Revueltosaurus
Revueltosaurus – rodzaj archozaura z grupy Crurotarsi żyjącego w późnym triasie na terenie dzisiejszej Ameryki Północnej. Gatunek typowy rodzaju, Revueltosaurus callenderi, został opisany przez Adriana Hunta w 1989 roku w oparciu o niemal kompletny ząb z kości przedszczękowej (NMMNH P-4957). Hunt uznał R. callenderi za dinozaura ptasiomiednicznego[1]. Bardziej kompletne szczątki, odnalezione w datowanych na noryk, około 209 mln lat, osadach formacji Chinle na terenie Parku Narodowego Skamieniałego Lasu i opisane w 2005 roku przez Williama Parkera i współpracowników, dowiodły, że Revueltosaurus w rzeczywistości nie był dinozaurem, lecz przedstawicielem kladu Crurotarsi, obejmującego archozaury bliżej spokrewnione z krokodylami niż z ptakami (inni autorzy, jak Parker i in., na określenie tego kladu używają nazwy Pseudosuchia). Czaszka Revueltosaurus była długa i niska. W kości przedszczękowej znajdowało się co najmniej pięć zębów, zaś w szczękowej – dziewięć lub dziesięć zębodołów. Budowa stawu skokowego górnego jest typowa dla krokodyli. Kość udowa bardzo przypomina tę turfanozucha – ma duży czwarty krętarz i słabo wykształconą głowę. Cechy uzębienia, wykorzystane wcześniej do zaklasyfikowania Revueltosaurus do Ornithischia, są obecnie uznawane za konwergentne u dinozaurów ptasiomiednicznych i niektórych Crurotarsi[2]. W późniejszych pracach również włączano Revueltosaurus do Crurotarsi, a nie Dinosauria[3]. Niektóre analizy kladystyczne sugerują jego bliskie pokrewieństwo z Ornithosuchidae[4], a inne z aetozaurami[5].
| Okres istnienia: 209 mln lat temu | |||
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| (bez rangi) | archozaury | ||
| (bez rangi) | Crurotarsi | ||
| Rodzaj |
Revueltosaurus | ||
| Gatunki | |||
|
| |||
W 2002 roku Andrew Heckert opisał drugi gatunek, który zaliczył do rodzaju Revueltosaurus – R. hunti[6]. Po badaniach wykazujących przynależność R. callenderi do Crurotarsi Heckert przeniósł R. hunti do nowego rodzaju Krzyzanowskisaurus, ponieważ sądził, że gatunek ten może w rzeczywistości należeć do Ornithischia[7]. Parker i in. oraz Nesbitt i in. nie zgodzili się jednak z tą interpretacją, wskazując na podobieństwa budowy zębów pomiędzy R. callenderi i R. hunti i twierdząc, że uzasadnia to klasyfikowanie obu tych gatunków w rodzaju Revueltosaurus[2][3].
Przypisy edytuj
- ↑ Adrian P. Hunt: A ?new ornithischian dinosaur from the Bull Canyon Formation (Upper Triassic) of east-central New Mexico. W: Spencer G. Lucas, Adrian P. Hunt (red.): Dawn of the age of dinosaurs in the American Southwest. 1989, s. 355–358. (ang.).
- ↑ a b William G. Parker, Randall B. Irmis, Sterling J. Nesbitt, Jeffrey W. Martz i inni. The Late Triassic pseudosuchian Revueltosaurus callenderi and its implications for the diversity of early ornithischian dinosaurs. „Proceedings of the Royal Society B: Biological Sciences”. 272 (1566), s. 963–969, 2005. DOI: 10.1098/rspb.2004.3047. (ang.).
- ↑ a b Sterling J. Nesbitt, Randall B. Irmis, William G. Parker. A critical re-evaluation of the Late Triassic dinosaur taxa of North America. „Journal of Systematic Palaeontology”. 5 (2), s. 209–243, 2007. DOI: 10.1017/S1477201907002040. (ang.).
- ↑ Stephen L. Brusatte, Michael J. Benton, Julia B. Desojo, Max C. Langer. The higher-level phylogeny of Archosauria (Tetrapoda: Diapsida). „Journal of Systematic Palaeontology”. 8 (1), s. 3–47, 2010. DOI: 10.1080/14772010903537732. (ang.).
- ↑ Sterling J. Nesbitt. The early evolution of archosaurs: relationships and the origin of major clades. „Bulletin of the American Museum of Natural History”. 352, s. 1–292, 2011. DOI: 10.1206/352.1. (ang.).
- ↑ Andrew B. Heckert. A revision of the Upper Triassic ornithischian dinosaur Revueltosaurus, with a description of a new species. „New Mexico Museum of Natural History and Science Bulletin”. 21, s. 253–268, 2002. (ang.).
- ↑ Andrew B. Heckert. Krzyzanowskisaurus, a new name for a probable ornithischian dinosaur from the Upper Triassic Chinle Group, Arizona and New Mexico, USA. „New Mexico Museum of Natural History and Science Bulletin”. 29, s. 77–83, 2005. (ang.).