Rycerzyk oliwkowożółty
Rycerzyk oliwkowożółty (Tricholomopsis decora (Fr.) Singer) – gatunek grzybów należący do rzędu pieczarkowców (Agaricales)[1].
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
rycerzyk oliwkowożółty |
| Nazwa systematyczna | |
| Tricholomopsis decora (Fr.) Singer Schweiz. Z. Pilzk. 17: 56 (1939) | |
.JPG)
.JPG)
Systematyka i nazewnictwo edytuj
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Tricholomopsis, Incertae sedis, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1821 r. Elias Fries nadając mu nazwę Agaricus decorus. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1939 r. Rolf Singer, przenosząc go do rodzaju Tricholomopsis[1].
Ma 12 synonimów naukowych[2]
Nazwę polską podał Władysław Wojewoda w 1999 r. W polskim piśmiennictwie mykologicznym gatunek ten opisywany był też jako boczniak ozdobny[3]. W atlasach grzybów opisywany również jako rycerzyk ozdobny[4].
Morfologia edytuj
Średnica 3–6 cm, początkowo łukowaty, później płaski z wklęsłym środkiem. Powierzchnia złotożółta, pokryta łuskami barwy od oliwkowobrązowej do oliwkowoczarnej. Najwięcej łusek jest na środku kapelusza[4].
Średnio gęste, o szerokości 3–8 mm, przy trzonie wykrojone ząbkiem. Są intensywnie żółte, o ostrzach równo oszronionych[4].
Wysokość 5–8 cm, grubość 0,7–1,2 cm. Jest walcowaty, zwykle zakrzywiony, początkowo pełny, z czasem pusty w środku. Powierzchnia łuskowata lub włóknista, żółta, tylko w najwyższej części pod blaszkami u młodych owocników biaława[4].
Cienki, sprężysty, żółty. Nie zmienia barwy po uszkodzeniu. Smak nieco gorzki, zapach łagodny i słaby[4]. W reakcji z KOH zmienia barwę na różową lub czerwoną[5].
Biały. Zarodniki eliptyczne, gładkie, nieamyloidalne, o rozmiarach 6–7,5 × 4,5–5 μm. Pleurocystydy rzadkie i ledwo co wystające nad podstawkami, cheilocystydy liczne[5].
Występowanie i siedlisko edytuj
Występuje w Ameryce Północnej i Europie[5]. W Europie występuje głównie w górach, na rozproszonych stanowiskach, poza górami spotykany jest bardzo rzadko[6]. W Polsce gatunek rzadki. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status R – potencjalnie zagrożony z powodu ograniczonego zasięgu geograficznego i małych obszarów siedliskowych[7]. Znajduje się na listach gatunków zagrożonych także w Danii i Holandii[3].
Rośnie w lasach iglastych i mieszanych na próchniejącym drewnie świerków i sosen. Owocniki wytwarza od czerwca do października[3].
Znaczenie edytuj
Saprotrof. Zwykle uważany jest za grzyb niejadalny[4], gdyż ma ziemisty smak, czasami nawet gorzki[6] ale w Rosji jest grzybem jadalnym[8].
Gatunki podobne edytuj
- rycerzyk czerwonołuskowy (Tricholomopsis ornata) mający łuski czerwonobrązowe lub czerwonawe[4].
- rycerzyk czerwonozłoty (Tricholomopsis rutilans) jest większy, ma czerwonawe odcienie na kapeluszu i łuski czerwonofioletowe[4].
Przypisy edytuj
- ↑ a b c Index Fungorum. [dostęp 2020-05-13]. (ang.).
- ↑ Species Fungorum. [dostęp 2013-04-15]. (ang.).
- ↑ a b c Władysław Wojewoda: Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003. ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b c d e f g h Pavol Škubla: Wielki atlas grzybów. Poznań: Elipsa, 2007. ISBN 978-83-245-9550-1.
- ↑ a b c MushroomEXpert. [dostęp 2013-09-20]. (ang.).
- ↑ a b Andreas Gminder: Atlas grzybów. Jak bezbłędnie oznaczać 340 gatunków grzybów Europy Środkowej. 2008. ISBN 978-83-258-0588-3.
- ↑ Zbigniew Mirek: Red list of plants and fungi in Poland = Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany. Polish Academy of Sciences, 2006. ISBN 83-89648-38-5.
- ↑ Eric Boa: Wild edible fungi: A global overview of their use and importance to people. FAO, 2004, seria: Non-wood Forest Products 17. ISBN 92-5-105157-7.