Wikipedia

Raba Niżna

wieś w województwie małopolskim

Raba Niżna – wieś w Polsce, położona w województwie małopolskim, w powiecie limanowskim, w gminie Mszana Dolna[4][5].

Raba Niżna
wieś
Ilustracja
Ogólny widok miejscowości
Państwo

 Polska

Województwo

 małopolskie

Powiat

limanowski

Gmina

Mszana Dolna

Wysokość

430 m n.p.m.

Liczba ludności (2021)

1223[2]

Strefa numeracyjna

18

Kod pocztowy

34-730[3]

Tablice rejestracyjne

KLI

SIMC

0454391

Położenie na mapie gminy wiejskiej Mszana Dolna
Mapa konturowa gminy wiejskiej Mszana Dolna, po lewej znajduje się punkt z opisem „Raba Niżna”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole znajduje się punkt z opisem „Raba Niżna”
Położenie na mapie województwa małopolskiego
Mapa konturowa województwa małopolskiego, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Raba Niżna”
Położenie na mapie powiatu limanowskiego
Mapa konturowa powiatu limanowskiego, blisko lewej krawiędzi nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Raba Niżna”
Ziemia49°38′24″N 20°01′43″E/49,640000 20,028611[1]
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

W latach 1975–1998 wieś administracyjnie należała do województwa nowosądeckiego. Jest zamieszkana głównie przez górali zagórzańskich[6].

Położenie edytuj

Znajduje się w dolinie rzeki Raby, w dwóch regionach geograficznych. Południowe zbocza tej doliny w obrębie Raby Niżnej należą bowiem do Gorców, północne do Beskidu Wyspowego (masyw Lubonia Wielkiego z Łysą Górą). Miejscowość położona jest przy drodze krajowej nr 28, pomiędzy Mszaną Dolną a Rabką-Zdrój[7].

Integralne części wsi edytuj

Integralne części wsi Raba Niżna[4][5]
części wsi Bańkówka, Bartosiówka, Biłkówka, Brzeżek, Budzyń, Dwór, Gazdy, Góry, Janówka, Jasicówka, Kółkówka, Kózakówka, Krupówka, Łaniaki, Laskówka, Maczugówka, Majerówka, Marcaki, Mardauszówka, Maślaki, Młynarze, Muzykówka, Na Łęgu, Piekarczykówka, Piekarzówka, Pizdury, Rzepki, Ślusarzówka, Sochówka, Sztudry, Tobołówka, Wątory, Zagóry.

Historia edytuj

Z zapisków Jana Długosza, dowiadujemy się, że w XIII wieku tereny wzdłuż Raby przekazane zostały w zarządzanie zakonowi Cystersów ze Szczyrzyca[8]. Pierwsza wzmianka o Rabie Niżnej pochodzi z zapisów procesowych z lat 1407–1408, będących dokumentacją sporu toczącego się między sołtysem Raby Niżnej a sołtysem Harklowej[9]. W XVI wieku wieś należała do starostwa nowotarskiego. W 1534 zarządcy starostwa – rodzina Pieniążków, podzielili je na trzy tzw. klucze: mszański, nowotarski i wielkoporębski. Raba Niżna weszła w skład dóbr mszańskich[9].

W XIX wieku, w pięknym parku ze starodrzewem, Franciszek Borowski wybudował niewielki dwór w stylu klasycystycznym[8][10]. W 1905 dwór zakupił i odnowił hrabia Jan Chomentowski[8]. W jednej z izb we dworze urządzono niewielką kaplicę, dostępną dla mieszkańców wsi. Kaplicę tę poświęcił arcybiskup Adam Sapieha[10].

Okres II wojny światowej to czas działalności ruchu oporu i partyzantki. Wycofujący się hitlerowcy zniszczyli mosty na Rabie i spalili większą część wsi[8]. Okres powojenny to czas odbudowy i rozbudowy wsi. W tym czasie również do Raby Niżnej przybyli księża Michalici, którzy w dworze Chomentowskich założyli zakład wychowawczy dla trudnych chłopców, który działał do 1952 roku[10].

W 1957 podjęto decyzję o budowie w centrum wsi kościoła. Udało się to dopiero w 1970. 14 listopada 1982 została erygowana parafia w Rabie Niżnej, wydzielona z parafii w Olszówce. Jako patrona wybrano św. Józefa Rzemieślnika. Kościół znacznie powiększono i przebudowano w latach 1989–1994[11].

