Wikipedia

Przemysław Warmiński

polski tenisista i hokeista

Przemysław Maria Longinus Warmiński (ur. 14 marca 1908 w Bydgoszczy, zm. 26 września 1939 w Warszawie) – polski tenisista i hokeista, jeden z ideologów ONR-ABC.

Przemysław Warmiński
Data i miejsce urodzenia

14 marca 1908
Bydgoszcz

Data i miejsce śmierci

26 września 1939
Warszawa

Obywatelstwo

Polska

Odznaczenia
Krzyż Walecznych (1920–1941) Brązowy Krzyż Zasługi
Grób Przemysława Warmińskiego na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach

Życiorys edytuj

Wykształcenie, działalność społeczna i zawodowa edytuj

Uczęszczał do Gimnazjum św. Marii Magdaleny w Poznaniu. W tej ośmioklasowej placówce uczył się języka łacińskiego przez cały okres nauki, zaś greki od czwartej klasy. Po ukończeniu szkoły w maju 1926 podjął studia na Wydziale Prawno-Ekonomicznym Uniwersytetu Poznańskiego. Tutaj w marcu 1927 stał się członkiem Bratniej Pomocy. Początkowo działał w Korporacji Akademickiej „Helionia”, ale po kilku miesiącach dołączył do KA „Baltia”. Jako członek Sądu Koleżeńskiego był aktywny w Kole Ekonomistów i Prawników[1].

Dyplom magistra prawa uzyskał 8 lipca 1931. Następnie służył 15 miesięcy w Batalion Podchorążych Rezerwy Piechoty Nr 7A w Jarocinie, uzyskując stopień podporucznika rezerwy piechoty Wojska Polskiego (ze starszeństwem 1 stycznia 1934). Później podjął pracę w Zachodnio-Polskim Towarzystwie Kredytowym i zaczął praktykę adwokacką u Leonarda Wlazły[2] (kontynuował ją u Jana Kulerskiego w Toruniu). Od lutego 1939 był na liście aplikantów adwokackich w Poznaniu[3].

Aktywność sportowa edytuj

W 1924, jeszcze jako uczeń gimnazjum, stał się członkiem OŚ AZS Poznań w sekcji tenisowej. W 1926 zajął jako tenisista III miejsce w singlu w czasie mistrzostw polski we Lwowie (w półfinale przegrał ze Stanisławem Czetwertyńskim, który wygrał turniej). Pod koniec 1927 na mocy decyzji Polskiego Związku Lawn Tenisowego miał reprezentować Polskę w zawodach o Puchar Davisa. Był wielokrotnym mistrzem Poznania i Wielkopolski w tenisie ziemnym, a także akademickim mistrzem Polski. Zdobył dwa tytuły mistrza Polski (1932 w deblu z Ignacym Tłoczyńskim, 1930 w mikście z Jadwigą Jędrzejowską). Był wicemistrzem Polski w grze pojedynczej w 1929 oraz w deblu w 1929 i 1930[1]. Wystąpił czterokrotnie w meczach Pucharu Davisa (w latach 1928–1932), ale wszystkie pojedynki przegrał (dwa single z Duńczykami i dwukrotnie debel z Brytyjczykami, partnerując Ignacemu Tłoczyńskiemu i Józefowi Hebdzie)[potrzebny przypis].

Również w barwach AZS Poznań rozwijał sekcję hokeja na lodzie. Zainicjował powstanie Okręgowej Komisji Międzyklubowej Hokeja na Lodzie (16 grudnia 1928). Był także pionierem, jeśli chodzi o sędziowanie w tej dyscyplinie. Uczestniczył w ligowych rozgrywkach hokejowych, zdobywając mistrzostwo Polski w 1934. W 1931 i 1933 zajął z drużyną trzecie miejsce. W 1938 objął funkcję trenera reprezentacji narodowej w hokeju[4].

