielem ekspresjonistycznej sztuki Josefa Váchala (1884-1969), któremu zlecił pomalowanie dwóch izb w budynku. Váchal w latach 20. XX wieku, wymalował nie tylko ściany i sufit, ale także sprzęty zlokalizowane wewnątrz (stół, krzesła, łoże). Powstało jednorodne dzieło, swoisty horror vacui, pełne scen z demonami, zwierzętami, planetami, zbójcami i świętymi, a także samym artystą w charakterze szczurołapa.

Muzeum edytuj

Architektura samego budynku jest niepozorna i niczym się nie wyróżnia. Muzeum Váchala otwarto tu w 1993 z inicjatywy wydawnictwa Paseka, które przyjęło imię artysty. Gromadzi ono pamiątki po kontrowersyjnym twórcy i jego mecenasie – celniku Portmanie, w tym sugestywne zdjęcia Dagmary Hochovéj. Przed wejściem do Portmoneum stoi drewniana rzeźba Okouník (Karmazyn), której autorką jest Vanesa Trostová. Rzeźba, przedstawia rybę z wybałuszonymi, świdrującymi oczami i nawiązuje do ekspresyjnych osiągnięć Váchala.

Bibliografia edytuj

M.Wallis, Secesja, Wydawnictwo Arkady, Warszawa, 1974
Sławomir Adamczak, Katarzyna Firlej, Czechy, wyd. Pascal, Bielsko-Biała, 2004, s.203, ISBN 83-7304-274-1
http://www.paseka.cz/?skupina=6 – strona o Portmoneum (dostęp 5.5.2010)