Powłocznica olszy zielonej

Powłocznica olszy zielonej (Peniophora aurantiaca (Bres.) Höhn. & Litsch.) – gatunek grzybów z rodziny powłocznikowatych (Peniophoraceae).

Powłocznica olszy zielonej

Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	podstawczaki
Klasa	pieczarniaki
Rząd	gołąbkowce
Rodzina	powłocznikowate
Rodzaj	powłocznica
Gatunek	powłocznica olszy zielonej
Nazwa systematyczna
Peniophora aurantiaca (Bres.) Höhn. & Litsch. Sber. Akad. Wiss. Wien, Math.-naturw. Kl., Abt. 1 115: 1583 (1906)

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Peniophora, Peniophoraceae, Russulales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungii.

Po raz pierwszy takson ten opisał w 1892 r. Giacomo Bresàdola, nadając mu nazwę Corticium aurantiacum. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadali mu w 1994 r. Franz von Höhnel i Viktor Litschauer.

Synonimy:

• Byssomerulius aurantiacus (Bres.) Gilb. 1974
• Corticium aurantiacum Bres. 1892
• Kneiffia aurantiaca (Bres.) Bres. 1903.

Polską nazwę zaproponował Władysław Wojewoda w 2003 r.

Morfologia

Owocnik

Rozpostarty, przeważnie całkowicie przyrośnięty do podłoża, dopiero starsze owocniki nieco luźniejsze. Owocnik początkowo o okrągłym kształcie, omijający przetchlinki i inne dziury w zewnętrznej korze drewna, potem pokrywający całą dolną powierzchnię gałęzi, chropowaty, o grubości 0,2–0,5 mm, na grudkach grubszy. Powierzchnia jasno lub ciemno pomarańczowo-czerwona w zależności od wieku. Konsystencja młodych owocników mięsista, starszych błoniasta. Brzeg jaśniejszy, bladożółty lub biały, u młodych okazów włókienkowaty.

Cechy mikroskopowe

System strzępkowy monomityczny. Strzępki o cienkich lub lekko pogrubionych ścianach ze sprzążkami. Strzępki subhymenium o szerokości 3–4 µm, bogato rozgałęzione, strzępki subikulum o szerokości 4–5 µm, proste, słabo rozgałęzione. Na przekroju poprzecznym plecha jest uwarstwiona. Subikulum ma grubość 0,1–0,2 mm i składa się z gęstych równoległych strzępek. Subhymenium składa się głównie z pionowych strzępek, początkowo o grubości około 0,1 mm, a następnie zwiększającej się grubości. Cystydy dwojakiego rodzaju:

• inkrustowane grubościenne metuloidy. Ich część inkrustowana ma wymiary 30–50 × 8–12 µm, część nieinkrustowana o różnej długości,. W strzępkach tych septy występują z rzadka;
• cienkościenne sulfocystydy osiągające długość 100 lub 150 µm i szerokość 10–15, czasem 20 µm, z protoplazmą ziarnistą reagującą na sulfowanilinę. Mają kształt wydłużony, o tępym lub zwężającym się wierzchołku i są licznie, zwłaszcza u młodych osobników.

Podstawkio zróżnicowanym kształcie, ale przeważnie cylindryczne, mniej lub bardziej kręte i zwężone, osiągające rozmiar 60–90 × 10–15 µm, z 4 stożkowatymi sterygmami. U młodych owocników widoczne pleurobazydia. Zarodniki elipsoidalne, gładkie, cienkościenne, przeważnie 14-16 × 8-10 µm, szkliste, ale w wysypie żółte lub jasnopomarańczowe, w zależności od grubości wysypu.

Występowanie i siedlisko

Powłocznica olszy zielonej występuje w Ameryce Północnej i Południowej, Europie i Azji. Na półkuli północnej jest szeroko rozprzestrzeniona, w regionie subalpejskim Europy Środkowo-Wschodniej jest bardzo pospolita. W Polsce do 2003 r. podano tylko 2 stanowiska na Tarnicy w Bieszczadach. Według W. Wojewody prawdopodobnie jest rzadka, nie znalazła się jednak na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski.

Nadrzewny grzyb saprotroficzny. Występuje tylko na gałęziach olszy zielonej (Alnus viridis) i po tym łatwo ją odróżnić od pokrewnych gatunków.