Działalność polityczna edytuj

W maju 1927 przystąpił do Związku Akademickiego Młodzież Wszechpolska. Należał także do akademickiej sekcji Obozu Wielkiej Polski. W grudniu 1928 brał udział w IV Kongresie Młodzieży Wszechpolskiej. Pod koniec marca 1930 został kierownikiem grupy akademickiej OWP, zaś 10 listopada tego roku stanął na czele poznańskiej MW jako jej prezes. W kolejnym miesiącu uczestniczył w zjeździe Rady Naczelnej MW, który odbył się w Lublinie. W 1932 stał na czele tajnej organizacji „Zet” kierującej narodowcami uczelni poznańskich. Po rozwiązaniu OWP przystąpił do Obozu Narodowo-Radykalnego. Po delegalizacji ONR kontynuował działalność. Wydrukował ulotkę, w której zarzucał członkom rządu żydowskie pochodzenie[5]. Został inspektorem kolejnej nielegalnej struktury o nazwie Obóz Narodowej Rewolucji[4][6]. Grupa wydawała legalny dwutygodnik „Jutro” oraz konspiracyjne pismo „Bojowiec”. Działalność przerwały aresztowania i proces, który miał miejsce jesienią 1935. Warmińskiego skazano na 8 lat więzienia w zawieszeniu na 5, jednak już na początku 1936 Sąd Apelacyjny umorzył postępowanie[7].

 
Informacja o nabożeństwie za P. Warmińskiego w 1948 (Tygodnik Powszechny)

Po zakończeniu kariery sportowej został cenionym dziennikarzem[8]. Pisał, między innymi, teksty o zdobyczach politycznych Niemiec i o sytuacji w Niemczech – a wszystko to w latach 1938–1939[9]. Pomimo działania w ONR ostrzegał głośno przed niebezpieczeństwem grożącym ze strony Niemiec hitlerowskich, co było, jak na ten okres, nietypowe[10].

Publikował w następujących tytułach: „Szczerbiec”, „ABC-Nowiny Codzienne”, „Życie Korporacyjne”, „Podbipięta”, „Nowy Ład”, „Kurier Poznański”, „Kurier Warszawski”, „Polonia”. Od 1938 do 1939 był korespondentem „Kuriera Warszawskiego” w Berlinie. Był jednym z czołowych ideologów ONR-ABC[11].

Zmobilizowany 4 września 1939 jako podporucznik, zginął w obronie Warszawy. Organizował patrole rozpoznawcze. W trakcie takiego wypadu pojmał 17 Niemców z podpułkownikiem i dwoma oficerami. Wnioskowano dla niego o Krzyż Walecznych. Został ciężko ranny 26 września i zmarł tego samego dnia (rany szyi, piersi i nogi). Spoczął 30 września w grobowcu „Kuriera Warszawskiego”. Ciało ekshumowano 8 września 1948[11]. Pochowany na cmentarzu Powązki Wojskowe w Warszawie (kwatera C25-3-19)[12].

Rodzina edytuj

Był synem Emila Józefa (1881-1909), lekarza i polskiego działacza narodowego w Bydgoszczy, oraz Haliny z Mayów (1883-1973). Matka była działaczką Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” oraz Narodowej Organizacji Kobiet. Wujem był Cyryl Ratajski. Miał siostrę Sławutę zamężną Zoll oraz rodzeństwo przyrodnie (ojczymem był Andrzej Rozmiarek): Jadwigę (była kurierem organizacji „Ojczyzna”) oraz Andrzeja[13].