W roku 2015 odbyła się budowa nowej przeprawy na rzece Raba, była ona budowany od września do grudnia 2015 roku, ta inwestycja pozwoliła na bezpieczną przeprawę mieszkańcom a w szczególności samochodom ciężarowym lokalnych tartaków.[12]

Osobny artykuł: Parafia św. Józefa Rzemieślnika w Rabie Niżnej.
Osobny artykuł: Kościół św. Józefa Rzemieślnika w Rabie Niżnej.


Zabytki edytuj

Obiekt wpisany do rejestru zabytków nieruchomych województwa małopolskiego[13].

  • Dwór, park.

Inne zabytki edytuj

  • Stacja kolejowa na turystycznym szlaku kolejowym przez Karpaty.
  •  
    Budynek stacyjny Raba Niżna (2023)
  •  
    Budynek stacyjny (2023)
  •  
    Peron
  •  
    Budynek stacyjny
  •  
    Tablica na budynku stacyjnym
 
Kościół św. Józefa Rzemieślnika w Rabie Niżnej
 
Most drogowy Rabie Niżnej na rzece Raba, rok 2022.

Turystyka edytuj

Szlaki turystyczne:   z Raby Niżnej poprzez zbocza Lubonia Wielkiego, przełęcz Glisne na górę Szczebel.

Atrakcje turystyczne
  • na południowo-wschodnich stokach Lubonia znajduje się rezerwat przyrody Luboń Wielki z gołoborzem;
  • w pobliżu Perci Borkowskiego na Luboniu znajduje się jaskinia o długości korytarzy wynoszącej 8 metrów[14];
  • w otoczeniu zabytkowego starodrzewu znajduje się dawny dwór Chomentowskich, a obecnie dom wypoczynkowy „Energetyk”[9]. Był to dwór w stylu klasycystycznym, kryty dachem mansardowym z naczółkami, posiadający od frontu elewację pięcioosiową z niską attyką u góry i gankiem wspartym na dwóch kolumnach[14]. Dwór został znacznie przebudowany i powiększony;
  • we wsi znajduje się przystanek kolejowy z XIX wieku, który „zagrał” w filmach „Niemcy” i „Przygody dobrego wojaka Szwejka”[14];
  • przy drodze do Mszany Dolnej stoi kapliczka z 1832, kryta gontem. Wewnątrz znajdują się sklepienia kolebkowe[14].
  • w pobliżu Raby Niżnej znajdują się liczne trasy narciarskie[14].
 
Budynek w którym mieści się jednostka OSP KSRG w Rabie Niżnej

Osoby związane z miejscowością edytuj

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

  1. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 113572
  2. ↑ Wieś Raba Niżna w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2022-05-04], liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  3. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych poprzez wyszukiwarkę. Poczta Polska S.A., styczeń 2013. [dostęp 2015-03-26].
  4. ↑ a b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  5. ↑ a b GUS. Rejestr TERYT
  6. ↑ Górale Zagórzańscy - Etnozagroda [online], www.etnozagroda.pl [dostęp 2023-08-31].
  7. ↑ Jerzy Kondracki: Geografia regionalna Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 1998. ISBN 83-01-12479-2.
  8. ↑ a b c d Górska miejscowość turystyczno-wypoczynkowa. Szkoła Podstawowa w Rabie Niżnej. [dostęp 2011-07-17]. (pol.).
  9. ↑ a b c "Beskid...", s. 30
  10. ↑ a b c "Parafie..., s. 255
  11. ↑ "Parafie...", s. 257
  12. ↑ Przemówienia, kropidło i wstęga na otwarciu mostu na drodze Raba Niżna - Olszówka (zdjęcia) [online], gorce24.pl [dostęp 2023-09-09].
  13. ↑ Wykaz obiektów wpisanych do Rejestru Zabytków Nieruchomych Województwa Małopolskiego z uwzględnieniem podziału na powiaty i gminy [online], wuoz.malopolska.pl [dostęp 2023-12-03].
  14. ↑ a b c d e Gmina Mszana Dolna: Raba Niżna. gmina Mszana Dolna. [dostęp 2011-07-17]. (pol.).

Bibliografia edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Raba_Niżna&oldid=72967784”