Ranunculus sphaerospermus

*Ranunculus sphaerospermus*
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	jaskropodobne
Rząd	jaskrowce
Rodzina	jaskrowate
Rodzaj	jaskier
Gatunek	Ranunculus sphaerospermus
	Nazwa systematyczna
	Ranunculus sphaerospermus Boiss. & Blanche; Diagn. Pl. Orient. II, 5: 6 1856
Synonimy
	Batrachium sphaerospermum (Boiss. & Blanche) Iranshahr; Ranunculus peltatus subsp. sphaerospermus (Boiss. & Blanche) Meikle;
	Batrachium sphaerospermum (Boiss. & Blanche) Iranshahr; Ranunculus peltatus subsp. sphaerospermus (Boiss. & Blanche) Meikle;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Systematyka w Wikispecies

Ranunculus sphaerospermus Boiss. & Blanche – gatunek rośliny z rodziny jaskrowatych (Ranunculaceae Juss.). Występuje naturalnie we wschodniej części Europy Południowej, w Azji Zachodniej i Środkowej oraz w północno-wschodniej części Afryki^[5]^[6].

Rozmieszczenie geograficzne edytuj

Rośnie naturalnie we wschodniej części Europy Południowej, w Azji Zachodniej i Środkowej oraz w północno-wschodniej części Afryki. Rośnie między innymi w Serbii, Albanii, Bułgarii, Grecji, Egipcie, Turcji, na Cyprze, Kaukazie, w Libanie, Izraelu, Iraku, Iranie, Nepalu, czy północnej części Indii^[6]^[7]. W Bułgarii gatunek ten ma bardzo ograniczony zasięg występowania. Występuje na Nizinie Górnotrackiej, w gminie Swilengrad, wzdłuż rzeki Marica. Został odnotowany także na wybrzeżu Morza Czarnego^[7]. Na Cyprze ma status gatunku autochtonicznego. Występuje na terenie całej wyspy oprócz jej zachodniej części, gór Kierinia i półwyspu Karpas^[8]. W Turcji rośnie w zachodniej i południowej części kraju^[9]. W Izraelu występuje powszechnie w Dolinie Kinaret, natomiast na Wzgórzach Golan i w Dolinie Hula jest spotykany bardzo rzadko^[10].

Morfologia edytuj

Pokrój: Roślina jednoroczna, wodna^[6]. Łodyga jest naga i dorasta do 30–40 cm wysokości^[7].
Liście: Mierzą 5–10 cm długości^[7]. Podzielone są na włosowato cienkie odcinki, trójdzielne, przy czym łatka środkowa jest krótsza od bocznych^[6].
Kwiaty: Pojedyncze, rozwijają się w kątach pędów. Dorastają do 2–3 cm średnicy. Mają 5 owalnych działek kielicha, które dorastają do 2–5 mm długości. Pięć białych płatków o długości 4–12 mm (są dwa razy dłuższe od działek kielicha) ma kształt stożkowato odwrotnie owalny. Kwiaty osadzone są na szypułkach o długości 7–8 cm^[6]^[7].
Owoce: Nagie niełupki o kulistym kształcie i długości 1 mm, z lekko zakrzywionym dzióbkiem^[6]^[7].

Biologia i ekologia edytuj

Rośliny tego gatunku występują na terenach nizinnych w rowach, stawach i na bagnach^[6]. Kwitną od kwietnia do lipca, natomiast owoce pojawiają się od lipca do września^[7].

Ochrona edytuj

W bułgarskiej wersji Czerwonej księgi gatunków zagrożonych został zaliczony do kategorii gatunków krytycznie zagrożonych (Critically Endangered – CR). Jego siedliska odznaczają się dużą specyfiką. Jako główne zagrożenie wymieniono osuszanie podmokłych miejsc, które są naturalnym środowiskiem dla tego gatunku. Ma on niską zdolność reprodukcyjną i słabe zdolności do migracji. Jego populacje są zwykle niewielkie. Jego siedliska chronione bywają na obszarach Natura 2000^[7].

Zobacz też edytuj

Lista gatunków z rodzaju jaskier

Przypisy edytuj

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-05-30] (ang.).
↑ ^a ^b Ranunculus sphaerospermus Boiss. & Blanche. The Plant List. [dostęp 2015-06-06]. (ang.).
↑ Ranunculus sphaerospermus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ Ranunculus sphaerospermus – Maps. Encyclopedia of Life. [dostęp 2015-06-06]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Ranunculus sphaerospermus. Plantes & botanique. [dostęp 2015-06-06]. (fr.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Svetlana Bancheva: Ranunculus sphaerospermus. ecodb.bas.bg. [dostęp 2015-06-06]. (ang.).
↑ Ranunculus sphaerospermus. Flora of Cyprus — a dynamic checklist. [dostęp 2015-06-06]. (ang.).
↑ Ranunculus sphaerospermus Boiss. et Balanche. Türkiye Bitkileri Veri Servisi. [dostęp 2015-06-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (26 lutego 2017)]. (ang.).
↑ Ranunculus sphaerospermus Boiss. & Blanche. Flora of Israel Online. [dostęp 2015-06-06]. (ang.).

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-05-30] (ang.).

[tpl-3] Ranunculus sphaerospermus Boiss. & Blanche. The Plant List. [dostęp 2015-06-06]. (ang.).

[iucn-4] Ranunculus sphaerospermus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[eol-5] Ranunculus sphaerospermus – Maps. Encyclopedia of Life. [dostęp 2015-06-06]. (ang.).

[peb-6] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Ranunculus sphaerospermus. Plantes & botanique. [dostęp 2015-06-06]. (fr.).

[ecodb-7] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Svetlana Bancheva: Ranunculus sphaerospermus. ecodb.bas.bg. [dostęp 2015-06-06]. (ang.).

[8] Ranunculus sphaerospermus. Flora of Cyprus — a dynamic checklist. [dostęp 2015-06-06]. (ang.).

[9] Ranunculus sphaerospermus Boiss. et Balanche. Türkiye Bitkileri Veri Servisi. [dostęp 2015-06-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (26 lutego 2017)]. (ang.).

[10] Ranunculus sphaerospermus Boiss. & Blanche. Flora of Israel Online. [dostęp 2015-06-06]. (ang.).

[5]

[6]

[1]

[2]

[3]

[4]

[7]

[8]

[9]

[10]