Ordery i odznaczenia edytuj

Przypisy edytuj

  1. ↑ a b R. Sierchuła, Przemysław Warmiński (1908-1939), [w:] Słownik biograficzny polskiego obozu narodowego, t. 5, red. K. Kawęcki, , Warszawa 2023, s. 399-400.
  2. ↑ R. Sierchuła, Przemysław Warmiński (1908-1939), [w:] Słownik biograficzny polskiego obozu narodowego, t. 5, red. K. Kawęcki, , Warszawa 2023, s. 401.
  3. ↑ R. Sierchuła, Przemysław Warmiński (1908-1939), [w:] Słownik biograficzny polskiego obozu narodowego, t. 5, red. K. Kawęcki, , Warszawa 2023, s. 402.
  4. ↑ a b R. Sierchuła, Przemysław Warmiński (1908-1939), [w:] Słownik biograficzny polskiego obozu narodowego, t. 5, red. K. Kawęcki, , Warszawa 2023, s. 400-401.
  5. ↑ S. Rudnicki, Falanga. Ruch narodowo-radykalny, 2018, s. 61
  6. ↑ Ksawery Pruszyński, Przemysław Warmiński, „Wiadomości Polskie”, I (32–33), Londyn, 27 października 1940, s. 5, Cytat: [...] wziął Warmiński czynny udział w ruchu politycznym kraju, wstępując w szeregi Obozu Narodowo-Radykalnego. [...] umiał w swej działalności ustrzec się od wszystkiego, co ludzi takich jak my, żądających utopijnie, po zachodnioeuropejsku, pewnej kultury w polityce. mogłoby razić. Jak na ONR nie było to mało..
  7. ↑ R. Sierchuła, Przemysław Warmiński (1908-1939), [w:] Słownik biograficzny polskiego obozu narodowego, t. 5, red. K. Kawęcki, , Warszawa 2023, s. 402.
  8. ↑ Ksawery Pruszyński, Przemysław Warmiński, „Wiadomości Polskie”, I (32–33), Londyn, 27 października 1940, s. 5, Cytat: Do redakcji [...] przyszedł z boiska sportowego, a nie z atmosfery zebrań bratniackich. Wniósł tu sportową szczerość, fair play w dyskusji, jasność obserwacji, czujność odruchów, celowość reakcji. Było to dziennikarstwo oparte na solidnej informacji dalekie od złej woli, stronniczości, insynuacji, napastliwości..
  9. ↑ Ksawery Pruszyński, Przemysław Warmiński, „Wiadomości Polskie”, I (32–33), Londyn, 27 października 1940, s. 5, Cytat: Zaczęło się to w maju 1938. Wyjechał wówczas do Czechosłowacji, gdzie zaczynało już być gorąco. [...] Nikt nie dostrzegł chyba całej grozy czechosłowackiego dramatu jak właśnie Warmiński, [...] nikt go tak nie umieścił logicznie w ramach hitlerowskiego snu o wielkiej Rzeszy [jak Warmiński]. Z Pragi przeszedł Warmiński do Berlina. Był tam rok. Po kilku już tygodniach [...] zorientował się w prawdziwym stanie rzeczy. [...] W oczach ich [władz II RP] Warmiński był dywersantem, panikarzem, defetystą, warchołem.
  10. ↑ Ksawery Pruszyński, Przemysław Warmiński, „Wiadomości Polskie”, I (32–33), Londyn, 27 października 1940, s. 5, Cytat: [...] w porę dostrzegł cały ogrom i grozę niebezpieczeństwa niemieckiego. Czynił to zaś w chwili, w której w Polsce najmniej o tym mówiono, i w środowisku, które właśnie wtedy szereg innych spraw i innych niebezpieczeństw wysuwało na plan najpierwszy. [...] zapiszą mu to kiedyś za najwyższą zasługę, że w latach 1938–1939 szwargot żydowskich kramików nie zagłuszył – w jego przynajmniej uszach – zbliżającego się łoskotu niemieckich czołgów.
  11. ↑ a b R. Sierchuła, Przemysław Warmiński (1908-1939), [w:] Słownik biograficzny polskiego obozu narodowego, t. 5, red. K. Kawęcki, , Warszawa 2023, s. 403.
  12. ↑ Wyszukiwarka cmentarna - Warszawskie cmentarze
  13. ↑ R. Sierchuła, Przemysław Warmiński (1908-1939), [w:] Słownik biograficzny polskiego obozu narodowego, t. 5, red. K. Kawęcki, , Warszawa 2023, s. 399.
  14. ↑ M.P. z 1931 r. nr 64, poz. 106 „za zasługi na polu rozwoju sportu”.

Bibliografia edytuj

  • Profil na stronie ITF [online], International Tennis Federation [dostęp 2020-01-04] (ang.).
  • Profil na stronie Pucharu Davisa [online], Davis Cup [dostęp 2020-01-04] (ang.).
  • Mała encyklopedia sportu (przewodniczący Komitetu Redakcyjnego Kajetan Hądzelek), tom II: L-Ż, Wydawnictwo „Sport i Turystyka”, Warszawa 1987, s. 595.
  • Janusz Kutta, Emil Józef Warmiński, [w:] Bydgoski słownik biograficzny, tom I (pod redakcją Janusza Kutty), Kujawsko-Pomorskie Towarzystwo Kulturalne, Bydgoszcz 1994, s. 112 (informacje w życiorysie ojca).

Linki zewnętrzne edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Przemysław_Warmiński&oldid=72616596”